Almatı Beynəlxalq Hava Limanı

Almatı Beynəlxalq Hava Limanı (qaz. Халықаралық Алматы Әуежайы) (IATA: ALA, ICAO: UAAA) — Qazaxıstanın ən böyük beynəlxalq hava limanı. Aeroport, Qazaxıstanın ən böyük şəhəri və ticarət paytaxtı olan Almatının təxminən 15 km şimal-şərqində yerləşir.^[2] Almatı Beynəlxalq Hava Limanı, Qazaxıstanın sərnişin gediş-gəlişinin yarısına və yük gediş-gəlişinin 68%-ə sahibdir.^[3] 2012-ci ildə hava limanında, 4,003,004 sərnişin var idi. Bunların 1,997,570-i hava limanına gələn, 2,005,434-ü isə hava limanını tərk edən idi.

Almatı Beynəlxalq Hava Limanı
43°21′19″ şm. e. 077°02′41″ ş. u.HGYO
IATA: ALA – ICAO: UAAA
Məlumat
Hava limanı tipi	İctimai
Ölkə	Qazaxıstan
Yeri	Almatı, Qazaxıstan (Şəhər daxilində məhdudlaşdırır)
Açılış tarixi	1935
Qovşaq	Air Astana Bek Air SCAT Airlines Qazaq Air
Dəniz səviyyəsindən hündürlüyü	681 m / 2.234 ft
Xəritə
ALA
Uçuş-enmə zolaqları
İstiqamət Uzunluq Səth ft m 05R/23L 14 435 4,400 Beton 05L/23R 14 763 4,500 Beton
Statistika (2016)
Sərnişinlər[1] 4,878,450
Mənbə: AİN Qazaxıstan[2]
Rəsmi saytı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hava limanı 1935-ci ildə bütün kiçik mülki və hərbi uçan gəmiləri üçün tikilmişdir. 1990-cı ilə qədər Qazaxıstan Mülki Aviasiya Şöbəsinin tərkibində olmuş və 1991-ci ildə "Alma-Ata Hava Limanı"-na çevrilmişdir. 1993-cü ildən bü günə qədər müstəqil biznes vahidi kimi işləyir. 1994-cü ildə "Almatı Hava Limanı ASC"-ə çevrilmişdir və daha sonra "Almatı Beynəlxalq Hava Limanı" adlandırılmışdır.

Supersonic Transport (SST) Tupolev Tu-144 ilə 1975-ci ilin dekabr ayının 26-da xidmətə başlamış, 1977-ci ilin noyabrında isə Moskva və Alma Ata arasında sərnişin xidmətləri üçün poçt və yük gəmisini göndərmışdır. 1 iyun 1978-ci ildə "Aeroflot" uçuşu Tu-144-ün 55-ci və sonuncu planlaşdırılmış sərnişin xidməti idi.

1998-ci ildə, yolun yenidən qurulmasından sonra, Almatı Hava Limanı II dərəcəli və Beynəlxalq Hava Limanı statusuna layiq görülmüşdür.

9 iyul 1999-cu ildə hava limanı restoranının şaşlıq mətbəxində yanğın baş vermişdir. Terminal binası bir neçə saat ərzində heç kəsə ciddi zədə vurmadan yanmışdır.

2004-cü ildə yeni bir terminalın tikintisi sona çatmışdır. 30 sentyabr 2008-ci ildə, Londonun Heatrou Hava Limanına bağlı BMI uçuşunun ilk səfəriylə ikinci bir uçuş-enmə zolağı açılmışdır. Yeni zolağa, qış aylarında təyyarəçilərin görünürlüyünün zəif olması səbəbiylə yaxınlardakı hava limanına istiqamətləndirilən təyyarələr sayını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaq üçün CAT III enişləri üçün BMAT (abr. "Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı", ing. ICAO) sertifikatı verilmişdi. Bu zolaq Mərkəzi Asiyanın ən uzun uçuş-enmə zolağıdır. Yeni zolaq uçuş ağırlığı və əməliyyat sıxlığı limiti olmadan hər cür təyyarəni qəbul edə bilir.

Hava yolu şirkəti	Uçuş nöqtəsi
Aeroflot	Moskva–Şeremetyevo
Aeroflot Rossiya tərəfindən idarə olunur	Sankt-Peterbuq
Air Arabia	Şarja
Air Astana	Aktau, Aktobe, Amsterdam, Astana, Atırau, Bakı, Banqkok–Suvarnabhumi, Pekin–Paytaxt, Bişkek, Delhi, Dubay–Beynəlxalq, Duşanbe, Frankfurt, Hoşimin, Honkonq, İstanbul–Atatürk, Karaqanda, Kiev–Borıspil, Kuala Lumpur–Beynəlxalq, Qızılorda, London–Hitrou, Moskva–Şeremetyevo, Oral, Oskemen, Paris–Şarlz de Qaul, Pavlodar, Sankt-Peterburq, Seul–İnçeon, Taraz, Daşkənd, Tbilisi, Tehran–İmam Xomeyni, Urumçi Mövsümi: Antalya
Asiana Airlines	Seul–Inçeon
Bek Air	Aktau, Aqtöbe, Astana, Atırau, Qostanay, Oral
Belavia	Minsk
China Southern Airlines	Urumçi
Ellinair	Mövsümi: Saloniki
flydubai	Dubay–Beynəlxalq
Hainan Airlines	Pekin–Paytaxt
Kam Air	Kabil
KLM	Mövsümi: Amsterdam
Lufthansa	Frankfurt
Mahan Air	Tehran–İmam Xomeyni
Pegasus Airlines	İstanbul–Sabiha Gökçen
Pobeda	Samara
Qazaq Air	Astana, Pavlodar, Çimkənd, Kostanay, Qızılorda, Semey Mövsümi nizamnamə: Tamçı-Issık-Göl
S7 Airlines	Novosibirsk
SCAT Airlines	Aktau, Aktobe, Astana, Atırau, Karaqanda, Kokşetau, Kostanay, Mineralnıye Vodı, Oral, Oskemen, Petropavl, Semey, Çimkənd, Taraz, Urcar, Cian, Cezkazgan Mövsümi: Sanya, Antalya, Şarm Əl-Şeyx
Somon Air	Duşanbe, Xucand
Tajik Air	Duşanbe
Türk Hava Yolları	İstanbul–Atatürk
Türkmənistan Hava Yolları	Aşqabat
Ukrayna Beynəlxalq Hava Yolları	Kiev–Borıspil
Özbəkistan Hava Yolları	Daşkənd

Hava yolu şirkəti	Uçuş nöqtəsi
AirBridgeCargo Airlines	Honkonq
Cargolux	Budapeşt, Honkonq, Luksemburq
Cargolux Italia	Honkonq, Milan–Malpensa
FedEx Express	Quanqçjou, Honkonq, Paris–Şarlz de Qaul
Honkonq Hava Yolları	Honkonq, Istanbul–Atatürk, Delhi
Lufthansa Cargo	Quanqçjou, Honkonq, Daşkənd
MNG Airlines	Istanbul–Atatürk
Silk Way Airlines	Bakı
Türk Hava Yolları Yük	Astana, Bişkek, Quanqçjou, Istanbul–Atatürk, Seul–İnçeon, Şanqay–Pudonq
UPS Airlines	Köln/Bonn, Seul–İnçeon, Şanqay–Pudonq

• 7 iyul 1980, Aeroflot reys № 4227: Quyruq nömrəsi CCCP-85355 olan Tupolev Tu-154B-2-in bütün 163 sərnişini və işçisi, təyyarə Almatı Aerodromundan çıxdıqdan qısa müddət sonra təyarrənin qəzaya uğradığından sonra canlarını itirdi. Təyyarə, Qazaxıstan bölüyündə, reys 4227 olaraq yerli planlı Almatı-Simferopol sərnişin xidmətindən keçəcəkdi. Uçuş sürəti, təyyarənin qalxması əsnasında qarşılaşdığı istilik axınlar səbəbiylə birdən düşdü. Bu təyyarənin təqribən 5 km uzaqda dayanaraq qəzaya uğramasına və alışmasına səbəb oldu.
• 30 avqust 1980, Aeroflot reys № 5463: Tupolev Tu-134, Çelyabinskdən Almatı Hava Limanına gedərkən, Almatıya yaxınlaşarkən qəzaya uğradı. Bu qəza 90 sərnişin və ekipajın ölümü ilə nəticələnmişdir.^[4]
• 29 yanvar 2013, SKAT Hava Yolları reys 760: UR-CJ006 olaraq qeydiyyatdan keçmiş Bombardier CRJ-200ER, Kokşetaudan başlanğıcını götürən və Almatı Beynəlxalq Hava Limanına gedərkən, aşağı-görünürlüklü yaxınlaşma zamanı qəzaya uğradı. Təyyarədə olan bütün 21 şəxs vəfat etdi.

"Almatı Beynəlxalq Hava Limanı ASC"-in sahibi Amsterdamda qeydiyyatdan keçmiş Venus Hava Limanı Sərmayələri B. V. (abr. Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, azərb. Məhdudi məsuliyyət daşıyan özəl şirkət‎)-dir.^[5]

• Aybol (Aybola) Anuaroviç Bekmuxambetov, Prezident və Direktor^[6]
• Bəxtiyar Kadırov, Maliyyə Vitse-Prezidenti
• E. L. Eliseva, İqtisadiyyat və Maliyyə Təhlili Şöbə Müdiri
• Akcoltayev Murad Serikoviç, Avtomatik Sistemlər — Terminal Xidməti Rəhbəri
• Nurimanov Səqdat Yerikbəkoviç, Tibb Məntəqəsinin Rəhbəri
• Ənvər Saydenov, Direktorlar Şurasının üzvü, Şirkətin müstəqil direktoru^[7]
• Diyar Kanaşev, Direktorlar Şurasının üzvü.

• Daşkənd Beynəlxalq Hava Limanı
• Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu

• Vikianbarda Almatı Beynəlxalq Hava Limanı ilə əlaqəli mediafayllar var.
• en.alaport.com — Rəsmi saytı
• Aviasiya Təhlükəsizliyi Şəbəkəsində ALA-nın qəza tarixçəsi
• NOAA/NWS-də UAAA üçün hava proqnozu