İosif Orbeli

İosif Abqaroviç Orbeli (rus. Ио́сиф Абга́рович Орбе́ли, erm. Հովսեփ Աբգարի Օրբելի; 8 (20) mart 1887[2][3][…], Kutaisi, Rusiya imperiyası[4][5] – 2 fevral 1961[4][2][…], Leninqrad[4][5]) — SSRİ şərqşünası və ictimai xadimi, SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki (1935), Ermənistan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki və onun ilk prezidenti (1943–1947), 1934–1951-ci illərdə "Ermitaj"ın direktoru.

İosif Orbeli
erm. Հովսեփ Աբգարի Օրբելի
Doğum tarixi 8 (20) mart 1887[2][3][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 2 fevral 1961(1961-02-02)[4][2][…] (73 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Boqoslovskoye qəbiristanlığı[d]
Elm sahələri şərqşünaslıq[1], qafqazşünaslıq, filologiya, tarix[1], arxeologiya[1]
İş yeri
Təhsili
  • Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsi[d] (–1911)[5]
Elmi rəhbəri Nikolay Marr
Tanınmış yetirməsi Boris Piotrovski
Üzvlüyü
Mükafatları "Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Leninqradın müdafiəsinə görə" medalı "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı
Ermənistan SSR əməkdar elm xadimi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İosif Orbeli 8 mart 1887-ci ildə Rusiya imperiyasının Kutaisi şəhərində, erməni ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası dövlət müşaviri, hüquqşünas Abqar İosifoviç Orbeli və anası knyaz qızı Varvara Moiseyevna Arqutinskaya-Dolqoruka olmuşdur. Ana tərəfdən babası Moisey Pavloviç Arqutinski Tiflis Şəhər Dövlət İdarəsi mənzil komissiyasının kollegial eksperti və mühasibi olmuşdur.[6]

Atasının babası İosif Orbeli Lazarevski İnstitutunu bitirmişdi. Atası Abqar Obreli Sankt-Peterburq Universiteti, atasının qardaşları David və Amazasp Orbeli, eləcə də böyük qardaşları Ruben və Levon Orbeli də universitet təhsili almışdılar. Mixail Piotrovski İosif Orbelini "nümunəvi erməni-rus alimi" adlandırırmışdır.[7] Orbeli 1906–1917-ci illərdə Ani qazıntılarında iştirak etmişdir. O, bu ərazidə yerləşən memarlıq abidələri haqqında hərtərəfli məlumat əldə etməyə kömək edən bələdçi kitabça nəşr etmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ 1 2 Орбели Иосиф Абгарович // Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (rus.). / под ред. О. В. Богданова
  4. ↑ 1 2 3 4 5 6 Орбели Иосиф Абгарович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Erməni Sovet Ensiklopediyası, XII cild (erm.). C. 12. S. 584.
  6. ↑ Александр Юрьевич Следков. Происхождение // Рубен. Ольга. Анна. Русудана. СПб.: Страта. 2020. ISBN 978-5-907127-97-5.
  7. ↑ "На стыке нескольких культур". 2015-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-18.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Варшавский С., Рест Б. Подвиг Эрмитажа. СПб., 1995.
  • Иосиф Орбели. Сборник документов и материалов. / Изд. 2-е. — Ереван: Национальный архив Армении, 2013. — 344 с.
  • Исследования по истории культуры народов Востока. [Сборник в честь академика И. А. Орбели]. М.; Л., 1960;
  • Логунова М. О. Орбели Иосиф Абгарович — человек, учёный, общественный деятель. К 125-летию со дня рождения // Четырнадцатые Петровские чтения : материалы Всерос. науч. конференции 21–22 ноября 2012. — СПб.: Петровская академия наук и искусств, 2012. — С. 228–232. — 0,4 п.л.
  • Мегрелидзе И. В. И. Орбели. 2-е изд. Тб., 1987;
  • Карен Никитич Юзбашян. Академик И. А. Орбели. М. 1964. (2-е изд. 1986);
  • Іван Іванович Мєщанінов (1883–1967), Йосип Абгарович Орбелі (1887–1961): Бібліографічний покажчик праць з архітектурознавства та історії матеріальної культури / Упоряд. Ю. Л. Мосенкіс, А. О. Пучков. — Київ: НДІТІАМ, 1995. — 24 с.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]