Ənəs ibn Malik

Ənəs ibn Malik (ərəb. أنس بن مالك‎) — Müsəlmanların sonuncu peyğəmbəri Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri, Taifdəki sakif tayfasının başçısı. Mədinə qəbiləsindən olan Xəzrəcdəndir. Tanınmış hədis ravisidir.

Ənəs ibn Malik
ərəb. أنس بن مالك‎
Doğum tarixi	611[1]
Doğum yeri	Mədinə, Hicaz[2]
Vəfat tarixi	713[1]
Vəfat yeri	Bəsrə, Əməvilər xilafəti[2]
Fəaliyyəti	fəqih, mühəddis
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ənəsin anası Ümmü Süleym İslamı erkən qəbul edir. Bu səbəbdən əri ilə münaqişəsi yaranır və əri onu inancından döndərməyə cəhd göstərir. Əri Suriyaya gedir və bir müddət sonra orada dünyasını dəyişir. Ərinin vəfatından sonra Ümmü Süleym Təlhə ibn Ubeydullah ilə evlənir.

Məhəmməd peyğəmbərin Mədinəyə hicrəti zamanı Ənəs ibn Malikin cəmi 10 yaşı var idi. Ümmü Saleym oğlunu Peyğəmbərin hüzuruna gətirərək və Ənəsi ona xidmətçi olaraq təklif edir. Peyğəmbərin xidmətçiyə ehtiyacı olmamasına baxmayaraq, onun imtinası ilə Ümmü Süleymanı incitmək istəmir. Peyğəmbər Ənəsi evinə qəbul edir və onunla oğlu kimi davranır. Məhəmməd peyğəmbərə xidmət edən Ənəs onun bütün əmrlərini diqqətlə yerinə yetirir və ondan dinin əsaslarını öyrənir.

Ənəs çox gənc olduğu üçün müsəlmanların ilk döyüşlərində birbaşa iştirak etməmişdir. Bədr döyüşündə müsəlman döyüşçülərə xidmət etmişdir. Yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra Xeybər və Hüneyn döyüşlərində iştirak etmişdir. Bundan əlavə, o, Məkkənin fəthi və Taif şəhərinin mühasirəsində də iştirak edir.

Saleh xəlifə Əbu Bəkrin dövründə Ənəs Bəhreyn sakinlərindən vergi (zəkat) toplamaq üçün göndərilir. Xəlifənin vəfatından sonra Mədinəyə qayıtır. Xəlifə Ömərin dövründə Ənəs müsəlman hüququnun problemləri ilə məşğul olmağa başlayır və ölümünə qədər bu işi tərk etmir.

Bir müddət sonra Ənəs ibn Malik Bəsrəyə köçür və burada şəhər sakinlərinə İslam inancının və hüququnun əsaslarını öyrədir. O, farslarla fəth müharibələrində iştirak etmiş, Tuştər şəhərini ələ keçirən müsəlman qoşunlarının tərkibində olmuşdur.

Üçüncü xəlifə Osmanın dövründə Ənəs müəllimlik fəaliyyətini Bəsrədə davam etdirdi. İlk fitnə zamanı o, heç bir tərəfi dəstəkləmir. Ənəs ibn Malik cəmiyyətdəki zülm və ədalətsizliyə heç vaxt dözməmiş və Əməvilərin İraq valisi əl-Həccacın zülmünə açıq şəkildə qarşı çıxmaqdan çəkinməmişdir.

Ənəs ibn Malikin şagirdləri arasında Həsən əl-Bəsri, Süleyman Təmri, Qatadə ibn Diam, Məhəmməd ibn Sirin, Səid ibn Cübeyr və başqaları kimi məşhur tabiinlər var idi. 709 ilə 712-ci il aralığında Bəsrədə vəfat etmişdir.