Kriştiano Ronaldo

Bu məqalə portuqaliyalı futbolçu haqqındadır. Braziliyalı futbolçu üçün Ronaldo (braziliyalı futbolçu) səhifəsinə baxın.

Kriştiano Ronaldo dos Santos Aveiro (port. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro; 5 fevral 1985[1][2][…], Funşal[d], Portuqaliya) — portuqaliyalı peşəkar futbolçu. Əl-Nəsr və Portuqaliya milli komandasında hücumçu və kapitan kimi çıxış edir. Ronaldo indiyə qədərki ən yaxşı oyunçulardan biri hesab olunur. Beş dəfə "Qızıl Top" mükafatı qazanıb (2008, 2013, 2014, 2016, 2017).

Kriştiano Ronaldo
port. Cristiano Ronaldo
Ronaldo 2023-cü ildə Əl Nəsr forması ilə.
Ronaldo 2023-cü ildə Əl Nəsr forması ilə.
Ümumi məlumatlar
Tam adı Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro
Ləqəbi CR7
Doğum tarixi 5 fevral 1985(1985-02-05)[1][2][…] (39 yaş)
Doğum yeri
Vətəndaşlığı
Boyu 1.89 m [3]
Çəkisi 85 kq
Mövqeyi hücumçu
Klub haqqında məlumat
Klub Səudiyyə Ərəbistanı Əl Nəsr
Nömrəsi 7
Karyerası
Gənclik karyerası
1992—1995 Portuqaliya Andorinha
1995—1997 Portuqaliya Nasyonal FK
1997—2002 Portuqaliya Sportinq Lissabon
Klub karyerası[* 1]
2002—2003 Portuqaliya Sportinq Lissabon B 2 (0)
2002—2003 PortuqaliyaSportinq Lissabon 25 (3)
2003—2009 İngiltərəMançester Yunayted 196 (84)
2009—2018 İspaniyaReal Madrid 292 (311)
2018—2021 İtaliyaYuventus 98 (81)
2021—2022 İngiltərəMançester Yunayted 40 (19)
2023—h.h. Səudiyyə Ərəbistanı Əl Nəsr 50 (51)
Milli yığma[* 2]
2001 PortuqaliyaPortuqaliya U-15 9 (7)
2001—2002 PortuqaliyaPortuqaliya U-17 7 (5)
2003 PortuqaliyaPortuqaliya U-20 5 (1)
2002—2003 PortuqaliyaPortuqaliya U-21 10 (3)
2004 PortuqaliyaPortuqaliya U-23 3 (2)
2003—h.h.  Portuqaliya 214 (132)
İmzası
İmza
  1. ↑ Milli çempionatların müxtəlif liqalarında peşəkar klubların heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı, 15 yanvar 2024 tarixində redaktə olunub.
  2. ↑ Rəsmi oyunlarda milli yığmanın heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı, 2 yanvar 2024 tarixində redaktə olunub.
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ronaldonun "Mançester Yunayted" klubundan "Real Madrid"ə keçidi üçün 107 milyon€ (107 milyon avro) ödənilib. Bu da onu futbol tarixinin ən bahalı oyunçusuna çevirib. Real Madrid ilə bağladığı müqaviləyə əsasən ildə 20 milyon avro qazanan Ronaldo, dünyanın ən çox qazanan futbolçusu idi.[6] 2018-ci ildə İtaliyanın "Yuventus" klubuna keçib. 2021-ci ildə Mançester Siti klubuna geri dönüş edib. Burada keçirdiyi pis mövsümdən sonra 2023-cü ildə Səudiyyə Ərəbistanın Al-Nəsr komandasına keçib. Kriştiano Ronaldo futbol karyerasında 915 qol vurub.

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kriştiano Ronaldo 5 fevral 1985-ci ildə Portuqaliyada anadan olub.[7][8] O, Maria Dolores və Xose Dinis Aveirodan dünyaya gələn dörd uşağın ən kiçiyidir. Anası aşpaz və xadimə kimi, atası isə həm bağban, həm də "Andorinha" futbol klubunda part-taym olaraq çalışıb.[9][10][11][12][13] Ata tərəfdən ulu nənəsi afrikalı olub.[14][15] Ronaldonun Hüqo adında bir böyük qardaşı, Elma və Liliana adlı iki böyük bacısı var.[16] Atası ABŞ prezidenti Ronald Reyqana heyran olduğu üçün ona bu adı verib.[17] Anası hamilə ikən imkansızlıq və ərinin içki problemi səbəbindən onu abort etdirməyi planlaşdırırdı.[18][19] Ancaq o vaxt Portuqaliyada abort qanuna zidd olduğu üçün həkimlər bunu etməkdən imtina etmişdir.[20] Ronaldo aztəminatlı ailədə böyüyüb, evlərində qalmağa yer məhdud olduğu üçün qardaş-bacıları ilə eyni yataq otağını bölüşməli olub.[21]

Ronaldo kiçik yaşlarında, 1992–1995-ci illərdə atasının işlədiyi "Andorinha" klubunda futbol oynamağa başlamışdı.[22][11] Daha sonra iki il Nasional klubunda çıxış etmişdir. 1997-ci ildə, 12 yaşında olan Ronaldo Portuqaliyanın "Sportinq" futbol klubu ilə sınaq keçirdi. O, üç günlük sınaq zamanı məşqçiləri heyran etmişdi. Klub onu 1500 funt sterlinq müqabilində oyunçu kimi almağa qərar verdi. O, istedad və bacarıqlarını inkişaf etdirmək məqsədilə klubun təlim proqramına qoşulmaq üçün doğma şəhəri Madeyradan Lissabona köçmüşdür. Ronaldo 14 yaşında olanda futbola o qədər bağlı idi ki, təhsilini davam etdirmək əvəzinə idmanda karyera qurmağı üstün tutmuşdu.[23][24][25] O, məktəbə 6-cı sinifə qədər getmiş, ona hörmətsizlik edən müəllimə stul atdığı üçün məktəbdən qovulmuşdur.[26][27] Ronaldoya gənc yaşında taxikardiya diaqnozu qoyulub — bu ürəyin normaldan daha sürətli döyünməsinə səbəb olan ürək xəstəliyi idi.[28] Bundan sonra Ronaldo ürəyindən əməliyyat olunmuş və qısa müddət sonra xəstəxananı tərk etmişdir. O, bir neçə gün sonra yenidən məşqlərə qayıtmışdır.[29]

2021-ci ildə Kriştiano Ronaldonun anası Dolores Aveiro "Sporting FK"nın rəsmi telekanalına verdiyi müsahibəsində oğlunun futbolçu olmasaydı, çox güman ki, usta olacağını demişdir.[30]

Fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ronaldon Sporting FK-da oyandığı oyun Mançester Yunaytedin məşqçisi olan Aleks Ferqyusonun diqqətindən yayınmadı, elə 2003-cü ildə Kriştiano £12.24 milyon funt-sterlinqə (€15 milyon) Mançesterə transfer olundu. Növbəti mövsümlərdə o ilk mükafatını FA Kubokunu qazandı.

Ronaldo 2007-ci ildə 4 ümumi PFA və FWA mükafatını alan ilk futbolçu oldu. 2008,2013,2014,2016-cı illərdə Qızıl top mükafatını qazandı.[31] Ronaldo həmçinin bu mükafatın 2007, 2009, 2011.2012 və 2015-ci illərdə keçirilən müsabiqələrində ikinci yeri almışdır. Kriştiano həmçinin 2008,2011,2014,2015-ci ildə Avropa Qızıl Butsi Mükafatının sahibi oldu və bu mükafatı 4 dəfə qazanan ilk və hələki tək futbolçudur. Ronaldo 2008-ci ildə dörd əsas PFA and FWA kuboklarından hesab olunan FIFPro İlin Futbolçusu, World Soccer İlin Futbolçusu, Onze d'Or və FİFA Dünyada İlin Futbolçusu mükafatlarına layiq görülüb. 2008,2013 və 2014-cü illərdə isə FYA İlin Futbolçusu adını qazandı. Ronaldo 2009-cu ildə FİFA Puskas Mükafatının ilk qalibi olmuşdur. Ronaldo Real Madrid tarixinin ən qolçu oyunçusudur. O həmçinin UEFA Çempionlar Liqası tarixindədə ən çox qol vurmuş futbolçudur. Potuqaliya yığmasında 132 oyunda 61 qol vuran Ronaldo yığma tarixində ən çox oyun keçirmiş və ən çox qol vurmuş oyunçudur. Kriştiano Ronaldo çıxış etdiyi Real Madrid klubunun heyətində 2011–12 mövsümündə bütün klubların qapısına yol taparaq, bir mövsüm ərzində bütün komandalara qol vuran ilk futbolçu olmuşdur. Ronaldo hələ 23 yaşındaykən çıxış etdiyi Mançester Yunayted klubunun heyətində çempionatın bombardiri olmuşdur və dünya futbol tarixində 31 qolla bombardir olan ilk və tək sol cinah yarımmüdafiəçisi kimi də adını tarixə yazdırmışdır. Kriştiano futbol tarixində 4 fərqli Avropa Çempionatında qol vuran yeganə futbolçudur, həmçinin 9 qolla Avropa Çempionatı tarixində ən çox qol vurmuş oyunçudur. Portuqaliyalı 2004, 2006, 2008, 2010, 2012, 2014, 2016-cı illərdə keçirilmiş Dünya və Avropa çempionatlarında qol vurmaqla, 7 fərqli böyük turnirdə qol vurmuş tək futbolçu olmuşdur. Kriştiano Ronaldo 21-ci əsrin bombardiridir. Belə ki, müasir futbolda bütün futbolçular qol sayına görə portuqaliyalı "futbol kralı"ndan geridə qalır.

Ronaldo hal-hazırda əksər futbol mütəxəssisləri tərəfindən dünyanın ən yaxşı futbolçusu kimi qiymətləndirilir və bir çox futbol şərhçiləri, idman yazarları və mütəxəssislər tərəfindən futbol tarixinin gəlmiş keçmiş ən nəhəng oyunçularından biri kimi qəbul edilir. Kriştiano təkcə hələ Real Madriddə 450 qol vurub.

2024-cü ilin sentyabrın 5-də UEFA Millətlər Liqasında Portuqaliyanın Xorvatiya üzərində 2–1 hesablı qələbəsi il yekunlaşmış matçda o, karyerasının 900-cü qolunu vurub.[32]

Şəxsi həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həmçinin bax: en:Angolan War of Independence

Atası 2005-ci ildə 51 yaşında kəskin qaraciyər çatışmazlığından ölüb. Ronaldo demişdi ki: "Onu yaxşı tanımırdım. Əyyaş adam idi. Bu günə kimi heç oturub düz əməlli söhbət eləməmişdik". Xatırladaq ki, Ronaldonun atası məcburi hərbi xidmətə çağırılaraq müharibəyə aparılmışdır. Həmin müharibədə məqsəd Portuqaliyanın müstəmləkəsi olan Anqolanın müstəqillik əldə etməsinə mane olmaq idi. Bununla belə, Portuqaliya müharibəni uduzmuş və Ronaldonun atası isə orada dəhşətli hadisələrin şahidi olduğu üçün psixi sağlamlığını itirərək içkiyə qapılmışdır.[33] Atası Ronaldonun dünya şöhrətli futbolçu olmasını görə bilmədən dünyasını dəyişib.

Ronaldo stadiondan kənarda xeyriyyə işləri ilə məşğul olur. 2015-ci ildə o, ehtiyacı olan uşaqlara kömək etmək üçün "Kriştiano Ronaldo Fondunu" (Cristiano Ronaldo Foundation) təsis edib və o vaxtdan bəri milyonlarla dollarını xeyriyyə məqsədləri ilə bağışlayıb.[34]

2015-ci ildə alimlər yeni kəşf etdikləri bir qalaktikaya Ronaldonun ləqəbini veriblər - CR7. Belə ki, bu qalaktikanın tam adı "COSMOS Redshift 7"dir.[35] Qeyd etmək lazımdır ki, sözügedən qalaktika kainatdakı ən parlaq ulduzları ehtiva edən qalaktikalardan biridir. Həmçinin bu qalatika Böyük partlayışdan qısa müddət sonra meydana gəlib və ilk nəsil ulduzlardan bəzilərini ehtiva edir.[36]

Ronaldonun ən sevdiyi yeməklərdən biri Portuqaliya mətbəxinə aid olan "Bacalhau à Brás"dır.[37]

Ronaldo hər zaman şəxsi həyatını son dərəcə gizli saxlamağa çalışıb. Heç vaxt evli olmayıb. Çox sayda sevgilisi olub. 2010 və 2015-ci illərdə rus-tatar model İrina Şeyk ilə birlikdə olub.

Ronaldonun 2010-cu ilin iyununda ABŞ-də ilk övladı, Kriştiano Cuniyor (Cristiano Jr.) dünyaya gəlib. Uşağı surroqat ana vasitəsilə doğulub. Onun 8 iyun 2017-ci ildə əkizləri doğulub - oğlu Mateo və qızı Eva - onların da surroqat anadan doğulduğu bildirib. 2016-cı ildə Ronaldo İspaniyadakı "Gucci" mağazasında alış-veriş edərkən satıcı işləyən Corcina Rodriqesə (Georgina Rodriguez) aşiq olub. Onu həyatının eşqi adlandırır. 2017-ci ilin noyabrında ilk qızları Alana Martina doğulub. 2022-ci ilin aprelində Corciya sayəsində bir daha qız atası olub - Bella Esmeralda dünyaya gəlib. Onun gəlişi həm sevinc, həm də kədərlə yadda qalıb, çünki o, əkiz idi və qardaşı Angel doğuşdan qısa müddət sonra kədərli şəkildə dünyasını dəyişdi.[38] Ronaldo 5 uşaq atasıdır.[39]

Superstar futbolçu olmasına baxmayaraq, o, heç vaxt içki içib əylənməyi sevən biri olmayıb. 20 yaşında ikən spirtli içkilərdən uzaq durduğunu demişdi. Sağlam və baxımlı həyat tərzi yaşayır və qan və sümük iliyi bağışlayır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Cristiano Ronaldo // Transfermarkt (çd.). 2000.
  2. ↑ 1 2 Cristiano Ronaldo // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ "Cristiano Ronaldo" (portuqal). Portuqaliya Futbol Federasiyası. 2021-09-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-15.
  4. ↑ 1 2 http://www.futhead.com/fifa/squads/7158678/.
  5. ↑ 1 2 http://www.futhead.com/fifa/squads/12846588/.
  6. ↑ "Ronaldo agrees six-year Real deal". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 26 June 2009. 12 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 June 2009.
  7. ↑ "Desporto – Pelos caminhos de Ronaldo". Diário de Notícias. 6 July 2009. 8 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 July 2017.
  8. ↑ Jimenez, Ruben. "Cristiano turns 32". Marca. Spain. 5 February 2017. 15 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 July 2017.
  9. ↑ "Família de Cristiano Ronaldo inaugura restaurante em Gramado: 'Me apaixonei pela cidade', diz irmã". G1 (portuqal). 6 July 2018. 20 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2023.
  10. ↑ DIA, BOM. "Cristiano Ronaldo, do início humilde à grandeza no futebol". BOM DIA Suíça (portuqal). 26 April 2023. 20 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2023.
  11. ↑ 1 2 Hayward, Ben. "The 'little bee' who always cried – the story of young Ronaldo's path to greatness in Madeira". Goal. 23 June 2017. 30 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2017.
  12. ↑ "José Dinis: "O meu filho é uma força da natureza"". www.record.pt (portuqal). 20 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2023.
  13. ↑ "Deixou a Madeira em lágrimas e chegou ao topo do Mundo". www.dn.pt (portuqal). 18 June 2011. 20 November 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 November 2023.
  14. ↑ Miguel Neves, Pedro. "Cristiano Ronaldo tem 'costela' cabo-verdiana". Sapo Expresso (portuqal). 13 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 July 2017.
  15. ↑ Sousa, Hugo Daniel. "O que mais distingue Cristiano Ronaldo dos outros? A potência". PÚBLICO (portuqal). 12 January 2015. 16 January 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 January 2024.
  16. ↑ Lewis, Tim. "He's got the world at his feet". The Guardian. London. 8 June 2008. 27 September 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 November 2008.
  17. ↑ Payne, Marissa. "Cristiano Ronaldo was named after Ronald Reagan. No, really". Washington Post. 19 January 2016. 6 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 June 2023 – GQ vasitəsilə. My parents named me after [Ronald Reagan] because they both liked this name and thought it sounded strong. [...] I know that my father admired him.
  18. ↑ "Cristiano Ronaldo's mother: I wanted an abortion, but God said no". Eurosport. 5 November 2015. 12 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 January 2021.
  19. ↑ "Ronaldo's mother reveals she tried to abort her son". Irish independent. 18 July 2014. 30 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 June 2022.
  20. ↑ "Lei n.º 6/84, de 11 de maio". dre.pt (Portuguese). 3 May 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2023.
  21. ↑ "Cristiano Ronaldo spills all to his 'close friend' Jasmine about women, football, cars... and money". Daily Mirror. 3 July 2011. 19 August 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 August 2013.
  22. ↑ "Bola de Ouro – Ronaldo conquistou primeiro prémio aos oito anos no Andorinha". Diário de Notícias (portuqal). 2 December 2008. 23 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2017.
  23. ↑ Roseiro, Bruno. "Leonel, o homem que faz a Ponte(s): tutor de Ronaldo, aluno de 17,5 valores, uma década com Bento e o (extinto?) Jumilla". Observador (portuqal). 7 December 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 December 2023.
  24. ↑ "Cristiano Ronaldo: I was expelled from school for throwing a chair at the teacher". Now Magazine. 6 July 2011. 29 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 August 2017.
  25. ↑ Castello Branco, Igor. "Uma década de CR7: atacante vira profissional e logo se torna 'diabólico'". globoesporte.com. 14 August 2012. 16 August 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 December 2023.
  26. ↑ "Ronaldo tells judge: "I never had this problem in England, that's why I want to go back there"". Diario AS. EFE. 4 August 2017. 18 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 December 2022.
  27. ↑ "Ronaldo em tribunal: "Só tenho o sexto ano de escolaridade"". www.dn.pt (portuqal). 4 August 2017. 18 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 December 2022.
  28. ↑ "Cristiano Ronaldo". Encyclopedia Britannica. 12 August 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 August 2018.
  29. ↑ "Manchester United winger Cristiano Ronaldo needed heart operation to save career". The Telegraph. 29 January 2009. 23 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 August 2017.
  30. ↑ ADN de Leão | Episódio 37: Dolores Aveiro (ingilis), 28 September 2023 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 28 September 2023
  31. ↑ "Cristiano Ronaldo" (French). France Football. 2 December 2008. 28 February 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2016.
  32. ↑ "Ronaldo reaches 900 career goals - the numbers behind the landmark". BBC Sport. 5 September 2024. 10 September 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2024.
  33. ↑ "Ronaldo's dad was a soldier who fought in Africa & died before he saw son rise". The Sun (ingilis). 2019-09-20. 2022-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  34. ↑ "Ronaldo's long list of charity contributions". ESPN.com (ingilis). 2017-12-19. 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  35. ↑ "Cristiano Ronaldo: CR7 name given to discovered galaxy". BBC Sport (ingilis). 2015-06-18. 2016-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  36. ↑ "Brightest galaxy and first-generation stars | Science Wire | EarthSky". earthsky.org (ingilis). 2015-06-18. 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  37. ↑ "What is Cristiano Ronaldo's favourite food? Restaurants, cheat meals & recipes favoured by Al-Nassr star | Goal.com". www.goal.com (ingilis). 2023-12-19. 2023-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  38. ↑ "All about Cristiano Ronaldo's children and what they are called". The Sun (ingilis). 2024-06-22. 2024-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.
  39. ↑ "Cristiano Ronaldo Posts Photo with Georgina Rodríguez and Their Kids as He Celebrates Portuguese Mother's Day". People.com (ingilis). 2024-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.