Rozafa qalası

Rozafa qalası (alb. Kalaja e Rozafës) və ya Şkoder qalası (alb. Kalaja e Shkodrës) — Albaniyanın şimal-qərbində, Şkoder şəhəri yaxınlığında yerləşən qala.

Rozafa qalası
Kalaja e Rozafës
Şkoder, Albaniyanın şimal-qərbi
Rozafa qalası
Rozafa qalası
Yer haqqında informasiya
İctimaiətə   açılıb	Bəli
Tikinti yerinin tarixi
Tikilib	E.ə.IX əsr
İstifadə illəri	Roma imperiyası Bizans imperiyası Raşka dövləti Serbiya krallığı Serbiya imperiyası Zeta knyazlığı Zahariya knyazlığı Venesiya Albaniyası Osmanlı imperiyası Monteneqro krallığı Böyük Güclər Albaniya
Materiallar	Əhəngdaşı, kərpic
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

O, dəniz səviyyəsindən 130 metr (430 fut) hündürlükdə, Buna və Drin çayları ilə əhatə olunmuş qayalı təpədə yerləşir. Şkoder qraflığının mərkəzi olan qala, Albaniyanın ən qədim və tarixi şəhərlərindən biri, həmçinin mühüm mədəniyyət və iqtisadi mərkəzi olmuşdur.

Strateji mövqeyinə görə təpədə qədim zamanlardan məskunlaşma olmuşdur. Paytaxtı Şkoder olan Labiate və Ardiyanın hakimiyyəti dövründə İlliriya qalası idi.^[1]

Üçüncü İlliriya müharibəsi zamanı İlliriya kralı Gentiy qüvvələrini Şkodrada cəmlədi. Lusiy Anisiy Qallın başçılıq etdiyi Roma ordusunun hücumuna məruz qaldıqda, Gentiy şəhərə qaçdı və qardaşı Karvantiyin hər an böyük xilasedici qoşunla gələcəyinə ümid edərək orada tələyə düşdü, lakin bu baş vermədi. Məğlubiyyətdən sonra Gentiy Roma sərkərdəsi ilə danışıqlar aparmaq üçün iki görkəmli qəbilə başçısı onun yanına Tevtik və Belli elçi göndərdi.^[2] Barışığın üçüncü günündə Gentiy romalılara təslim oldu, həbs edildi və Romaya göndərildi. Roma ordusu Şkoder gölünün şimalına yürüş etdi, burada Medunda Gentiy arvadı kraliça Etutanı, qardaşı Karavantiy, oğulları Skerdilaydas və Plevrat ilə birlikdə və bir çox İlliriyalıları əsir aldılar.^[3]

E.ə. 168-ci ildə^[4] Ardiya krallığının süqutu Tit Livi tərəfindən Romada Anisiyin zəfərinin təntənəli şəkildə qeyd olunduğu nəql olunur:

Bir neçə gün ərzində həm quruda, həm də dənizdə öz əraziləri və istehkamları haqqında biliklərinə arxalanan cəsur İlliriya qəbiləsini məğlub etdi.

XIX əsr alman müəllifi və kəşfiyyatçısı İohann Georg von Han, qədim və orta əsrlərə aid Rozafa təpəsinin şəhərin cənubunda, təpə ilə Buna və Drin qovşağı arasında yerləşdiyini irəli sürmüşdü. Bu günə qədər qorunub saxlanılan istehkamlar əsasən Venesiya dövründən qalmadır.^[5]

Qalanın içərisində XIII əsrə aid, alimlər tərəfindən Müqəddəs Stefan kafedralı kimi qəbul edilən Venesiya Katolik kilsəsinin xarabalıqları var. Bura XV əsrdə Şkoderin mühasirəsindən sonra Osmanlı imperatorluğu şəhəri ələ keçirincə Fateh Sultan Mehmed məscidinə çevrildi. Qala 1478-79-cu illə və 1912-13-cü illərdə Şkoderin mühasirəsi də daxil olmaqla bir neçə tanınan mühasirənin yeri olmuşdur. Qala və onun ətrafı Albaniyanın Arxeoloji Parkını təşkil edir.

• 
  Qalanın mərkəzi hissəsi
• 
  Qalanın daxili
• 
  Qalanın daxilindəki zal
• 
  Divarın otla örtülmüş hissəsi
• 
  Rozafa qalası 1863-cü ildə
• 
  Qaladan Buna çayının görünüşü
• 
  Qala xarabalıqları
• 
  1964-cü ilin Albaniya leki əskinasının arxa tərəfində qalanın görünüşü

• Konstantin və Doruntina
• Albaniyada turizm

• Fischer, Bernd j. Albanian identities: myth and history. Indiana University Press. 2002. ISBN 978-0-253-34189-1. İstifadə tarixi: 23 September 2010.
• The Illyrians. Oxford, United Kingdom: Blackwell Publishing. 1995. ISBN 0-631-19807-5.
• Albanesische Studien. Jena: Verlag von Friedrich Mauke. 1854.
• Research Centre for Islamic History, Art and Culture, redaktorOttoman architecture in Albania (1385-1912). Islamic art series (alman). Band 5. Istanbul. 1990. ISBN 92-9063-330-1.
• Berranger, Danièle. Épire, Illyrie, Macédoine: mélanges offerts au professeur Pierre Cabanes. Presses Univ Blaise Pascal. 2007. ISBN 2845163517.
• Evans, Arthur; və b. (J. J. Wilkes). Ancient Illyria: An Archaeological Exploration. I.B.Tauris. 2006. ISBN 1845111672.
• Elsie, Robert. Albanian Folktales and Legends. Naim Frashëri Publishing Company. 1994. 2009-07-28 tarixində orijinalından (pdf) arxivləşdirilib.
• Dundes, Alan. The Walled-Up Wife: A Casebook. University of Wisconsin Press. 1996. ISBN 9780299150730.
• Cornis-Pope, Marcel; Neubauer, John. History of the Literary Cultures of East-Central Europe: Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Centuries. John Benjamins Publishing. 2004. ISBN 978-90-272-3455-1.
• Skëndi, Stavro. Poezia epike gojore e shqiptarëve dhe e sllavëve të jugut. Instituti i Dialogut & Komunikimit. 2007. ISBN 9789994398201.