İnternet |
---|
İnternet portalı |
İnternet mübadilə nöqtəsi (ing. Internet exchange point; IX və ya IXP) — IP şəbəkəsinin ümumi əsasları. Bu, iştirakçı internet servis provayderlərinə (ISP) öz şəbəkələri üçün nəzərdə tutulmuş məlumatların mübadiləsinə imkan verir.[1] IXP-lər ümumiyyətlə bir çox fərqli şəbəkələrə, yəni məlumat mərkəzlərinə əvvəlcədən mövcud əlaqələri olan yerlərdə yerləşdirilir. Burada onların iştirakçılarını birləşdirmək üçün fiziki infrastrukturdan (sviçlər) istifadə edilir. Təşkilati cəhətdən əksər IXP-lərin hər biri öz tərkib hissəsi olan iştirakçı şəbəkələrinin (yəni, həmin IXP-də iştirak edən ISP-lərin dəsti) hər biri müstəqil qeyri-kommersiya birlikləridir. IXP-lərə əsas alternativ ISP-lərin öz şəbəkələrini bir-biri ilə birbaşa birləşdirdiyi özəl peering adlanan qarşılıqlı əlaqədir.
IXP-lər provayderin yuxarı axın tranzit provayderləri vasitəsilə çatdırılmalı olan trafik hissəsini azaldır. Beləliklə, onların xidmətlərinin hər bit üçün orta çatdırılma dəyərini azaldır. Bundan əlavə, IXP vasitəsilə mövcud yolların sayının artması marşrutlaşdırma səmərəliliyini (marşrutlaşdırıcılara daha qısa yollar seçməyə imkan verməklə) və xətaya dözümlülüyünü artırır. IXP-lər şəbəkə effektinin xüsusiyyətlərini nümayiş etdirirlər.[2]
IXP-nin əsas məqsədi şəbəkələrin bir və ya bir neçə üçüncü tərəf şəbəkəsindən keçmək əvəzinə, mübadilə vasitəsilə birbaşa qarşılıqlı əlaqəyə imkan verməkdir. Birbaşa qarşılıqlı əlaqənin əsas üstünlükləri qiymət, gecikmə və bant genişliyidir.[3]
Adətən heç bir tərəf bir mübadilədən keçən trafiki hesablamır, halbuki ISP-nin yuxarı provayderinə gedən trafik hesablanır.[4] Hər iki şəbəkə ilə eyni şəhərdə yerləşən birbaşa qarşılıqlı əlaqə adətən məlumatların bir şəbəkədən digərinə keçmək üçün digər şəhərlərə getməsinə ehtiyacın qarşısını alır və bununla da gecikməni azaldır.[5]