Premyer Liqa Qızıl Butsu

Premyer Liqa Qızıl Butsu İngiltərə Premyer Liqasında mövsüm ərzində ən çox qol vuran oyunçuya təqdim edilən illik futbol mükafatıdır. Sponsorluq anlaşmalarına görə mükafat 1994-cü ildən 2001-ci ilədək Karlinq Qızıl Butsu, 2001-ci ildən 2004-cü ilədək Barkleykard Qızıl Butsu, 2015-ci ildən başlayaraq isə Barkleys Qızıl Butsu kimi adlanır.^[1][2] Bundan əlavə mükafatın sahibinə mövsüm ərzində vurduğu hər qola görə adətən 1000 funt sterlinq pul mükafatı təqdim edilir.^[3][4] Həmçinin 2012/13 mövsümündə vurduğu 26 qol qarşılığında Robin van Persi toplam 30.000 funt sterlinq pul mükafatı əldə etmişdir.^[5][6]

Premyer Liqa Qızıl Butsu
Ölkə	İngiltərə
Tip	mükafat
Kimə verilir	Premyer Liqada ən çox qol vuran futbolçuya
Təltif edir	Futbol Assossasiyası
Statistika
Təsis tarixi	1993
İlk təltif	1993

Premyer Liqa 1992-ci ildə yaranmışdır. Belə ki, birinci divizyonda çıxış edən klublar Futbol Liqasını tərk etdilər və beləcə maliyyə baxımından azad olan, şəxsi yayım hüququ və sponsor razılaşmaları olan liqa yarandı.^[2] Yeni yaranmış liqanın 1992/93 futbol mövsümünü təşkil etməsi üçün heç bir sponsoru yox idi ta ki Karlinq növbəti mövsüm üçün büdcəsi 12 milyon funt sterlinqi əhatə edən 4 illik müqavilə bağlayana qədər.^[7] Beləliklə ilk mövsümündə daxili çempionat Premyer Liqa adı ilə tanınırdı.^[2] Nəticədə ilk dəfə Teddi Şerinqam mükafatı qazanarkən bu Premyer Liqa Qızıl Butsu adlanırdı.^[8] O, bir mövsüm ərzində keçirdiyi 41 oyun ərzində 22 dəfə fərqlənə bilmişdi. 1994/95 mövsümündən sonra liqada klubların sayı 22-dən 20-yə endirildi və beləliklə çempionatda matçların sayı 42-dən 38-ə düşürüldü.^[2]

Tyerri Anri mükafatı 4 dəfə qazanmaqla bu mənada rekorda sahibdir. Cimmi Floyd Hasselbaynk və Duayt York bu mükafatı qazanan həm ingilis həm də avropalı olmayan ilk futbolçular sayılır. Onlar 1999-cu ildə Maykl Ouen ilə birlikdə bu mükafatı qazanmışlar.^[9] Alan Şirer Tyerri Anridən savayı yeganə ikinci futbolçudur ki, mükafatı ardıcıl olaraq 3 dəfə qazanmağa müvəffəq olmuşdur.^[10] Kevin Filips, Tyerri Anri, Kriştiano Ronaldo və Luis Suarez Premyer Liqada qızıl butsu qazandıqları mövsüm həm də Avropa qızıl butsunu qazanmışdır.^[10][11] Tyerri Anri bu uğuru ardıcıl olaraq 2004 və 2005-ci illərdə əldə etmişdir.^[12] Alan Şirer, Cimmi Floyd Hasselbaynk və Robin van Persi 2 fərqli klubda bu mükafatı qazanan yeganə oyunçulardır.^[13]

Endrü Koul və Alan Şirer 1993/94 və 1994/95 mövsümlərində 34 dəfə fərqlənməklə bu mükafatın tarixində ən çox qol vurmuş oyunçu hesab olunurlar.^{[10][upper-alpha 1]} Bütün zamanların ən aşağı qol göstəricisi olmuş qızıl buts sahibləri isə 1996/97 və 1998/99 mövsümlərində olmuşdur.^[15] Belə ki, hər iki mövsümdə hər 3 futbolçu 18 dəfə fərqlənməklə bu mükafata nail olmuşdur. Sonuncu dəfə isə belə bir hal 2010/11 mövsümündə yaşanmışdır.^[16] "Belə ki, "Mançester Siti" və "Mançester Yunayted"in hücumçuları olan Karlos Tevez və Dimitar Berbatov bir mövsüm ərzində 20 dəfə fərqlənməklə bu mükafata sahib olmuşdur.^[17] "Liverpul"un formasını geyinmiş Luis Suarez isə keçirdiyi oyunların nisbətinə görə 31 dəfə fərqlənməklə bu mənada rekorda sahibdir (31 qol / 33 matç).^[18][19]

Açar

Oyunçu (X)	Oyunçu mükafatı bir dəfədən artıq qazanıbsa bu, mötərizə içərisində qeyd olunur.
Oyunlar	Qalibin mövsüm ərzində keçirdiyi oyun sayı qeyd olunur.
Nisbət	Qalibin matç hesabına qol nisbəti qeyd olunur.
	Mövsüm ərzində birdən artıq qalibin olduğunu göstərir.
	Qalibin həmin mövsüm avropa qızıl butsunu qazandığını göstərir.
§	Qalibin, oynadığı klubun Premyer Liqanın çempionu olduğunu göstərir.

Premyer Liqa Qızıl Butsunun qalibləri

Mövsüm	Oyunçu	Milliyət	Klub	Qol sayı	Oyun sayı[upper-alpha 2]	Nisbət	İstinad
1992–93	Teddi Şerinqem	İngiltərə	Tottenhem Hotspur [upper-alpha 3]	22	41	0.54	[8]
1993–94	Endrü Koul	İngiltərə	Nyukasl Yunayted	34	40	0.85	[8]
1994–95	Alan Şirer	İngiltərə	Bləkbörn Rovers §	34	42	0.81	[8][22]
1995–96	Alan Şirer (2)	İngiltərə	Bləkbörn Rovers	31	35	0.89	[8][22]
1996–97	Alan Şirer (3)	İngiltərə	Nyukasl Yunayted	25	31	0.81	[8][22]
1997–98	Kris Satton	İngiltərə	Bləkbörn Rovers	18	35	0.51	[8]
1997–98	Dion Dablin	İngiltərə	Koventri Siti	18	36	0.50	[8][23]
1997–98	Maykl Ouen	İngiltərə	Liverpul	18	36	0.50	[8]
1998–99	Maykl Ouen (2)	İngiltərə	Liverpul	18	30	0.60	[8]
1998–99	Duayt York	Trinidad və Tobaqo	Mançester Yunayted §	18	33	0.55	[24]
1998–99	Cimmi Floyd Hasselbaynk	Niderland	Lids Yunayted	18	36	0.50	[8]
1999–2000	Kevin Filips	İngiltərə	Sanderlend	30	36	0.83	[10][25]
2000–01	Cimmi Floyd Hasselbaynk (2)	Niderland	Çelsi	23	35	0.66	[26]
2001–02	Tyerri Anri	Fransa	Arsenal §	24	33	0.73	[24]
2002–03	Rud Van Nistelroy	Niderland	Mançester Yunayted §	25	34	0.74	[27]
2003–04	Tyerri Anri (2)	Fransa	Arsenal §	30	37	0.81	[12][24]
2004–05	Tyerri Anri (3)	Fransa	Arsenal	25	32	0.78	[12]
2005–06	Tyerri Anri (4)	Fransa	Arsenal	27	32	0.84	[8]
2006–07	Didye Droqba	Kot-d'İvuar	Çelsi	20	36	0.56	[28]
2007–08	Kriştiano Ronaldo	Portuqaliya	Mançester Yunayted §	31	34	0.91[upper-alpha 4]	[3][11]
2008–09	Nikolas Anelka	Fransa	Çelsi	19	36	0.53	[30]
2009–10	Didye Droqba (2)	Kot-d'İvuar	Çelsi §	29	32	0.91[upper-alpha 4]	[31]
2010–11	Karlos Tevez	Argentina	Mançester Siti	20	31	0.65	[32]
2010–11	Dimitar Berbatov	Bolqarıstan	Mançester Yunayted §	20	32	0.63	[32]
2011–12	Robin van Persi	Niderland	Arsenal	30	38[upper-alpha 5]	0.79	[34]
2012–13	Robin van Persi (2)	Niderland	Mançester Yunayted §	26	38	0.68	[5]
2013–14	Luis Suarez	Uruqvay	Liverpul	31	33	0.94	[18]
2014–15	Serxio Aqüero	Argentina	Mançester Siti	26	31	0.84	[35]
2015–16	Harri Keyn	İngiltərə	Tottenhem Hotspur	25	38	0.65	[36]
2016–17	Harri Keyn (2)	İngiltərə	Tottenhem Hotspur	29	30	0.97	[37]
2017–18	Məhəmməd Salah	Misir	Liverpul	32	36	0.89	[38]
2018–19	Pyer-Emenike Abumeyanq	Qabon	Arsenal	22	36	0.61	[39]
2018–19	Sadio Mane	Seneqal	Liverpul	22	36	0.61	[39]
2018–19	Məhəmməd Salah (2)	Misir	Liverpul	22	38	0.58	[39]
2019–20	Ceymi Vardi	İngiltərə	Lester Siti	23	35	0.65

Ölkə	Toplam
İngiltərə	&&&&&&&&&&&&&013.&&&&&013
Niderland	&&&&&&&&&&&&&&05.&&&&&05
Fransa	&&&&&&&&&&&&&&05.&&&&&05
Argentina	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02
Kot-d'İvuar	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02
Misir	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02
Trinidad və Tobaqo	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Portuqaliya	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Bolqarıstan	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Uruqvay	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Qabon	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Seneqal	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01

Klub	Toplam
Arsenal	&&&&&&&&&&&&&&06.&&&&&06
Mançester Yunayted	&&&&&&&&&&&&&&05.&&&&&05
Çelsi	&&&&&&&&&&&&&&04.&&&&&04
Bləkbörn Rovers	&&&&&&&&&&&&&&03.&&&&&03
Liverpul	&&&&&&&&&&&&&&06.&&&&&06
Tottenhem Hotspur	&&&&&&&&&&&&&&03.&&&&&03
Manchester City	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02
Nyukasl Yunayted	&&&&&&&&&&&&&&02.&&&&&02
Koventri Siti	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Lids Yunayted	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Sanderlend	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01
Lester Siti	&&&&&&&&&&&&&&01.&&&&&01

Ümumi

Xüsusi