Qazaxıstan Senatı

Qazaxıstan Senatı (qaz. Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенаты) — Qazaxıstan Respublikası parlamentinin yuxarı palatası[1].

Qazaxıstan Senatı
qaz. Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенаты
Loqonun şəkli
Sayt
senate.parlam.kz
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Senatın qurulması qaydası Qazaxıstan Konstitusiyasının 50-ci maddəsi ilə müəyyən edilir. Senat, hər bölgədən, respublika əhəmiyyətli şəhərdən və Qazaxıstan Respublikasının paytaxtından iki nəfəri təmsil edən deputatlar tərəfindən qurulur. Senatın on beş deputatı, cəmiyyətin milli, mədəni və digər əhəmiyyətli mənafelərinin Senatda təmsil olunmasının təmin edilməsi zərurəti nəzərə alınaraq Qazaxıstan Prezidenti tərəfindən təyin edilir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

7 oktyabr 1998-ci ildə Qazaxıstan Konstitusiyasına düzəlişlər qəbul edildi, ona görə Senat deputatının səlahiyyət müddəti 6 ilə qaldırıldı, seçilən deputatların yarısı hər 3 ildən bir yenidən seçilir[2]. 1995-ci ildə 4 il müddətinə seçilmiş Senat deputatlarının səlahiyyət müddətinin bitməsi ilə əlaqədar olaraq, 17 sentyabr 1999-cu ildə 6 il müddətinə Senat millət vəkilləri seçkiləri baş tutdu. 1997-ci ildə seçilmiş Senat deputatlarının səlahiyyətləri II çağırışda 2002-ci ilin dekabrına qədər davam etdi[3].

21 May 2007-ci ildə Qazaxıstan Konstitusiyasına dəyişikliklər qəbul edildi. Qazaxıstan Prezidenti tərəfindən təyin olunan Senat deputatlarının sayı 7-dən 15-ə yüksəldi[4]. 29 Avqust 2007-ci il tarixində prezidentin fərmanı ilə daha 8 Senat deputatı atandı və bununla da Senat deputatlarının sayı 39'dan 47'ye yüksəldi.

2018-ci ilin iyun ayında Çimkent şəhəri respublika əhəmiyyətli bir şəhər oldu, bununla əlaqədar 2018-ci ilin oktyabrında yeni inzibati vahiddən Senat deputatları seçkiləri keçirildi. Senat deputatlarının sayı 47-dən 49-a yüksəldi.

2019-cu ilin may ayında Qazaxıstan Respublikasının demokratik, , hüquqi və sosial dövlət, habelə yerli parlamentarizmin formalaşması və inkişafı, dünyəvi olaraq konstitusiya və hüquqi əsaslarının yaradılmasında müstəsna xidmətlərinə görə Qazaxıstanın ilk Prezidenti Nursultan Nazarbayevə verilən "Fəxri senator" statusu təsis edildi. "[5][6].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "История парламента в Казахстане". Sputnik Kazakhstan. İstifadə tarixi: 2020-03-09.
  2. ↑ Закон Республики Казахстан от 7 октября 1998 года № 284 «О внесении изменений и дополнений в Конституцию Республики Казахстан»
  3. ↑ Закон Республики Казахстан от 21 мая 2007 года № 254-III «О внесении изменений и дополнений в Конституцию Республики Казахстан»
  4. ↑ "Назарбаев назначил выборы сенаторов от Шымкента". Tengri News. 2018-08-09. 2018-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-31.
  5. ↑ "Назарбаеву официально присвоили статус «почётный сенатор»". Радио Азаттык. 2019-05-30. 2019-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-31.
  6. ↑ "Назарбаев получил знак почётного сенатора: Буду приходить, будем советоваться". Informburo.kz. 2019-06-06. 2020-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-31.