Açıq dövlət

Açıq dövlət — anlayışı şəffaflıq, hesabatlılıq və vətəndaş iştirakını təşviq edən idarəetmə modelini ifadə edir. Açıq dövlət, vətəndaşların effektiv[1] ictimai nəzarəti təmin etmək üçün dövlət sənədləri və prosedurlarına daxil olmaq hüququna malik olduğunu təsdiq edən rəhbər doktrinadır.[2] Ən geniş şərhində o, dövlət maraqlarına və geniş dövlət sirrini qanuniləşdirməyə meylli olan digər mülahizələrə qarşı çıxır. Bu konsepsiya əsasən dövlət və hökumət qurumlarının açıq məlumatlar paylaşması, ictimaiyyətə hesabat verməsi və qərar qəbuletmə proseslərində vətəndaşların iştirakını təmin etməyə yönəlib.[3] Açıq dövlət həm də korrupsiya ilə mübarizə, hökumət fəaliyyətlərinin ictimai nəzarəti və vətəndaşlara daha keyfiyyətli xidmətlərin göstərilməsi üçün bir vasitədir.[4]

Bu konsepsiya həmçinin Açıq Dövlət Tərəfdaşlığı (ing. Open Government Partnership, OGP) təşəbbüsü çərçivəsində beynəlxalq səviyyədə təşviq edilir.[5][6]

Əsas prinsipləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Şəffaflıq — dövlətin fəaliyyəti haqqında məlumatların ictimaiyyət üçün açıq olması.[7]
  2. Hesabatlılıq — hökumət və digər dövlət qurumlarının öz fəaliyyətlərinə görə məsuliyyət daşıması.[8]
  3. Vətəndaş iştirakçılığı — vətəndaşların dövlət idarəçiliyində və qərarların qəbul edilməsində iştirakını təmin etmək.
  4. Texnologiyanın istifadəsi — elektron hökumət və rəqəmsal platformalar vasitəsilə açıq məlumatların təqdim olunması və proseslərin asanlaşdırılması.[9]

Faydaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Korrupsiyanın azalması;[10]
  • İctimai etimadın artması;
  • Daha effektiv dövlət idarəetməsi;
  • Vətəndaşların dövlət işlərinə daha aktiv inteqrasiyası.[11]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Michener, Greg; Bersch, Katherine. "Identifying transparency". Information Polity. 18 (3). 2013: 233–242. doi:10.3233/IP-130299.
  2. ↑ Lathrop, Daniel; Ruma, Laurel, redaktorlar Open Government: Transparency, Collaboration and Participation in Practice. O'Reilly Media. February 2010. ISBN 978-0-596-80435-0. OL 24435672M.
  3. ↑ Araya, Daniel. Smart Cities as Democratic Ecologies (ingilis). Springer. 2015-11-17. ISBN 9781137377203.
  4. ↑ Doss, Eric. "Sustainable Development Goal 16". United Nations and the Rule of Law (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-09-25.
  5. ↑ "Lynne Rienner Publishers | the Self Restraining State Power and Accountability in New Democracies".
  6. ↑ Carlos, Nunes Silva. New Approaches, Methods, and Tools in Urban E-Planning. Hershey, PA: IGI Global. 2017. 169. ISBN 9781522559993.
  7. ↑ "Ladder of Citizen Participation". November 2019.
  8. ↑ Yu, Harlan; Robinson, David G. "The New Ambiguity of 'Open Government'". UCLA L. Rev. 59. February 28, 2012. SSRN 2012489.
  9. ↑ von Dornum, Deirdre Dionysia. "The Straight and the Crooked: Legal Accountability in Ancient Greece". Columbia Law Review. 97 (5). June 1997: 1483–1518. doi:10.2307/1123441. JSTOR 1123441.
  10. ↑ Jurgen Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere (1962, trans., Cambridge Massachusetts, 1989)
  11. ↑ Lamble, Stephen. Freedom of Information, a Finnish clergyman's gift to democracy. 97. Freedom of Information Review. February 2002. 2–8. 2010-10-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]