Simon Çikovani
Simon İvanoviç Çikovani (gürc. სიმონ ჩიქოვანი; 1902/1903—1966) — Gürcü sovet şairi. Birinci dərəcəli Stalin mükafatı laureatı (1947). 1941-ci ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (Sov.İKP) üzvü.
| Simon Çikovani | |
|---|---|
| gürc. სიმონ ჩიქოვანი | |
 Simon Çikovani (solda) və Nikolay Zabolotski | |
| Doğum tarixi | 9 (22) yanvar 1903 |
| Vəfat tarixi | 24 aprel 1966[1][2] (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair, tərcüməçi, yazıçı, siyasətçi |
| Əsərlərinin dili | gürcü dili |
| Janrlar | şeir, poema, esse |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
     |
Həyatı və yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Simon Çikovani 27 dekabr 1902-ci ildə (9 yanvar 1903) Naesakovo kəndində (indiki Gürcüstan Abaş Bələdiyyəsi) zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Kutaisi real məktəbini bitirdikdən sonra Tbilisi Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olur.[3] Qırmızı Ordunun gürcü bölmələrinin siyasi şöbəsində çalışır.
Çikovani 1924-cü ildən nəşr edilməyə başlanır. Yaradıcılığının ilk dövrlərində simvolik "Mavi buynuz" qrupuna yaxın idi. Daha sonra futuristlərə qoşuldu. "Memarçxeneoba" ("Sol Torpaq") ədəbi qrupuna rəhbərlik etmişdir.[4] 1930-cu illərdə poetik radikalizmdən uzaqlaşdı. Futuristik təcrübələrdən o, klassik şeir və ən müasir problemlərin harmoniyasına yol tapdı. Yaradıcılığında Gürcüstanda inqilabi çevriliş və beynəlxalq həmrəylik məsələlərinə geniş yer verirdi. Şair şeirlərində yenilənmiş sosialist respublikasını realist şəkildə təsvir edir, sovet adamının zəngin mənəvi dünyasını açır ("Uşqulski komsomolu", "Minrel axşamları", "Xaxmatidə axşam tapıntıları" və s.). N.M.Barataşvilinin "Gəncə dəftəri" lirik-epik siklində (1964-1965) taleyini fəlsəfi şəkildə dərk etmişdir.
Simon Çikovani şeir yaradıcılığı ilə yanaşı, geniş ədəbi fəaliyyətlə də məşğul olmuşdur. O, "Mnatobi" jurnalının baş redaktoru (1954–1960) işləmişdir. Çikovani dünya ədəbiyyatına dair esselərin müəllifi, Rus və Ukrayna şeirlərinin gürcü dilinə tərcüməsi ilə də məşğul olmuşdur.
1944–1951-ci illərdə Gürcüstan SSR Yazıçılar İttifaqına rəhbərlik etmişdir. SSRİ Ali Sovetinin 3 çağırış deputatı olmuşdur (1950–1954).
Simon Çikovani 24 aprel 1966-cı ildə Tbilisidə vəfat etmişdir. Tibilisidə Mtatsminda panteonunda dəfn olunub.
Tanınmışlar onun haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
Parlaq "mənzərəli görüntü" ustası. | 
|
Özü haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
|
Klassik gürcü və rus şeiri ilə tərbiyə almışam. Gürcü şairlərindən xüsusilə Barataşvili və Vaja Pşavela, ruslardan isə Tyutçev məni valeh etdi. Simon Çikovani[6]
|
|
Mükafat və təltifləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Birinci dərəcəli Stalin mükafatı (1947) – "David Quramişvilinin mahnısı" (1944) şeirinə və "Yanmaq", "Kartli axşamları", "Qələbə günü", "Kim dedi" və s.
- Lenin ordeni
- Üç Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (01/31/1939; 04/17/1958; 02/12/1963)
- SSRİ və Gürcüstsn SSR orden və medalları
Çikovani Rusiya mədəniyyətində[redaktə | mənbəni redaktə et]
S.İ.Çikovaninin şeirləri Boris Pasternak, N.S. Tixonov, Pavel Antokolski, Nikolay Zabolotski, Aleksandr Mejirov, Arseny Tarkovski, Bella Axmadulina, Yevgeni Yevtuşenko və başqaları tərəfindən rus dilinə tərcümə edilmişdir. Rus şairləri ona şeirlər həsr ediblər. A.A.Tarkovski, B.A.Axmadulina ona şeir yazmış və Pasternakın Çikovaniyə yazdığı məktublar dərc olunmuşdur.
Seçilmiş nəşrləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Şeirlər: red. V.V. Qoltseva. - 2 -ci nəşr, Əlavə et. - M.: Goslitizdat, 1939.- 144 s.
- Seçilmiş şeirləri. Tbilisi: Şərqin şəfəqi, 1950
- Həyat yolunda: Şeirlər: M.: Sovet yazıçısı, 1967. -116 s.
- Düşüncələr. Təəssüratlar. Xatirələr. M.: Sovet yazıçısı, 1968. - 359 s .; portr.
- Şeirlər və poemalar. - M.: Sovet yazıçısı, Leninqrad şöbəsi, 1983 (Şairin kitabxanası)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Чиковани Симон Иванович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Bibliothèque nationale de France Simon Čikovani // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Советские писатели. Автобиографии, т. 2, М., 1959, с. 631.
- ↑ Первое публичное выступление грузинских футуристов состоялось 23 марта 1923 года в Тбилисской консерватории, а в апреле 1924 года вышел из печати их первый журнал «Н2SO4».
- ↑ Пастернак Борис, Письма друзьям. — Литературная Грузия, 1966, № 1, с. 80.
- ↑ "Чиковани Симон Иванович «Несколько слов о себе»". 2020-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Чиковани Симон Иванович / Большая советская энциклопедия, БСЭ.
- Симон Чиковани. Российская государственная библиотека.
- Симон Чиковани — грузинский поэт.
- Стихотворение Беллы Ахмадулиной, посвящённое Симону Чиковани.
