Esperanto dilli Vikipediya

Esperanto dilli Vikipediya (esp. Vikipedio en Esperanto və ya Esperanta Vikipedio) — Baskca Vikipediya ilə birlikdə 11 May 2001-ci ildə[1][2][3] başlanan, Vikipediyanın Esperanto dilində bölməsidir. 2016-cı ilin iyun ayına olan 280.000-dən çox məqalə sayı ilə məqalələrin sayına görə 32-ci ən böyük Vikipediya olmaqla[4] yanaşı süni dildə qurulmuş ən böyük Vikipediya bölməsidir.[5]

Esperanto dilli Vikipediya
Saytın skrinşotu
Saytın skrinşotu
URL eo.wikipedia.org
Layihənin mahiyyəti qeyri-kommersiya təşkilatı
Saytın tipi onlayn ensiklopediya
Qeydiyyat məcburi deyil
Dil esperanto
Sahibi Vikimedia Fondu
Yaradılma tarixi 11 may 2001, 6 noyabr 2001
Məqalələrin sayı 359.415 (37-ci yer)
Faylların sayı 18.595
Səhifələrin sayı 808.441
Redaktələrin sayı 8.852.655
İstifadəçilərin sayı 228.611
Aktiv istifadəçilərin sayı 309
İnzibatçıların sayı 12
Dərinlik 17,1
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mənşəyi və təsiri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Amerikan Esperantisti Chuck Smith Esperantoca Vikipediyanın qurucusu sayılır. O 15 noyabr 2001-ci ildən başlayaraq üç həftə ərazində Ensiklopediya Kalblanda'nın Stefano Kalb tərfindən yaradılmış 139 məqaləsini daxil edərək yeni ensiklopediyanın başlanğıcını qoydu.[6] Daha sonra, Avropa ölkələrində esperanto dilində danışanlar arasında Vikipediyanı populyarlaşdırmaq məqsədi ilə Avropaya səyahət etdi.[7] Noyabr 2002-ci ildə Dobrjixobitse (Çexiya) da keçirilən Esperantonun Elm və Texnologiyada Tətbiqi üzrə 10-cu Konfransda Vikipediya haqqında bir danışma etdi.

Esperanto dilində danışanlar Vikipediyanın bir neçə başqa dil versiyasının ( Çex, Slovakiya, Osetiya, Suahili ) qurulmasında da iştirak etmişlər. Esperanto spikeri və sonradan Vikimedia Vəqfinin ilk işçisi olan Brion Vibber tərəfindən Esperanto əlifbasına dəstəyin tətbiqi, 2002-ci ilin yanvar ayında İngilis dilindən başqa dillərin əlifbalarına yol açdı və bütün Vikipediyanın Unicoda-a keçidinə başlandı.[8][9]

Redaktələrin mənşəyi (2014/12)
Almaniya
 
 33.7
Kuba
 
 10.5
Hollandiya
 
 7.5
Qeyri-müəyyən
 
 5.2
Fransa
 
 5.2
Yaponiya
 
 3.4
ABŞ
 
 3.7
İspaniya
 
 3.4
Polşa
 
 3.0
İsveçrə
 
 2.2
Rusiya
 
 2.2
Gürcüstan
 
 2.2
İtaliya
 
 1.9
Böyük Britaniya
 
 1.9
Avstraliya
 
 1.5
Argentina
 
 1.5
Kanada
 
 1.5
Çexiya
 
 1.1
Xorvatiya
 
 1.1
Digərləri
 
 6.6
Mənbə

Esperanto dilli Vikipediyanın keyfiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ilin iyul ayına olan məlumata görə, Esperanto Vikipediyasında 287 seçilmiş məqalə (elstaraj artikoloj)[10] və 206 yaxşı məqalə (legindaj artikoloj)[11] var. Həftəlik icma işlərinə baxımsız məqalələri və ön səhifədəki keyfiyyətli məqalələri inkişaf etdirmək məqsədli keçirilən "Həftənin əməkdaşlığı" (kunlaboraĵo de la semajno)[12] daxildir. Esperanto cəmiyyəti MetaVikinin təşkil edtidyi "Həftənin Tərcüməsi" layihəsinin tez-tez iştirakçısıdır.

2012-ci ilin fevral ayına olan məlumata əsasən Esperanto Vikipediyası 100.000-dən çox məqaləsi ilə Vikipedialar arasında bu dili danışanların sayına nisbətən 5-ci, ümumi olaraq isə 11-ci yeri tutdu.[13] Bu rəqəmlər Ethnologue-nin 2.000.000 Esperanto spikerinin qiymətləndirməsinə əsaslandı.

Redaktorlarının coğrafi yayılması səbəbindən (sağdakı qutuya baxın), Esperantoca Vikipediyada redaktorlarının mənşəyi müxtəlifdir.

13 Avqust 2014-cü ildə Esperanto dilli Vikipediyadakı çəqalələrin sayı 200.000-ə çatdı.

Esperanto cəmiyyəti daxilindəki qeyri-müəyyənlik

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Layihəyə öyrənənlər və bütün səviyyədəki digər esperantistlər ilə birlikdə çox təcrübəli esperantistlər və yerli esperantistlər qoşulmuşlar. Bunlar arasında Esperanto Akademiyasının üzvləri Qerrit Barvelinq, Con Vells və görkəmli bir esperanto qramatisti[14] və esperanto lüğəti haqqında Akademiyanın bölmə müdiri Bertilo Vennerqren də var.

Esperanto dilli Vikipediya bir çox Esperanto xəbər mediasında, o cümlədən Radio Polonia-da radio reportajı[15] və Esperanto, Kontakto, Libera Folio[16] və Raporto.info[17] saytlarındakı məqalələrdə yer almışdır. 2011-ci ildə ensiklopediyanın 10-cu ildönümünü qeyd etmək üçün təşkil olunan Esperanto Vikimaniya, ev sahibi Çexiya və Pardubitse regionu tərəfindən subsidiya aldı və Çex Televiziyası tərəfindən qeydə alındı.[18][19]

Universal Esperanto Dərnəyi kimi Esperanto təşkilatları Vikipedio'ya töhfə vermirlər, ancaq Vikipedio təqdimatları və təlimləri üçün Esperanto konqreslərində otaq təmin etməklə bunu dəstəkləyirlər. 2008-ci ilin yayında Rotterdamda keçirilən Dünya Esperanto Konqresində iki Vikipediya görüşü və Esperantoloji Konfransı keçirildi. 2013-cü ilin aprel ayında ELiSo (Esperanto və Azad Bilik) ilk Vikimedia istifadəçi qruplarından biri kimi quruldu.[20]

Esperanto dilli Vikipediya cəmiyyəti 40 səhifəlik "Vikipediya: Praktik Əl kitabı" (Vikipedio: Praktika Manlibro) hazırladı və onlayn və konvensiyalarda satıldı.[21] Təlimat yeni Vikipediyaçılara Esperanto Vikipediyasında necə redaktə etmək barədə məsləhət və məlumat vermək məqsədi daşıyır. Hal hazırda ikinci çapındadır.

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Antverpendəki Esperanto konqresində Vikipediya təlimi, May 2007
    Antverpendəki Esperanto konqresində Vikipediya təlimi, May 2007
  • Esperantoca Vikipediyanın 100 min məqalə üçün xatirə loqosu. (İyun 2008)
    Esperantoca Vikipediyanın 100 min məqalə üçün xatirə loqosu. (İyun 2008)
  • Esperantoca Vikipediyanın 150 min məqalə üçün xatirə loqosu (Avqust 2011)
    Esperantoca Vikipediyanın 150 min məqalə üçün xatirə loqosu (Avqust 2011)
  • Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu. (Avqust 2014)
    Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu. (Avqust 2014)
  • Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu.(Sentyabr 2018)
    Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu.(Sentyabr 2018)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-17.
  2. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Multilingual_monthly_statistics_(2001) Arxivləşdirilib 2023-07-10 at the Wayback Machine Multilingual Monthly Statistics (2001) in the English Wikipedia
  3. ↑ "[Wikipedia-l] new language wikis". 20 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  4. ↑ "List of Wikipedias". 4 February 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  5. ↑ "List of Wikipedias by language group". 24 March 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  6. ↑ http://blogs.transparent.com/esperanto/founding-the-esperanto-wikipedia/ Arxivləşdirilib 2012-09-14 at the Wayback Machine Founding the Esperanto Wikipedia (Part 2 of 4)
  7. ↑ "Promoting the Esperanto Wikipedia (Part 4 of 4) - Esperanto Language Blog". 23 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  8. ↑ "Unicoding the Esperanto Wikipedia (Part 3 of 4) - Esperanto Language Blog". 19 January 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  9. ↑ The Signpost: Interview with Brion Vibber, the WMF's first employee
  10. ↑ "Vikipedio:Elstaraj artikoloj". 9 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  11. ↑ "Vikipedio:Legindaj artikoloj". 10 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-17.
  13. ↑ http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias_by_speakers_per_article Arxivləşdirilib 2018-12-25 at the Wayback Machine List of Wikipedias by speakers per article
  14. ↑ Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko by Bertilo Wennergren.
  15. ↑ https://archive.org/details/UnuaIntervjuoKunChuckSmithPriVikipedio Interview with Chuck Smith in Esperanto about the Esperanto Wikipedia
  16. ↑ Vikipedio kreskas kiam Antverpeno festas — Libera Folio, 2007
  17. ↑ Raporto.info » Vikipedio, la reta esperanta enciklopedio progresas, 2007
  18. ↑ "Smith, Chuck: Esperanto Wikimania in Svitavy In Esperanto Language Blog". 2011-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-17.
  19. ↑ Ve Svitavách se sešli tvůrci Wikipedie v esperantu In Události v regionech (Brno). Česká televize. 2011-10-27, 18:00.
  20. ↑ "Affiliations Committee/Resolutions/Esperanto kaj Libera Scio – March 2013". 22 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 August 2015.
  21. ↑ Vikipedio: praktika manlibro