Ermənistan inqilabı (2018)

2018-ci il Ermənistan inqilabı (erm. 2018 թվականի հեղափոխություն Հայաստանում), xalq arasında "Serji rədd et" (erm. Մերժիր Սերժին, translit. Merjir Serjin) və ya Paşinyan tərəfindən Məxməri inqilab[27] (erm. Թավշյա հեղափոխություն)[28] — 12 aprel 2018-ci il tarixində Ermənistan Respublikasının müxtəlif şəhərlərində başlayan və Ermənistan millət vəkili Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi hökumət eleyhinə olan etiraz aksiyaları dalğası.

Ermənistan inqilabı
İrəvan şəhərində etiraz aksiyası (22 aprel 2018)
İrəvan şəhərində etiraz aksiyası (22 aprel 2018)
Tarix 12 aprel – 8 may 2018 (26 gün)
Yeri  Ermənistan: İrəvan, Gümrü, Qarakilsə, Ellər, Göyçə, Qəmərli, Sərdarabad, Əştərək, Üçkilsə, Qafan
Erməni diasporu: Qlendeyl,[1] Moskva,[2] Marsel,[3] Toronto, Monreal, Vankuver,[4], Afina, London, Berlin, Buenos-Ayres, Çikaqo, San-Paulu [5]
Səbəbi


Nəticəsi

İlk olaraq: Serj Sarkisyanın istefa verməsi.[7]

Daha sonra: Nikol Paşinyanın Baş Nazir vəzifəsinə seçilməsi.[8]
Münaqişə tərəfləri

Ermənistan Siyasi müxalifət

Dəstəkləyib:

Qeyri-siyasi qruplar

  • Sülhməramlı qüvvələr briqadası (23 aprel)[12]

Parlamentdən kənar partiyalar:

Ermənistan Ermənistan hökuməti

Siyasi partiyalar:

Komandan(lar)

Nikol Paşinyan[18][19]

Ermənistan Serj Sarkisyan(keçmiş prezident, istefa vermiş Baş Nazir)
Ermənistan Karen Karapetyan (keçmiş Baş Nazir, Baş Nazir səlahiyyətlərini icra edən)

Tərəflərin qüvvəsi
İrəvan
  • 250,000 (1 may)[20]
  • 200,000 (23 aprel )[21]
  • 150,000 (2 may)[22]
  • 115,000 (22 aprel)[23]

Gümrü: 10,000 (27 aprel)[24]
Qlendeyl, Kaliforniya: 5,000[25]

naməlum

İtkilər

40 mülki şəxs[26] yaralanıb

6 polis[26] yaralanıb

Ümumi itkilər
  • 0
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

23 aprel 2018-ci il tarixində Serj Sarkisyan "Nikol Paşinyan haqlı idi. Mən səhv etdim. Yaranmış vəziyyətdə bir neçə həll yolu var idi, lakin mən heç birinə getməyəcəyəm. Küçə hərəkatı mənim baş nazir vəzifəsində çalışmağıma qarşı idi. Mən sizin tələblərinizi yerinə yetirirəm" deyərək istefa verdi.[29][30][31] Hadisə, digər postsovet ölkələrindəki inqilablardan fərqli olaraq bir qədər sakit keçdi.[32][33][34] İrəvan şəhərindəki etirazçılar bu xəbəri bayram kimi qarşılayıblar.[35] Ermənistanda baş nazir postuna olan ilk seçkilər 1 may 2018-ci il tarixində keçirilmişdir.[36][37]

Ermənistanın baş nazirlik postuna olan ikinci seçkilər 8 may 2018-ci il tarixində keçirilmişdir. Seçkilərin nəticəsində keçmiş millət vəkili Nikol Paşinyan Ermənistan Respublikasının baş naziri vəzifəsinə seçilmişdir. Onu deputatların 59-u Paşinyanın lehinə, 42-i isə əleyhinə səs vermişdir.[38][39]

Arxaplan

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Ermənistan Respublikası Prezidenti seçkiləri (2018)

2 mart 2018-ci ildə Ermənistanda prezident seçkiləri keçirilmişdir. 2015-ci ilin Ermənistan konstitusiyası referendumunun nəticəsi olaraq prezident xalq tərəfindən yox, parlament tərəfindən seçilmişdir.[40] Referendumun digər bir nəticəsi isə, yeni seçilmiş prezidentin gəlişi ölkənin prezident respublikasından parlamentli respublikaya keçməsi idi.[41] Keçmiş prezident Serj Sarkisyan Ermənistan Konstitusiyası tərəfindən növbəti dəfə yəni üçüncü dəfə seçilməsinə qadağa qoyuldu.[42] Müvəqqəti Milli Məclis hesablayıcı palatanın sədri Qaqik Melikyanın məlumatına görə, namizədin lehinə 90, əleyhinə, 10 millət vəkili səs vermiş, 1 bülleten etibarsız tanınmışdır. Səsvermədə 105 nəfərdən ibarət parlamentin 101 üzvü iştirak etmişdir. Serj Sarkisyanın prezidentlik səlahiyyətləri 9 apreldə sona çatmışdır.[43] Ermənistan Respublikası Partiyasının üzvləri baş nazirlik vəzifəsinə üçün olan səsvermədə Serj Sarkisyanı istisna etməmişdir.[44][45] Buna görə, etirazçılar 14 apreldə Serj Sarkisyanın andiçmə mərasimini keçirəcəyi yerdə – Ermənistan Respublika Partiyasının baş qərargahına gedəcəklərinə söz vermişdilər.[46][47] Bundan qorxan Ermənistan Respublika Partiyasının üzvləri görüşlərini 16 apreldə, paytaxt İrəvandan kənarda keçirmiş və Serj Sarkisyanı baş nazir seçmişdilər.[48] Erməni radikal milliyətçi siyasi qurumu Daşnaksütun hökumət qərarına dəstəyini bildirmişdir.[49]

Xronologiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

12-21 aprel

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cümə axşamında – 12 aprelin gecə vaxtlarından səhərə qədər 100-ə yaxın etirazçı Fransa meydanında qalmışdır. Təxminən bərabər sayda etirazçı eyni şeyi şənbə günü etmişdir. Etirazçıların bəziləri çadırlarda yatmış, bəziləri isə tonqal ətrafında oturmuşdur. Bazar günü səhərinə qədər Ermənistan polisi nümayişçiləri dağıtmağa cəhd göstərməmişdir.[50]

Nəticə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

23 aprel 2018-ci il tarixində, etiraz aksiyalarının 11-ci günündə, 10 il prezident olmuş və yenicə baş nazir təyin edilmiş Serj Sarkisyan istefa vermişdir. O, istefa bəyanatında Sarkisyan "Küçə aksiyaları mənim vəzifədə qalmağımın əleyhinədir. Mən sizin tələblərinizi yerinə yetirirəm" demişdir.[51][52]

8 may 2018-ci il tarixində Ermənistanın keçmiş Nikol Paşinyan ölkənin baş naziri seçilmişdir.[53]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Thousands of SoCal Armenians protest election results in their homeland". KABC-TV. 23 aprel 2018. 2020-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-23.
  2. ↑ "В Москве у армянской церкви прошла акция в поддержку протестов в Ереване. Митингующих задержали". meduza (rus). 22 aprel 2018. 2020-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-23.
  3. ↑ Ğukasyan, Seda. "Yerevan: "Reject Serzh" Rally Kicks-Off in Republic Square; March To Baghramyan Avenue". Hetq. 18 aprel 2018. 2018-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-23. He claimed that protesters had removed a photo of Serzh Sargsyan hanging in the Armenian Consulate in Marseille and publicly burnt it.
  4. ↑ International, Radio Canada. "Canada 'applauds' courage of Armenian protesters". rcinet.ca. 23 aprel 2018. 2018-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  5. ↑ International. "Yerevan's 'Velvet Revolution' Rally: Pashinyan Calls Sargsyan a "Political Corpse"". rcinet.ca. 20 aprel 2018. 2018-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  6. ↑ "Yerevan Bracing For Fresh Protests After Detention Of Leader". Azadlıq radiosu. 2019-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-23.
  7. ↑ "Ermənistanın baş naziri Serj Sarkisyan istefa verdi" (az.). Amerikanın səsi. 23 aprel 2018. 2021-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  8. ↑ "Nikol Paşinyan Baş nazir oldu: Yerevanda kabab, rəqs və şənliklər" (az.). BBC Azərbaycanca. 8 may 2018. 29 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2018.
  9. ↑ "Opposition MP Nikol Pashinyan discharged from hospital, joins protesters". 2018-06-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#invalid_param_val)
  10. ↑ "Ժիրայր Սէֆիլյանի և Սասնա Ծռերի հայտարարությունը․ Զորակցում ենք պայքարող ժողովրդին". 2019-03-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-12.
  11. ↑ "Khachatur Kokobelyan and Party Members Join Nikol Pashinyan's Fight - Aravot newspaper". 2020-09-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#invalid_param_val)
  12. ↑ "Unarmed soldiers join anti-government protests in Armenia". Reuters. 23 aprel 2018. 2022-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-12.
  13. ↑ "Huge Crowds Keep Up Pressure On Armenian PM". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. 2018-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2019.
  14. ↑ "Armenian Police Statement: Those Detaining Citizens in Civilian Dress Are Police Officers". Hetq. 20 April 2018. 15 September 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2019.
  15. ↑ "Pashinyan to Negotiate with Authorities 'on Behalf of People' (Live Thread)". epress.am. 21 April 2018. 25 August 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2019. Samvel Aleksanyan, a local oligarch close to Serzh Sargsyan, is personally fighting demonstrators in Malatia district. In a video published on Facebook, Aleksanyan is seen kicking a protester who is then forcibly put into a car.
  16. ↑ Atanesian, Grigor. "Thousands of protesters shut down Armenia's capital, dozens injured in clashes". eurasianet. 16 April 2018. 25 August 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2019.
  17. ↑ "Nikol Pashinyan Called on Oligarchs Not to Involve Their Bodyguards". lragir.am. 16 April 2018. 30 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2019.
  18. ↑ "Opposition MP Nikol Pashinyan discharged from hospital, joins protesters". armradio.am. 2018-06-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (#invalid_param_val)
  19. ↑ Yəhyayeva, Nərgiz. "Nikol Paşinyan "xalq məxməri inqilabı"nın başlandığını elan edib". interaz.tv. 17 aprel 2018. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.[ölü keçid]
  20. ↑ "Armenia's revolution continues, as its opposition leader nears power". The Economist. 3 may 2018. 15 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 May 2018.
  21. ↑ Ueiss, Klara. "Armenian prime minister resigns after mass protests". World Socialist Web Site. 25 aprel 2018. 2021-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  22. ↑ Ferris-Rotman, Eymi. "Armenia's pro-democracy leader tells his jubilant followers they can ease up". Washington Post (ingilis). 2 may 2018. ISSN 0190-8286. 22 September 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2018.
  23. ↑ Kusera, Coşua. "Armenian opposition leader arrested, but protesters rally". eurasianet. 22 aprel 2018. 2018-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-25.
  24. ↑ "Armenian Ruling Party Won't Nominate PM Candidate; Pashinian Rallies Support". RadioFreeEurope/RadioLiberty. 2021-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  25. ↑ about, Melissa MacBride, bio,. "SoCal Armenians protest election results in their homeland". ABC7 Los Angeles (ingilis). 23 aprel 2018. 2020-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  26. ↑ 1 2 "Հոսպիտալացվել է 46 քաղաքացի, այդ թվում՝ 6 ոստիկան" (erməni). 2018-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  27. ↑ Hüseynov, Nurlan. "Ermənistan seçkiləri - Paşinyanın davam edən mübarizəsi". Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 24 may 2021. 28 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 sentyabr 2021. İndi Məxməri inqilabın qarşısında qoyduğu məqsədləri ...
  28. ↑ ""Velvet Revolution" Takes Armenia into the Unknown". Crisis Group. 26 aprel 2018. 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-09.
  29. ↑ "Serj Sarkisyan istefa verdi: "Mən səhv etdim" (YENİLƏNİB)". trend.az. 23 aprel 2018. 2018-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  30. ↑ "Премьер-министр Армении Саргсян подал в отставку". РБК. 2018-09-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  31. ↑ Hairenik. "Breaking: Serge Sarkisian Resigns as Prime Minister". The Armenian Weekly (ingilis). 23 aprel 2018. 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  32. ↑ "Armenia's Peaceful Revolution Is a Lesson for Putin". Bloomberg.com (ingilis). 23 aprel 2018. 2018-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2018.
  33. ↑ "Armenian Revolution: Russian influence to remain amid power shift" (ingilis). 2018-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2018.
  34. ↑ "A 'Color Revolution' In Armenia? Mass Protests Echo Previous Post-Soviet Upheavals". Azadlıq radiosu (ingilis). 2018-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2018.
  35. ↑ "Yerevanda küçə etirazları şənliyə çevrildi" (az.). BBC Azərbaycanca. 23 aprel 2018. 2020-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2018.
  36. ↑ "Ermənistanda baş nazir postuna seçkilər mayın 1-də keçiriləcək" (az.). Azərtac. 26 aprel 2018. 2020-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2018.
  37. ↑ "Armenia's Parliament To Vote For New Prime Minister On May 1" (ingilis). Azadlıq Radiosu. 26 aprel 2018. 2021-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2018.
  38. ↑ "Ermənistanın baş naziri seçildi" (az.). sputnik.az. 8 may 2018. 5 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2018.
  39. ↑ Roth, Andrew. "'He's not a populist, he's popular': Nikol Pashinyan becomes Armenian PM". the Guardian (ingilis). 8 may 2018. 13 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2018.
  40. ↑ "Armenia President-elect expected to take oath of office at Yerevan sports, concert complex". News.am. 19 mart 2018. 2018-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  41. ↑ "Armenia's new president to be sworn in at Demirchyan sports and concert complex". Arka.am. 20 mart 2018. 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  42. ↑ APA IT. "Presidential inauguration held in Armenia". M.apa.az. 2018-06-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel.
  43. ↑ "Armen Sarkisyan Ermənistan prezidenti seçildi" (az.). BBC Azərbaycanca. 2 mart 2018. 2018-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 mart 2018.
  44. ↑ "«Հնարավոր է Սերժ Սարգսյանը դառնա վարչապետ». Շարմազանով". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (erməni). 2018-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel.
  45. ↑ "Համոզված եմ, որ Սերժ Սարգսյանը կլինի վարչապետ. Գալուստ Սահակյան". news.am (erməni). 2018-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  46. ↑ "Ես կհամոզեմ Սերժ Սարգսյանին. գեներալ (տեսանյութ)". 1in.am. 2018-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  47. ↑ "«Պատրաստ եմ վարչապետի պաշտոնում առաջադրել Սերժ Սարգսյանի թեկնածությունը». Արմեն Աշոտյան". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (erməni). 2018-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  48. ↑ "Lawmakers Approve Sarkisian As Armenia's PM Despite Countrywide Protests". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). 2018-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  49. ↑ "ARF-D backs decision to nominate Serzh Sargsyan for prime minister". www.tert.am (ingilis). 2018-09-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2018.
  50. ↑ "Sargsyan officially nominated for office amid continuing protests" (ingilis). 2018-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 aprel 2017.
  51. ↑ "Serj Sarkisyan istefa verib" (az.). BBC Azərbaycanca. 23 aprel 2018. 2018-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprell 2018.
  52. ↑ "Baş nazir Serj Sarkisyan istefa verdi - "Səhv etdim..."" (az.). qafqazinfo.az. 23 aprel 2018. 2018-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 aprel 2018.
  53. ↑ "Paşinyan baş nazir seçildi" (az.). TRT Azərbaycan. 8 may 2018. 10 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 may 2018.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]