Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı
Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 5 obyekt var (2021-ci il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Siyahıya 3 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 2 obyekt isə təbii meyarlara görə daxil edilib. Bundan əlavə, 2021-ci ilə kimi Monqolustanda 12 obyekt Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır[1]. Monqolustan 1990-cı il fevralın 2-də Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya edib[2]. Monqolustan ərazisində yerləşən ilk obyekt 2003-cü ildə YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 27-ci sessiyasında siyahıya alınmışdır.
Siyahı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına əlavə olunma ardıcıllığı ilə verilmişdir.
| # | Şəkil | Adı | Yeri | Yaranma tarixi | Siyahıya alınma ili | № | Meyarlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Ubsu-Nur çökəkliyi (monq. Увс нуурын сав) |
Ən yaxın şəhər: Ulanqom Aymak: Uvs (Rusiya  ilə birlikdə)
|
— | 2003 | 769 | ix, x |
| 2 | 
|
Orxon çayı vadisinin mədəni landşaftı (monq. Орхоны хөндийн соёлын дурсгал) |
Ən yaxın şəhər: Xarxorin Aymak: Övörxanqay vilayəti |
VI—XIV əsrlər | 2004 | 1081 | ii, iii, iv |
| 3 | 
|
Monqol Altayında petroqliflər kompleksi (monq. Монгол алтайн нурууны хадны зургийн цогцолбор) |
Ən yaxın şəhər: Ölgiy Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti |
E.ə. XII minillik — VIII əsr | 2011 | 1382 | iii |
| 4 | 
|
Böyük Burxan Xaldun dağı və ətrafındakı müqəddəs landşaft | Aymak: Xentiy vilayəti | — | 2015 | 1440 | iv, vi |
| 5 | 
|
Dahur landşaftı | Aymak: Dornod vilayəti (Rusiya ilə birlikdə)
|
— | 2017 | 1448 | ix, x |
Obyektlərin coğrafi yeri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlkin siyahı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Monqolustan Hökuməti tərəfindən Ümumdünya irs siyahısına daxil edilmək üçün təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.
| # | Şəkil | Adı | Yeri | Yaranma tarixi | Siyahıya salınma ili | № | Meyarlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Böyük Qobinin səhra landşaftı | Aymaklar: Xovd vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti | — | 2014 | 5943 | viii, ix, x |
| 2 |  |
Qobi səhrasında təbaşir dövrünə aid daşlaşmış dinozavr qalıqlarının tapıldığı yerlər | Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti | — | 2014 | 5944 | vii, viii |
| 3 |  |
Şərqi Monqolustanın çölləri | Aymaklar: Dornod vilayəti, Süxbaatar vilayəti | — | 2014 | 5946 | ix, x |
| 4 |  |
Amarbayasqalant monastırı və onun ətrafındakı mədəni landşaft | Ən yaxın qəsəbə: Süxbaatar vilayəti Aymak: Selenqe vilayəti |
XVIII əsr | 2014 | 5947 | ii, iii |
| 5 |  |
Baldan Bereeven Monastırı və ətrafı | Aymak: Xentiy vilayəti | XIX əsr | 2014 | 5949 | ii, iii, v |
| 6 |  |
Müqəddəs Binder dağı və onunla əlaqəli mədəni irs abidələri | Aymak: Xentiy vilayəti | — | 2014 | 5950 | ii, iii, v |
| 7 |  |
Hun elitasının dəfn yerləri | Aymaklar: Töv vilayəti, Arxanqay vilayəti, Xentiy vilayəti, Xovd vilayəti | 2014 | 5951 | ii, iii | |
| 8 | |
Arxeoloji abidə Xudu Aral və ətrafındakı mədəni landşaft | Aymak Xentiy vilayəti | Daş dövründən XVIII əsrə qədər | 2014 | 5952 | iii, iv, vi |
| 9 |  |
Tunc dövrü mədəniyyətinin ürəyi olan Maral daşları | Aymaklar: Arxanqay vilayəti, Xövsgöl vilayəti | Tunc dövrü | 2014 | 5953 | i, iii |
| 10 | |
Qobi səhrasındakı petroqlif kompleksləri | Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dundqovi vilayəti | Eradan 3000 il əvvəl — VIII əsr | 2014 | 5954 | iii |
| 11 |  |
Monqol Altayı dağları | Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti | — | 2014 | 5955 | ii, iii, iv, x |
| 12 |   |
Monqolustanın müqəddəs dağları (monq. Богд хан уул/Отгонтэнгэр) *Boqd-Xan-Ull *Otqon-tenqer *Eej-Xayrxan *Xan Bayanzurx *Dar-Ovoo *Sutay-xayrxan |
Aymaklar: Zavxan vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Dornoqovi vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Süxbaatar vilayəti, Xovd vilayəti | — | 2015 | 6068 | iii |
Obyektlərin coğrafi yeri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Tentative" (ingilis). UNESCO World Heritage Centre. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.
- ↑ "The States Parties - Mongolia". unesco.org. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.