Edit Piaf

Edit Piaf (fr. Édith Piaf; 19 dekabr 1915[1][2][…], Paris[5] – 10 oktyabr 1963[1][2][…], Qras[6]) — Dünyaca məşhur fransız müğənnisi.

Edit Piaf
fr. Édith Piaf
Ümumi məlumatlar
Doğum adı Édith Giovanna Gassion[4]
Ləqəbi Édith Piaf
Doğum tarixi 19 dekabr 1915(1915-12-19)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 oktyabr 1963(1963-10-10)[1][2][…] (47 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Uşağı 1
Partnyorları
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti müğənni, aktrisa, səsyazma sənətçisi[d], chansonnier, küçə sənətçisi[d], mahnı yazarı[d]
Fəaliyyət illəri 1935–1963
Janrlar şanson
Səs tembri kontralto
Albom şirkətləri Polydor Records
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1915-ci ildə Paris şəhərində doğulmuşdur. Anası, Annetta Covanni Maillard, yarı italyan-yarı mərakeş əsilli bir köçəri tayfadan idi. Atası, Lui Alfons Qasson isə küçələrdə oyunbazlıq edən bir kəndirbaz idi. O, küçədə tretuarda doğulub və ilk səhnəsi də küçə olub. Ata müharibəyə gedir, ana isə uşağı əyyaş nənə və babanın yanında qoyub dönüşü çətin olan yola üz qoyur. Günlərin bir günü ata müharibədən qayıdır və Editi özü ilə fahişəxanada yaşayan anasının yanına gətirir. Editin ən qayğısız uşaqlıq həyatı burada-bu iyrənc məkanda keçir. Daha sonra, atası onu özü ilə küçələrdə gəzdirib, mahnı oxutduraraq pul qazanırdı, onun küçələrdə ifa etdiyi mahnı isə, uşaq vaxtı ən yaxşı bildiyi mahnı, Fransanın milli himni olan Marselyoza idi. Sonra, konyuktivitdən gözləri kor olan qızcığaz möcüzənin hesabına gözlərinə yenidən qovuşur. 17 yaşında olarkən, dünyaya gətirdiyi ilk və tək qızı 2 yaşındaykən, meningitdən dünyasını dəyişir. Günlərin birində həyat üzünə gülür və onu Edit Piaf edir. Getdikcə spirtli içkilərin aludəçisi olmağa başlayır, karyerasının inkişafı ilə yanaşı şəxsi həyatında da əhəmiyyətli dəyişikliklər baş verir, dövrünün peşəkar boks üzrə dünya çempionu olan Marsel Serdan ilə tanış olur və onunla özünün dediyinə görə həyatının ən maraqlı eşqini yaşayır. Şəxsi həyatında xoşbəxtliklərin baş verməsi ilə yanaşı, karyerasında da böyük sıçrayış olur, onun mahnıları fransızların və bütün dünyanın sevimlisinə çevrilir. Ona Parisin "sərçəcik" müğənnisi deyiblər və deyirlər də. Oxuduğu mahnılardan birinin sözləri kimi "sərçə kimi doğuldum, sərçə kimi yaşadım, sərçə kimi öldüm" 1963-cü ildə ağ ciyər xərçəngindən dünyasını dəyişir və həmin dövrün Paris Katolik Kiləsəsinin keşişi, keçirdiyi əxlaqsız həyat tərzinə görə ona dəfn mərasimi keçirtməyi rədd edir və tabutu 100.000-dən çox fanatının əlləri üstündə Per-Laşez qəbiristanlığına aparılır. Fransız müğənnisi Şarl Aznavurun Edit Piafın dəfn olunmasını belə xatırlayırdı:

"Mən, İkinci Dünya müharibəsindən bəri Parisdə bu qədər adamın bir yerə toplaşdığını görməmişdim"

Edit Piafın Per-Laşez qəbiristanlığında yerləşən məzarı

Edit Piaf, daha doğrusu Edit Covanna Qasson artist ailəsində dünyaya gəlib. Özü də küçədə. Bəli, məhz küçədə. Onun atası Lui Alfons Qasson arvadı Anet Mayeri xəstəxanaya çatdırmaq üçün taksi axtararkən, uşağın dünyaya gəlməsində o zaman məhəlləni nəzarətdən keçirmək üçün növbə başına keçən, polislər kömək edib.

Altı yaşına kimi dünya işığına həsrət qalan Editin səhnə adı "Piaf" fransız dilindən tərcümədə sərçəcik deməkdir. Onun ulduzu Troyo küçəsindəki səkidən sonra parlamağa başlayıb. "Jerni" kabaresinin sahibi Lui Leplenin diqqətini çəkən Edit tezliklə səhnədə parlamağa başlayıb.

1936-cı ildə Edit "Medrano" sirkinin səhnəsində fransız estradasının Moris Şevalye, Mistangett, Mari Dübua kimi məşhur ulduzları ilə eyni səhnəni paylaşıb.

Çox vaxt yeni parlayan ulduz üçün şou-biznesdə yeni addım atmağa başlayan bəstəkar və şairlər mahnı bəstələyirdilər.

Yaradıclığının əksər hissəsini Edit hamıya əyləncə üçün çalıb-oxuyan ifaçı kimi deyil, sənət sahibi olduğunu sübut etməklə keçirib. Tamaşaçını onu olduğu kimi qəbul etməsini istəyən Edit Piafın bir dəfə ABŞda nəzərdə tutulan turnesi az qala alt-üst olacaqmış. O, hətta, bu turne üçün Parisdəki mənzilini belə satmışdı.

Səhnədə əsl parıltılı ulduz görəcəklərini düşünən amerikalılar, bunun əvəzində qara libaslı qadın gördükdə təəccübləniblər. Və o zama,n Edit Piaf başa düşüb ki, qastrollara gedəcəyin ölkənin adət-ənənsini və zövqünü nəzərə almaqla ciddi hazırlaşmaq lazımdır. Tədricən Amerikanı fəth etməyə müvəffəq olan Edit, düz 11 ay bu ölkədə konsert proqramları ilə çıxış edib.

Onun adı afişalarda kimlərinsə isimləri ilə yanaşı balaca bir sətirdən yazılmaqla, fərdi şəkildə xüsusi plakatlara qədər inkişaf edib. Artıq Edit dünyanın bir çox məşhur konsert salonlarının səhnələrində çıxış edirdi. Onların arasında "Olimpio", "Mulen-Ruj","Karneüi-Hol", "Versal" da var idi. "Versal", Nyu-Yorkun Manhetten rayonunda yerləşən ən məşhur kabarelərindəndir.

Ömrü boyu öz təhsili ilə məşğul olan Edit Piaf həmkarlarının da konsert proqramlarını maraqla izləyib. Musiqi təhsili olmasa da, eşitdiyi mahnını bir başa pianoda ifa etməyi bacarırdı.

Tədricən mahnılar bəstələyən Piafı müəlliflər, bəstəkarlar və musiqi naşirləri cəmiyyətinə üzv də qəbul ediblər. Onun üçün mahnıda daha çox mətn əhəmiyyətli olub.

Edit Piaf uşaqlıq illərində

Özünün "Çəhrayi rəngli həyat" adlı ilk mahnısını Edit Piaf 1945-ci ildə gecə qatarındakı görüşlərindən birinin təsiri altında olduğu zaman yazıb. Sonra, ifa etmək üçün bu mahnını Mariann Mişelə təqdim edib. Müğənninin sözlərinə görə, bu mahnı da daxil olan valın tirajı 3 milyon nüsxə ilə satılıb. Sonralar, "Çəhrayi rəngli həyat" mahnısını repartuarlarına daxil edən müğənnilər arasında Binq Krosbi və Luis Armstronq kimi ifaçılar da vardı. Mahnı Edit Piafın vizit kartına çevrilib.

Edit Piafın Polşanın Kelse şəhərində yerləşən büstü

O, hər şeyə qalib gəldi. Xəstəliyə də, alkoqol asılılığına da, narkotiklərə də. Onu dəfn edən Fransa olduğu halda, ölümünə bütün dünya ağlayırdı.

Edit Piaf hələ sağ ikən özü haqqında kitab yazıb. Sonradan, onun bacısı bu kitaba müəyyən əlavələr edib.

Mahnıları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1935

  • Mon apéro
  • La java de Cézigue

1936

  • L'étranger
  • Les mômes de la cloche
  • J'suis mordue
  • Fais-moi valser
  • La fille et le chien
  • La Julie jolie
  • Va danser
  • Chand d'habits
  • Reste
  • Les hiboux
  • Quand même
  • La petite boutique
  • Y' avait du soleil
  • Il n'est pas distingué
  • Les deux ménétriers
  • Mon amant de la coloniale

1937

  • Mon légionnaire
  • Le contrebandier
  • Un jeune homme chantait
  • Tout fout le camp
  • Ne m'écris pas
  • C'est toi le plus fort
  • Le Fanion de la Légion
  • Partance
  • Dans un bouge du vieux port
  • Paris-Méditerranée
  • Browning
  • Entre Saint-Ouen et Clignancourt
  • J'entends la sirène
  • Mon cœur est au coin d'une rue
  • Le chacal
  • Corrèqu'et réguyer
  • Ding, ding, dong

1938

  • Madeleine qui avait du cœur
  • Les marins ça fait des voyages
  • С'est lui que mon cœur a choisi
  • Le grand voyage du pauvre nègre
  • La java en mineur
  • Le mauvais matelot

1939

  • Y' en a un de trop
  • Elle fréquentait la rue Pigalle
  • Le petit monsieur triste
  • Les deux copains
  • Je n'en connais pas la fin

1940

  • Embrasse-moi
  • On danse sur ma chanson
  • Sur une colline
  • C'est la moindre des choses
  • Jimmy, c'est lui
  • Escale
  • L'accordéoniste
  • Y' en a un de trop

1941

  • Où sont-ils mes petits copains?
  • C'était un jour de fête
  • C'est un monsieur très distingué
  • J'ai dansé avec l'amour
  • L'homme des bars

1942

  • Simple comme bonjour
  • Le vagabond
  • Un coin tout bleu
  • C'était une histoire d'amour
  • Sans y penser

1943

  • Tu es partout
  • J'ai qu'à l'regarder
  • Le chasseur de l'hôtel
  • Le disque usé
  • Le brun et le blond
  • Monsieur Saint-Pierre
  • Coup de grisou

1944

  • Un monsieur me suit dans la rue
  • Les deux rengaines
  • Y a pas d'printemps
  • Les histoires de coeur
  • C'est toujours la même histoire

1945

  • Celui qui ne savait pas pleurer
  • Escale
  • Regarde-moi toujours comme ça
  • Les gars qui marchaient
  • Il riait
  • De l'autre côté de la rue
  • J'ai qu'à le regarder

1946

  • La vie en rose
  • Les trois cloches
  • Dans ma rue
  • J'm'en fous pas mal
  • C'est merveilleux
  • Adieu mon cœur
  • Le chant du pirate
  • Céline
  • Le petit homme
  • Le roi a fait battre tambour
  • Dans les prisons de Nantes
  • Miss Otis regrets

1947

  • C'est pour ça
  • Mariage
  • Monsieur Lenoble
  • Qu'as-tu fait John ?
  • Un refrain courait dans la rue
  • Sophie
  • Le geste
  • Si tu partais
  • Une chanson à trois temps
  • Un homme comme les autres
  • Les cloches sonnent
  • Johnny Fedora et Alice blue bonnet
  • Le rideau tombe avant la fin
  • Elle avait son sourire
  • Monsieur Ernest a réussi

1948

  • Les amants de Paris
  • Il a chanté
  • Les vieux bateaux
  • Il pleut
  • Cousu de fil blanc
  • Amour du mois de mai
  • Monsieur X

1949

  • Bal dans ma rue
  • Pour moi tout' seule
  • Pleure pas
  • Le prisonnier de la tour
  • L'orgue des amoureux
  • Dany
  • Paris

1950

  • Hymne à l'amour
  • Le chevalier de Paris
  • Il fait bon t'aimer
  • La p'tite Marie
  • Tous les amoureux chantent
  • Il y avait
  • C'est d'la faute à tes yeux
  • C'est un gars
  • Hymn to love
  • The three bells
  • Le ciel est fermé
  • La fête continue
  • Simply a waltz
  • Autumn leaves
  • Cause I love you
  • Chante-moi
  • Don't cry
  • I shouldn't care
  • My lost melody
  • La vie en rose

1951

  • Padam… Padam…
  • Avant l'heure
  • L'homme que j`aimerai
  • Du matin jusqu'au soir
  • Demain il fera jour
  • C'est toi
  • Rien de rien
  • Si, si, si, si
  • Demain
  • À l'enseigne de la fille sans cœur
  • Télégramme
  • Une enfant
  • Plus bleu que tes yeux
  • Le Noël de la rue
  • La valse de l'amour
  • La rue aux chansons
  • Jézébel
  • Chante-moi
  • Chanson de Catherine
  • Chanson bleue

1952

  • Au bal de la chance
  • Elle a dit
  • Notre-Dame de Paris
  • Mon ami m'a donné
  • Je t'ai dans la peau
  • Monsieur et madame
  • Ça gueule ça, madame

1953

  • Bravo pour le clown
  • Sœur Anne
  • N'y va pas Manuel
  • Les amants de Venise
  • L'effet qu'tu m'fais
  • Johnny, tu n'es pas un ange
  • Jean et Martine
  • Et moi
  • Pour qu'elle soit jolie ma chanson
  • Les croix

1954

  • La Goualante du pauvre Jean
  • Enfin le printemps
  • Retour
  • Mea culpa
  • Heureuse
  • Ça ira
  • Avec ce soleil
  • L'homme au piano
  • Sérénade du pavé
  • Sous le ciel de Paris

1955

  • Un grand amour qui s'achève
  • Miséricorde
  • C'est à Hambourg
  • Enfin le Printemps
  • Légende

1956

  • L'accordéoniste
  • Heaven have mercy
  • One little man
  • Avant nous
  • Et pourtant
  • Marie la Française
  • Les amants d'un jour
  • L'homme à la moto
  • Soudain une vallée
  • Une dame
  • Toi qui sais

1957

  • La foule
  • Les prisons du roy
  • Opinion publique
  • Salle d'attente
  • Les grognards
  • Comme moi

1958

  • C'est un homme terrible
  • Je me souviens d'une chanson
  • Je sais comment
  • Tatave
  • Les orgues de barbarie
  • Eden blues
  • Le gitan et la fille
  • Fais comme si
  • Le ballet des cœurs
  • Les amants de demain
  • Les neiges de Finlande
  • Tant qu'il y aura des jours
  • Un étranger
  • Mon manège à moi

1959

  • Milord
  • T'es beau, tu sais

1960

  • Non, je ne regrette rien
  • La vie, l'amour
  • Rue de Siam
  • Jean l'Espagnol
  • La belle histoire d'amour
  • La ville inconnue
  • Non, la vie n'est pas triste
  • Kiosque à journaux
  • Le métro de Paris
  • Cri du cœur
  • Les blouses blanches
  • Les flons flons du bal
  • Les mots d'amour
  • T'es l'homme qu'il me faut
  • Mon Dieu
  • Boulevard du crime
  • C'est l'amour
  • Des histories
  • Ouragan
  • Je suis à toi
  • Les amants merveilleux
  • Les bleuets d'azur
  • Quand tu dors
  • Mon vieux Lucien
  • Je m'imagine
  • Jérusalem
  • Le vieux piano

1961

  • C'est peut-être ça
  • Le dénicheur
  • J'n'attends plus rien
  • J'en ai passé des nuits
  • Exodus
  • Faut pas qu'il se figure
  • Les amants
  • Non, je ne regrette rien
  • Le billard électrique
  • Marie-trottoir
  • Qu'il était triste cet Anglais
  • Toujours aimer
  • Mon Dieu (en anglais)
  • Le bruit des villes

1962

  • Dans leur baiser
  • À quoi ça sert l'amour?
  • Le droit d'aimer
  • À quoi ça sert l'amour?
  • Fallait-il
  • Une valse
  • Inconnu excepté de Dieu
  • Le droit d'aimer
  • Quatorze Juillet
  • Les amants de Teruel
  • Roulez tambours
  • Musique à tout va
  • Le rendez-vous
  • Toi, tu l'entends pas!
  • Carmen's story
  • On cherche un Auguste
  • Ça fait drôle
  • Emporte-moi
  • Polichinelle
  • Le petit brouillard
  • Le diable de la Bastille
  • Elle chantait

1963

  • C'était pas moi
  • Le chant d'amour
  • Tiens, v'la un marin
  • J'en ai tant vu
  • Traque
  • Les gens
  • Margot Cœur Gros
  • Monsieur Incognito
  • L'homme de Berlin

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 Edith Piaf // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. ↑ 1 2 Der Spiegel (alm.). 1994. ISSN 2195-1349; 0038-7452
  4. ↑ http://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjEtMDYtMDUiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6NDtzOjQ6InJlZjIiO2k6MzA1OTQ5O3M6MTY6InZpc2lvbm5ldXNlX2h0bWwiO2I6MTtzOjIxOiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sX21vZGUiO3M6NDoicHJvZCI7fQ==#uielem_move=-1704%2C-1350&uielem_islocked=0&uielem_zoom=220&uielem_brightness=0&uielem_contrast=0&uielem_isinverted=0&uielem_rotate=F.
  5. ↑ 1 2 http://www.cineartistes.com/?page=images&id=715&type=3.
  6. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118594125 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  7. ↑ Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (fr.). Versailles: 2006. P. 637. ISBN 978-2-914611-48-0

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikisitatda Edit Piaf ilə əlaqədar sitatlar var.