Mark Minusi Feliks: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k Solavirum Minusius Feliks səhifəsinin adını Mark Minusi Feliks olaraq dəyişdi.
 
(4 istifadəçi tərəfindən edilmiş 8 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Adaş|Feliks}}
{{Adaş|Feliks}}
{{Şəxs
{{Şəxs
|Adı = Minusius Feliks
|adı = Minusius Feliks
|Orijinal adı = Marcus Minucius Felix
|orijinal adı = Marcus Minucius Felix
|Şəkil =
|şəkil =
|Şəkil miqyası =
|şəklin ölçüsü =
|Şəkil məlumat =
|şəklin izahı =
|İlk adı =
|digər adı =
|Doğum tarixi =
|doğum tarixi =
|Doğum yeri =
|doğum yeri =
|Vəfatı = {{vəfat tarixi|210||}}
|vəfat tarixi = 210
|Vəfat yeri =
|vəfat yeri =
|Vəfat səbəbi =
|vəfat səbəbi =
|Atası =
|dəfn yeri =
⚫
|vətəndaşlığı = [[Roma imperiyası]]
⚫
|Anası =
|Həyat yoldaşı =
|milliyyəti =
|Uşaqları =
|dini =
|Peşəsi =
|ixtisası =
|təhsili =
⚫
|Vətəndaşlıq = [[Roma imperiyası]]
⚫
|fəaliyyəti = Xristian [[Apologetika|apologeti]]
⚫
|Milliyət =
⚫
|fəaliyyət illəri =
|İxtisası =
|Təhsili =
|tanınır =
|mükafatları =
⚫
|Fəaliyyəti = Xristian [[Apologetika|apologeti]]
⚫
|imzası =
⚫
|Fəaliyyət illəri =
|Mükafatları =
|imzanın ölçüsü =
|imdb id =
|imzanın izahı =
|İmzası =
|saytı =
|Sayt =
|vikianbar =
}}
}}
{{Erkən xristianlıq}}
{{Erkən xristianlıq}}
Sətir 33: Sətir 33:
== Apologetikası ==
== Apologetikası ==


Təqribən 180—192 illər arası [[dialoq]]lar üslubunda yazılmış [http://www.earlychristianwritings.com/octavius.html "''Oktavius''"] adlı ''apologetik'' əsərin yazarı idi. Bu kitab üslub baxımından [[Siseron Mark Tulli|Siseronun]] dialoqlarına bənzəyir. Burada söhbət bütpərəstlik və Xristianlıqdan gedir. Bu əsər, II yüzillikdə [[Xristianlıq]]la antik dünyagörüşünün arasında gedən polemikanın əsas məqamlarına toxunduğuna görə, çox böyük önəm daşıyır. Dioloq [[bütpərəst]] ''Sesilius'' (Cecilius) və xristian ''Oktaviusun'' arasında Minusius Feliksin iştirakı ilə gedir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, V].</ref>.
Təqribən 180—192 illər arası [[dialoq]]lar üslubunda yazılmış [http://www.earlychristianwritings.com/octavius.html "''Oktavius''"] adlı ''apologetik'' əsərin yazarı idi. Bu kitab üslub baxımından [[Siseron Mark Tulli|Siseronun]] dialoqlarına bənzəyir. Burada söhbət bütpərəstlik və Xristianlıqdan gedir. Bu əsər, II yüzillikdə [[Xristianlıq]]la antik dünyagörüşünün arasında gedən polemikanın əsas məqamlarına toxunduğuna görə, çox böyük önəm daşıyır. Dioloq [[bütpərəst]] ''Sesilius'' (Cecilius) və xristian ''Oktaviusun'' arasında Minusius Feliksin iştirakı ilə gedir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, V] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


Sesilius, insan idrakının həqiqəti əks etdirməyə qadir olmadığını əsas gətirərək, xristianları qınayır. O deyir ki, xristianların əksəriyyəti savadsız adamlar olduğu halda, onlar ən ali kateqoriyalar olan Tanrıdan, taledən, dünyanın yaranmasından söhbət açırlar və bunlarla bağlı problemləri həll etmək iddiasındadırlar. Halbuki, bunu ən savadlı adamlar belə edə bilməyiblər. Burada Sesilius [[Skeptisizm|skeptik]] mövqedən çıxış edir.
Sesilius, insan idrakının həqiqəti əks etdirməyə qadir olmadığını əsas gətirərək, xristianları qınayır. O deyir ki, xristianların əksəriyyəti savadsız adamlar olduğu halda, onlar ən ali kateqoriyalar olan Tanrıdan, taledən, dünyanın yaranmasından söhbət açırlar və bunlarla bağlı problemləri həll etmək iddiasındadırlar. Halbuki, bunu ən savadlı adamlar belə edə bilməyiblər. Burada Sesilius [[Skeptisizm|skeptik]] mövqedən çıxış edir.
[[Şəkil:Felix.jpg|200px|left]]
[[Fayl:Felix.jpg|200px|left]]
Daha sonra Sesilius deyir ki, dinin seçimi insanın özündən asılıdır. Çünki, dini kateqoriyalar son olaraq əsaslı dərk edilib sübuta yetirilə bilməz. Bu səbəbdən Xristianlığın başqa dinlərlə müqayisədə heç bir üstünlüyü yoxdur. Roma dini ən qədim zamanlardan mövcuddur. Ona romalılıların əjdadları sitayiş ediblər. Bu dinlə Roma qüdrətli bir imperiyaya çevrilib. Bu dindən çıxmaq öz millətinə, keçmişinə xəyanət etməkdir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, VI-VIII].</ref>.
Daha sonra Sesilius deyir ki, dinin seçimi insanın özündən asılıdır. Çünki, dini kateqoriyalar son olaraq əsaslı dərk edilib sübuta yetirilə bilməz. Bu səbəbdən Xristianlığın başqa dinlərlə müqayisədə heç bir üstünlüyü yoxdur. Roma dini ən qədim zamanlardan mövcuddur. Ona romalılıların əjdadları sitayiş ediblər. Bu dinlə Roma qüdrətli bir imperiyaya çevrilib. Bu dindən çıxmaq öz millətinə, keçmişinə xəyanət etməkdir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, VI-VIII] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


Sonda Sesilius Xristianlığa qarşı bir sıra dəlillərlə çıxış edir. O xristianların dini ayinlərinin icra tərzini insanlıqdan uzaq və əxlaqa zidd elan edir, onları mövhumatçılıqda ittiham edir. Sonra Sesilius qiyaməti və onunla bağlı hadisələri əsassız adlandırır, ölülərin dirilməsi ideyasını rədd edir. Xristianların əksəriyyətinin kasıblıq və zəlil vəziyyətdə yaşadıqlarını vurğulayan Sesilius, [[Tanrı]]nın dirilərə deyil, ölülərə (yəni onların qiyamətdə dirilməsi nəzərdə tutulur) kömək etməsinə görə təəccüb edir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, IX - XIII].</ref>.
Sonda Sesilius Xristianlığa qarşı bir sıra dəlillərlə çıxış edir. O xristianların dini ayinlərinin icra tərzini insanlıqdan uzaq və əxlaqa zidd elan edir, onları mövhumatçılıqda ittiham edir. Sonra Sesilius qiyaməti və onunla bağlı hadisələri əsassız adlandırır, ölülərin dirilməsi ideyasını rədd edir. Xristianların əksəriyyətinin kasıblıq və zəlil vəziyyətdə yaşadıqlarını vurğulayan Sesilius, [[Tanrı]]nın dirilərə deyil, ölülərə (yəni onların qiyamətdə dirilməsi nəzərdə tutulur) kömək etməsinə görə təəccüb edir.<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, IX - XIII] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


Sesiliusdan sonra, ''Oktavius'' xristianlara qarşı edilən ittihamlara cavab verir. O, ilk növbədə, hər bir insana müdrikliyin açıq olmasından danışır. Yəni, həqiqət təkcə filosoflara deyil, hər bir adama açıla bilər. İnsan tərəfindən dünyanın dərk edilməsinin vacibliyini inkar etməyən Oktavius, onun şüurunu yalnız bununla məhdudlaşdırmanın əleyhinə çıxış edir. Çünki, dünyada İlahinin rolu vardır.
Sesiliusdan sonra, ''Oktavius'' xristianlara qarşı edilən ittihamlara cavab verir. O, ilk növbədə, hər bir insana müdrikliyin açıq olmasından danışır. Yəni, həqiqət təkcə filosoflara deyil, hər bir adama açıla bilər. İnsan tərəfindən dünyanın dərk edilməsinin vacibliyini inkar etməyən Oktavius, onun şüurunu yalnız bununla məhdudlaşdırmanın əleyhinə çıxış edir. Çünki, dünyada İlahinin rolu vardır.


Bizim ətrafımızda olan ahəng, gözəllik, yaradanın varlığına işarə edir. Nizamda olan bu dünya heç də xaotik təsadüfdən yarana bilməzdi. Bəşəriyyətin ən ağıllı insanları, məsələn, [[Fales]], [[Pifaqor]], [[Demokrit]], [[Platon]] və başqaları, Tanrının varlığını təsdiq edirdilər <ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XIX].</ref>.
Bizim ətrafımızda olan ahəng, gözəllik, yaradanın varlığına işarə edir. Nizamda olan bu dünya heç də xaotik təsadüfdən yarana bilməzdi. Bəşəriyyətin ən ağıllı insanları, məsələn, [[Fales]], [[Pifaqor]], [[Demokrit]], [[Platon]] və başqaları, Tanrının varlığını təsdiq edirdilər <ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XIX] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


Sonra Oktavius Roma tanrıları ilə bağlı rəvayətləri tənqid edərək deyir ki, onların yaşadığı həyat heç də tanrılara layiq deyil, onlar özlərini insanlar kimi aparırlar, insanlar kimi müxtəlif qüsurlara malikdirlər. Məsələn O deyir: əgər tanrılar və vaxtsa doğulurlarsa, onda nə üçün onlar indi doğulmurlar? Məgər [[Yupiter]] qocalıb, [[Yunona]] isə daha doğa bilmir? Oktaviusa görə, o tanrıların bəziləri nə vaxtsa adi insanlar olublar. Sonra, onlar öləndən sonra, onları tanrılaşdırılıblar<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XXIII].</ref>.
Sonra Oktavius Roma tanrıları ilə bağlı rəvayətləri tənqid edərək deyir ki, onların yaşadığı həyat heç də tanrılara layiq deyil, onlar özlərini insanlar kimi aparırlar, insanlar kimi müxtəlif qüsurlara malikdirlər. Məsələn O deyir: əgər tanrılar və vaxtsa doğulurlarsa, onda nə üçün onlar indi doğulmurlar? Məgər [[Yupiter]] qocalıb, [[Yunona]] isə daha doğa bilmir? Oktaviusa görə, o tanrıların bəziləri nə vaxtsa adi insanlar olublar. Sonra, onlar öləndən sonra, onları tanrılaşdırılıblar<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XXIII] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


Sonra Oktavius xristian əxlaqının təmizliyi və aliliyini, xristianların fağırlıq (yoxsulluq) idealını müdafiə edərək, əksinə, bütpərəstlərin əxlaqsız və mənəviyyatsız həyat sürmələri, haqqında söhbət açır.
Sonra Oktavius xristian əxlaqının təmizliyi və aliliyini, xristianların fağırlıq (yoxsulluq) idealını müdafiə edərək, əksinə, bütpərəstlərin əxlaqsız və mənəviyyatsız həyat sürmələri, haqqında söhbət açır.


Bütpərəstliyi tənqid edən Oktavius, eyni zamanda, Xristianlığın romalılar tərəfindən yüksək qiymətləndirilən sağlam düşüncəyə zidd olmamasından danışır, və bu mövzuda qədim filosofların irsi ilə müqayisələr aparır<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XXXIV].</ref>.
Bütpərəstliyi tənqid edən Oktavius, eyni zamanda, Xristianlığın romalılar tərəfindən yüksək qiymətləndirilən sağlam düşüncəyə zidd olmamasından danışır, və bu mövzuda qədim filosofların irsi ilə müqayisələr aparır<ref>Minucius Feliks. [http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html Octavius, XXXIV] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211204185410/http://www.earlychristianwritings.com/text/octavius.html |date=2021-12-04 }}.</ref>.


== Mənbə ==
== Mənbə ==
*{{cite book|last=[[Aydın Əlizadə]]|first=|date=2007|title=Xristianlıq: tarix və fəlsəfə|url=http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|location=|archiveurl=https://web.archive.org/save/_embed/http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|archivedate=2016|publisher=Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar|pages=s. 57-58|isbn=5-87459-013-7|accessdate=2016-08-16|ref=}}
*{{cite book|last=[[Aydın Əlizadə]]|first=|date=2007|title=Xristianlıq: tarix və fəlsəfə|url=http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|location=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822073110/http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|archivedate=2016-08-22|publisher=Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar|pages=s. 57-58|isbn=5-87459-013-7|accessdate=2016-08-16|ref=|url-status=dead}}


== Ədəbiyyat ==
== Ədəbiyyat ==
*{{cite book|last=[[Aydın Əlizadə]]|first=|date=2007|title=Xristianlıq: tarix və fəlsəfə|url=http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|location=|archiveurl=https://web.archive.org/save/_embed/http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|archivedate=2016|publisher=Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar|pages=s. 57-58|isbn=5-87459-013-7|accessdate=2016-08-16|ref=}}
*{{cite book|last=[[Aydın Əlizadə]]|first=|date=2007|title=Xristianlıq: tarix və fəlsəfə|url=http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|location=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822073110/http://www.ebooks.az/view/shUNpGOw.pdf|archivedate=2016-08-22|publisher=Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar|pages=s. 57-58|isbn=5-87459-013-7|accessdate=2016-08-16|ref=|url-status=dead}}
*Catholic Encyclopedia (1913)/ [https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Minucius_Felix Minucius Feliks]
*Catholic Encyclopedia (1913)/ [https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Minucius_Felix Minucius Feliks]
*{{BEEL|Минуций Феликс}}
*{{BEEL|Минуций Феликс}}
Sətir 69: Sətir 69:
[[Kateqoriya:Xristianlıq]]
[[Kateqoriya:Xristianlıq]]
[[Kateqoriya:Fəlsəfə tarixi]]
[[Kateqoriya:Fəlsəfə tarixi]]
[[Kateqoriya:Xristianlığın tarixi]]
[[Kateqoriya:Xristianlıq tarixi]]

Səhifəsinin 11:35, 18 oktyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Vikipediyada bu adlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: Feliks.
Minusius Feliks
Marcus Minucius Felix
Doğum tarixi II əsr
Vəfat tarixi
Vətəndaşlığı Roma imperiyası
Fəaliyyəti Xristian apologeti
Erkən xristianlıq
Yunandilli apologetika:

Yustin  • Tatian  • Afinoqor  • Teofil

Xristian ehkamlarının formalaşması
Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər:

Arianlıq  • Donatizm

Latın qərbində Kilsə Ataları

Boesius  • Kassiodor  • Avqustin Avrelius
İyeronim Stridonlu  • İlarius Piktaviyalı

Xristian rahibliyi  • İsihazm

Minúsius Féliks (lat. Marcus Minucius Felix, ö. 210) — latındilli apologetikasının nümayəndəsi, Roma vəkili idi.

Apologetikası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təqribən 180—192 illər arası dialoqlar üslubunda yazılmış "Oktavius" adlı apologetik əsərin yazarı idi. Bu kitab üslub baxımından Siseronun dialoqlarına bənzəyir. Burada söhbət bütpərəstlik və Xristianlıqdan gedir. Bu əsər, II yüzillikdə Xristianlıqla antik dünyagörüşünün arasında gedən polemikanın əsas məqamlarına toxunduğuna görə, çox böyük önəm daşıyır. Dioloq bütpərəst Sesilius (Cecilius) və xristian Oktaviusun arasında Minusius Feliksin iştirakı ilə gedir.[1].

Sesilius, insan idrakının həqiqəti əks etdirməyə qadir olmadığını əsas gətirərək, xristianları qınayır. O deyir ki, xristianların əksəriyyəti savadsız adamlar olduğu halda, onlar ən ali kateqoriyalar olan Tanrıdan, taledən, dünyanın yaranmasından söhbət açırlar və bunlarla bağlı problemləri həll etmək iddiasındadırlar. Halbuki, bunu ən savadlı adamlar belə edə bilməyiblər. Burada Sesilius skeptik mövqedən çıxış edir.

Daha sonra Sesilius deyir ki, dinin seçimi insanın özündən asılıdır. Çünki, dini kateqoriyalar son olaraq əsaslı dərk edilib sübuta yetirilə bilməz. Bu səbəbdən Xristianlığın başqa dinlərlə müqayisədə heç bir üstünlüyü yoxdur. Roma dini ən qədim zamanlardan mövcuddur. Ona romalılıların əjdadları sitayiş ediblər. Bu dinlə Roma qüdrətli bir imperiyaya çevrilib. Bu dindən çıxmaq öz millətinə, keçmişinə xəyanət etməkdir.[2].

Sonda Sesilius Xristianlığa qarşı bir sıra dəlillərlə çıxış edir. O xristianların dini ayinlərinin icra tərzini insanlıqdan uzaq və əxlaqa zidd elan edir, onları mövhumatçılıqda ittiham edir. Sonra Sesilius qiyaməti və onunla bağlı hadisələri əsassız adlandırır, ölülərin dirilməsi ideyasını rədd edir. Xristianların əksəriyyətinin kasıblıq və zəlil vəziyyətdə yaşadıqlarını vurğulayan Sesilius, Tanrının dirilərə deyil, ölülərə (yəni onların qiyamətdə dirilməsi nəzərdə tutulur) kömək etməsinə görə təəccüb edir.[3].

Sesiliusdan sonra, Oktavius xristianlara qarşı edilən ittihamlara cavab verir. O, ilk növbədə, hər bir insana müdrikliyin açıq olmasından danışır. Yəni, həqiqət təkcə filosoflara deyil, hər bir adama açıla bilər. İnsan tərəfindən dünyanın dərk edilməsinin vacibliyini inkar etməyən Oktavius, onun şüurunu yalnız bununla məhdudlaşdırmanın əleyhinə çıxış edir. Çünki, dünyada İlahinin rolu vardır.

Bizim ətrafımızda olan ahəng, gözəllik, yaradanın varlığına işarə edir. Nizamda olan bu dünya heç də xaotik təsadüfdən yarana bilməzdi. Bəşəriyyətin ən ağıllı insanları, məsələn, Fales, Pifaqor, Demokrit, Platon və başqaları, Tanrının varlığını təsdiq edirdilər [4].

Sonra Oktavius Roma tanrıları ilə bağlı rəvayətləri tənqid edərək deyir ki, onların yaşadığı həyat heç də tanrılara layiq deyil, onlar özlərini insanlar kimi aparırlar, insanlar kimi müxtəlif qüsurlara malikdirlər. Məsələn O deyir: əgər tanrılar və vaxtsa doğulurlarsa, onda nə üçün onlar indi doğulmurlar? Məgər Yupiter qocalıb, Yunona isə daha doğa bilmir? Oktaviusa görə, o tanrıların bəziləri nə vaxtsa adi insanlar olublar. Sonra, onlar öləndən sonra, onları tanrılaşdırılıblar[5].

Sonra Oktavius xristian əxlaqının təmizliyi və aliliyini, xristianların fağırlıq (yoxsulluq) idealını müdafiə edərək, əksinə, bütpərəstlərin əxlaqsız və mənəviyyatsız həyat sürmələri, haqqında söhbət açır.

Bütpərəstliyi tənqid edən Oktavius, eyni zamanda, Xristianlığın romalılar tərəfindən yüksək qiymətləndirilən sağlam düşüncəyə zidd olmamasından danışır, və bu mövzuda qədim filosofların irsi ilə müqayisələr aparır[6].

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Aydın Əlizadə. Xristianlıq: tarix və fəlsəfə (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. 2007. s. 57-58. ISBN 5-87459-013-7. 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmdə bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Minucius Feliks. Octavius, V Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
  2. ↑ Minucius Feliks. Octavius, VI-VIII Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
  3. ↑ Minucius Feliks. Octavius, IX - XIII Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
  4. ↑ Minucius Feliks. Octavius, XIX Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
  5. ↑ Minucius Feliks. Octavius, XXIII Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
  6. ↑ Minucius Feliks. Octavius, XXXIV Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mark_Minusi_Feliks&oldid=7277784"