Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Məqalədə cümlə quruluşlarındakı yanlışlıqları və orfoqrafik səhvləri düzəltdikdən sonra {{Azərbaycanca deyil}} şablonunu silməyi unutmayın. |
İlk Bulqar dövləti 681-ci ildə Qaradenizin şimalında Asparux xan tərəfindən qurulmuş və 1018-ci ildə Bizans tərəfindən məğlubiyyətə uğrayana qədər var olmuşdur.
Bulgar hökmdarlar IX yüzilə qədər Orta Asiyadan gətirdikləri xan unvanını işlətmiş, I Simeon dönəmindən etibaren Çar unvanını almışlardır. Bir süre iki unvan birlikte kullanılmış və sonunda sırf Çar unvanı qalmışdır.
İkinci bulgar dövləti 1186-cı ildə qurulmuş və 1396-cı ildə Osmanlı hakimiyeti altına girmelerine kadar var olmuşdur. 1878-ci ildə Bulgarlar tekrar bağımsızlıklarına kavuşmuş ve üçüncü Bulgar dövletini kurmuşlardır. Üçüncü Bulgar devleti ilk başta bir kraliyet olarak kurulmuş. I. Ferdinand 1908 yılında Çar unvanını elde etmiştir ve böylece bu unvanı tekrar Bulgaristan'a geri getirmişdir. 1946 yılında ama, Bulgaristan'da bir referandum ile kraliyet kaldırılmışdır.
Unvan | Ad | Sülalə | Hökmdarlık zamanı |
---|---|---|---|
Dunay Bulgar dövlətinin hükümdarları | |||
Xan | Asparux xan | Dulo | 681 – 700 |
Xan | Tervel | Dulo | 700 – ca. 721 |
Xan | Kormesi xan | Dulo | ca. 721–738 |
Xan | Sever xan | Dulo | 738 – 753 ya da 754 |
Xan | Kormisoş xan | Vokül | 753 ya da 754–756 |
Xan | Vinex xan | Vokül | 756 – 760 |
Xan | Telets xan | Ugayin | 760 – 763 |
Xan | Sabin xan | Vokül | 763 – 766 |
Xan | Umar | Vokül | Ağustos – Eylül 766 |
Xan | Toktu xan | (təxminən) Ugayin | 766 – 767 |
Xan | Paqan | Vokül | 767 – 768 |
Xan | Telerig | bilinmemekte | 768 – 777 |
Xan | Kardam | bilinmemekte | 777 – 803 |
Xan | Krum | Dulo (olabilir) | 803 – 814 |
Xan | Omurtaq xan | Krum | 814 – 831 |
Xan | Malamir | Kurum | 831 – 836 (Han Isbul ile birlikte?) |
Xan | I Presyan | Kurum | 836 – 852 (başlarda Han Isbul ile birlikte) |
Xan/Knyaz | I Boris (Mixail) | Kurum | 852 – 864 – xan 864 – 889 – Knyaz |
Knyaz | Vladimir Rasate | Kurum | 889 – 893 |
Knyaz/Çar | I. Simeon | Kurum | 893 – 913 – Knez 913 – 927 – Çar |
Çar | I. Petro (Aziz Çar Peter) | Kurum | 927–969 |
Çar | II. Boris | Kurum | 970 – 971 |
Komitopuli ile birlikte | 971 – 977 | ||
Çar | I. Roman | Kurum | 977 – 997 |
Çar | Samuil | Komitopuli | 997 – 1014 |
Çar | Gavril Radomir | Komitopuli | 1014 – 1015 |
Çar | İvan Vladislav | Komitopuli | 1015 – 1018 |
Knez | II. Presyan | Komitopuli | 1018 |
Bizans egemenliği sırasındaki ayaklanmalarda başa geçen Bulgar hükümdarlar | |||
Çar | II. Petro (Delyan) | Komitopuli | 1040 – 1041 |
Çar | III. Petro (Konstantin Bodin) | Komitopuli ve sırb sülalesi Vojisavljević | 1072 |
İkinci Bulqar dövlətinin hökmdarları | |||
Çar | I İvan Asen | Asen | 1186 – 1196 |
Çar | IV Pyotr (Teodor) | Asen | 1186 – 1197 |
Çar | I İvan Asen | Asen | 1196 |
Çar | Kaloyan | Asen | 1197 – 1207 |
Çar | Boril | Asen | 1207 – 1218 |
Çar | II İvan Asen | Asen | 1218–1241 |
Çar | I Kalman | Asen | 1241 – 1246 |
Çar | I Mixail | Asen | 1246–1253 |
Çar | II Kalman | Asen | 1256 |
Çar | Mitso Asen | Mitso / Asen | 1256 – 1257 |
Çar | Konstantin Tix | Tix / Asen | 1257 – 1277 |
Çar | Donuz çobanı İvaylo | heç bir kral sülaləsinə aid deyil | 1278–1279 |
Çar | III İvan Asen | Mitso / Asen | 1279 – 1280 |
Çar | I. Georg | Terter | 1280 – 1292 |
Çar | Smilets | Smilets | 1292 – 1298 |
Çar | II İvan | Smilets | 1298 – 1300 |
Çar | Çaka Noğay | Tatar kökənli Çingiz xan ilə qohum / Terter | 1299 – 1300 |
Çar | II. Theodor Svetoslav | Terter | 1300 – 1321 |
Çar | II. Georg | Terter | 1321 – 1322 |
Çar | III Mixail Şişman | Şişman / Asen | 1323 – 1330 |
Çar | İvan Stephen | Şişman / Asen | 1330 – 1331 |
Çar | İvan Aleksandr | Şişman (Stratsimir) | 1331 – 1371 |
Çar | İvan Şişman | Şişman (Stratsimir) | 1371 – 1393 |
Çar | İvan Stratsimir | Şişman (Stratsimir) | 1356 – 1396 (Vidin'de) |
Osmanlı egemenliği sırasındaki ayaklanmalarda başa keçən hökmdarlar | |||
Çar | II. Konstantin Аsen | Şişman (Stratsimir) | 1396 – ca. 1422 (Vidin'de) |
Çar | III. Şişman | Şişman (Stratsimir) | 1598 |
Knez | Rostislav Stratimiroviç | Şişman (Stratsimir) | 1686 |
Kral | Karpoş | 1689 | |
Üçüncü Bulqar dövlətinin hökmdarları | |||
Knez | I. Alexander | Battenberg | 1879 – 1886 |
Knez / Çar |
I. Ferdinand | Saksonya-Koburg-Gota | 1887 – 1908 – Knez 1908 – 3 1918 – Çar |
Çar | III. Boris | Saksonya-Koburg-Gota | 1918 – 1943 |
Çar | II. Simeon/Simeon Sakskoburggotski | Saksonya-Koburg-Gota | 1943 – 1946 |