İŞİD-ə qarşı hərbi müdaxilə

İŞİD-ə qarşı hərbi müdaxilə — 2014-cü ildən etibarən beynəlxalq koalisiya tərəfindən təşkil edilmiş və İŞİD-in nəzarətində olan ərazilərin azad edilməsi məqsədini güdən genişmiqyaslı hərbi əməliyyatları əhatə edir.

İŞİD əleyhinə hərbi müdaxilə (2014)
Terrorizmə qarşı beynəlxalq mübarizə, Suriya vətəndaş müharibəsi, İraq vətəndaş müharibəsi
Tarix	16 iyun 2014 - davam edir
Yeri	İraq, Suriya
Münaqişə tərəfləri
Suriya və İraqda fəaliyyət göstərənlər: ABŞ İraqda fəaliyyət göstərənlər: Avstraliya Fransa Hollandiya Kanada Belçika Danimarka Böyük Britaniya Suriya fəaliyyət göstərənlər: Qatar Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri İordaniya Səudiyyə Ərəbistanı Bəhreyn[1] Suriya İran Hizbullah Kürdüstan Fəhlə Partiyası Suriya Kürdüstanı İraq Şam İslam Dövləti Əl-Qaidə
Komandan(lar)
Barack Obama Lloyd Austin Andrew J. Loiselle Tony Abbott David Johnston Fransua Olland[2] Jean-Yves Le Drian Pierre de Villiers Devid Kemeron Nick Clegg[3] Mark Rutte Jeanine Hennis-Plasschaert Bəşşar əl-Əsəd Ali Abdullah Ayyoub Xamneyi Hossein Hamadani Qassem Suleimani Seyid Həsən Nəsrullah Kürdüstan Regional Hökuməti Masoud Barzani Jaafar Sheikh Mustafa Mustafa Said Qadir Fuad Masum Nouri al-Maliki Haider al-Abadi Əbu Bəkr əl-Bağdadi

İŞİD əsasən Suriya və İraq ərazisində böyük əraziləri işğal edərək özünü “xilafət” elan etdikdən sonra beynəlxalq ictimaiyyət bu terror təşkilatına qarşı ciddi tədbirlər görməyə başladı. Koalisiyanın əsas üzvləri ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya, Almaniya və digər Qərb ölkələri olmaqla yanaşı, İraq hökuməti və YPG kimi yerli qüvvələr də bu əməliyyatlarda iştirak etdi.

Əsas müdaxilə mərhələləri

Hava hərəkatları və hədəfləmə: 2014-cü ildə ABŞ-ın rəhbərliyi ilə fəaliyyətə başlayan “İŞİD-ə qarşı beynəlxalq koalisiya”nın əməliyyatları ilk növbədə hava hücumları ilə başladı. Koalisiya İŞİD-in nəzarətində olan ərazilərə zərbələr endirərək onların infrastrukturunu zəiflətdi. Bu hava hücumları əsasən İŞİD-in neft yataqları, təlim düşərgələri və silah anbarlarına yönəldildi. Çünki bu resurslar təşkilatın maliyyə mənbəyini təşkil edirdi.

Yerüstü əməliyyatlar: 2015-ci ildən etibarən yerli qüvvələrin iştirakı ilə genişmiqyaslı yerüstü əməliyyatlara start verildi. İraq ordusu (həmçinin Həşdi Şabi), Kürd peşmərgəsi və YPG (Suriya Demokratik Qüvvələri) İŞİD-in nəzarətində olan Mosul, Raqqa, Kərkük kimi əhəmiyyətli şəhərləri geri almaq üçün böyük döyüşlər apardılar.

Mosul və Raqqa əməliyyatları: 2016-2017-ci illərdə Mosul və Raqqa əməliyyatları İŞİD-in zəiflədilməsində həlledici məqam oldu. Mosul əməliyyatı 2017-ci ildə İraq ordusu və koalisiya qüvvələri tərəfindən həyata keçirildi və şəhər İŞİD-dən azad edildi. Eyni dövrdə Raqqa əməliyyatı YPG və ABŞ-ın dəstəyi ilə başladı və 2017-ci ilin sonunda şəhər İŞİD-dən təmizləndi.

Əsirlərin və ailələrinin saxlanılması: İŞİD-ə qarşı mübarizə təkcə ərazi nəzarətinin bərpası ilə məhdudlaşmadı. Əməliyyatların sonunda çox sayda İŞİD üzvü əsir götürüldü və onların məhkəməyə çıxarılması və ya saxlanılması üçün xüsusi düşərgələr yaradıldı. Xüsusilə Suriya ərazisində qurulan Əl-Hol kimi düşərgələrdə İŞİD üzvlərinin ailələri saxlanılır.

Əməliyyatların nəticələri və mövcud vəziyyət

Koalisiyanın hərbi müdaxiləsi nəticəsində İŞİD böyük ölçüdə zəiflədi və nəzarət etdiyi əraziləri itirdi. 2019-cu ildə ABŞ İŞİD lideri Əbu Bəkr əl-Bağdadinin öldürüldüyünü elan etdi və bu, təşkilat üçün böyük bir zərbə oldu. Buna baxmayaraq, İŞİD tamamilə məhv edilmədi və qruplaşmanın qalıqları hələ də bəzi bölgələrdə fəaliyyət göstərməyə davam edir. Hazırda koalisiya qüvvələri və yerli hakimiyyətlər İŞİD-in tamamilə yox edilməsini və terror qruplaşmasının yenidən dirçəlməməsini təmin etmək üçün təhlükəsizlik tədbirlərini davam etdirir.

Beynəlxalq müdaxilə İŞİD-in böyük təhlükə təşkil etdiyi dövrdə zəruri bir addım olaraq qiymətləndirilsə də, bölgədə humanitar problemlərin yaranmasına da səbəb oldu.