Obyekt-yönlü verilənlər bazası

Obyekt-yönlü modelin nümunəsi[1]

Obyekt-yönlü verilənlər bazası (ing. Object-Oriented Database, OODB) — ənənəvi verilənlər bazası idarəetmə sistemləri (RDBMS) ilə obyekt-yönlü proqramlaşdırma prinsiplərini birləşdirən bir sistemdir.[2] Bu növ verilənlər bazasında məlumatlar obyektlər kimi saxlanılır, yəni hər bir məlumat elementi obyekt olaraq modelləşdirilir və obyektlər bir-birilə əlaqədə ola bilər.[3]

Əsas xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Verilənlər bazasındakı məlumatlar obyektlər kimi saxlanılır və idarə olunur. Hər obyekt atributlar və metodlarla təyin olunur, yəni obyektlərin vəziyyəti və davranışı var.[4] Obyekt-yönlü proqramlaşdırma dillərində olduğu kimi, obyektlər arasında irsiyyət əlaqələri mövcuddur. Bir obyekt digər obyektin xüsusiyyətlərini və metodlarını miras ala bilər.[5] Obyektlər yalnız məlumat deyil, həm də funksiyalar və prosedurlar ilə saxlanıla bilər, bu da verilənlər üzərində əməliyyatların birbaşa obyekt səviyyəsində aparılmasına imkan verir. Obyektlər arasında kompleks əlaqələr yaradıla bilər ki, bu da daha geniş məlumat modeli qurmağa imkan verir.[6]

Nümunələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Mürəkkəb məlumat strukturlarının idarə edilməsi
    • 3D modelləşdirmə, CAD/CAM sistemləri,[7] biologiyada genom analizləri, qraf modelləri kimi mürəkkəb strukturlara malik məlumatları idarə etmək üçün OODB-lər daha əlverişlidir.
  2. Real-vaxtlı sistemlər
    • Maşın öyrənməsi və süni intellekt tətbiqləri, real-vaxtlı oyunlar və digər yüksək mürəkkəb tətbiqlərdə OODB-lər tez-tez istifadə olunur.[8]

OODB-lərin ənənəvi RDBMS-lərlə müqayisədə üstünlüyü, məlumatların daha təbii obyekt modelində saxlanılması və obyekt-yönlü proqramlaşdırma ilə daha sıx inteqrasiya olunmasıdır. Lakin onlar RDBMS-lər qədər geniş yayılmamış və xüsusi tətbiqlər üçün istifadə olunurlar.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Data Integration Glossary Arxivləşdirilib mart 20, 2009, at the Wayback Machine, U.S. Department of Transportation, August 2001.
  2. ↑ ODBMS.ORG :: Object Database (ODBMS) | Object-Oriented Database (OODBMS) | Free Resource Portal. ODBMS (2013-08-31). Retrieved on 2013-09-18. Arxivləşdirilib mart 6, 2014, at the Wayback Machine
  3. ↑ O’Brien, J. A., & Marakas, G. M. (2009). Management Information Systems (9th ed.). New York, NY: McGraw-Hill/Irwin
  4. ↑ Three example references from 1985 that use the term: T. Atwood, "An Object-Oriented DBMS for Design Support Applications", Proceedings of the IEEE COMPINT 85, pp. 299-307, September 1985; N. Derrett, W. Kent, and P. Lyngbaek, "Some Aspects of Operations in an Object-Oriented Database", Database Engineering, vol. 8, no. 4, IEEE Computer Society, December 1985; D. Maier, A. Otis, and A. Purdy, "Object-Oriented Database Development at Servio Logic", Database Engineering, vol. 18, no.4, December 1985.
  5. ↑ Kim, Won. Introduction to Object-Oriented Databases. The MIT Press, 1990. ISBN 0-262-11124-1
  6. ↑ "SpringSource to Acquire Gemstone Systems Data Management Technology". WMware. May 6, 2010. August 8, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 5, 2014.
  7. ↑ Bancilhon, Francois; Delobel, Claude; and Kanellakis, Paris. Building an Object-Oriented Database System: The Story of O2. Morgan Kaufmann Publishers, 1992. ISBN 1-55860-169-4.
  8. ↑ Ulfsby; və b. "TORNADO: a DBMS for CAD/CAM systems". Computer-Aided Design. 13 (4). July 1981: 193–197. doi:10.1016/0010-4485(81)90140-8.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]