Domari dili
Domari dili — Yaxın Şərq və Şimali Afrikaya səpələnmiş domların ana dili. Hind-Avropa dillərinin hind-ari qoluna aiddir. Dilin ədəbi forması və dialektləri yoxdur. Yazı üçün ərəb qrafikasından istifadə olunur. Bu dilin Azərbaycan qədər şimalda və mərkəzi Sudan, Türkiyə, İran, İraq, Fələstin, İsrail, İordaniya, Misir, Liviya, Tunis, Əlcəzair, Mərakeş, Suriya və Livanda qədər cənubda danışıldığı bildirilir. Səs dəyişikliklərinin sistemliliyinə əsaslanaraq, kifayət qədər əminliklə məlum olur ki, domari və romani adları hind-ari "dom" sözündən gəlir.[3] Bununla belə, domari və qaraçı dilləri eyni əcdad idiomdan yaranmamışdır.[4]
| Domari dili | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Yazı | ərəb əlifbası |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | rmt |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | dom |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 2217 |
| Ethnologue | rmt |
| IETF | rmt |
| Glottolog | doma1258 |
Domari "Orta Şərq qaraçı dili", "çingənə dili", "luti dili" və ya "mehtar dili" kimi də tanınır. Standart yazılı forması yoxdur. Ərəb dünyasında bəzən ərəb qrafikası ilə yazılır, çoxlu ərəbcə və farsca alınma sözlərindən istifadə olunur.[5] Domari nəsli kəsilməkdə olan bir dildir, çünki hazırda gənc nəsillərdə ondan uzaqlaşmaq üçün təzyiq var.[6]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 ScriptSource - Turkey.
- ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- ↑ "ROMANI Project - Manchester". Romani.humanities.manchester.ac.uk. 6 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 December 2017.
- ↑ Matras, Yaron; Domari, Yaron Matras, Domari, səh. 2, CiteSeerX 10.1.1.694.7907
- ↑ The Gypsies of Lebanon: Arxiv surəti 27 dekabr 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2017-12-27 at the Wayback Machine A DRC Update, April 2000, by Dr. G. A. Williams
- ↑ "The State of Present-day Domari in Jerusalem". 2023-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-31.
Əlavə ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Herin, B. (2012). "The Domari language of Aleppo (Syria)" Linguistic Discovery 10 (2), 1-52.
- Herin, B. (2014). "The Northern Dialects of Domari," Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 164 (2): 407–450.
- Matras, Y. (1999). "The state of present-day Domari in Jerusalem." Mediterranean Language Review 11, 1–58.
- Matras, Y. (2002). Romani: a linguistic introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
- Matras, Y. (2012). A grammar of Domari. Berlin: De Gruyter Mouton (Mouton Grammar Library).
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Windfuhr Gernot L. Gypsy ii. Gypsy Dialects in Encyclopædia Iranica, Online Edition. 2002.
- Description of Domari from the Romani Project
- Learning Domari Arxivləşdirilib 2007-09-27 at the Wayback Machine - from the Dom Research Centre
- More Information and Official Website of the Dom People