Skovits uzunbığı
Skovits uzunbığı (lat. Mallosia (Semnosia) scovitzii) — sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid növ.
| Skovits uzunbığı | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: Klad: Yarımtip: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: Budaq: İnfrasinif: Ranqsız: Dəstə: ???: Skovits uzunbığı |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böcək 16 -38 mm uzunluqdadır. Bədəninin rəngi qara olub, üzəri açıq rəngli tükcüklərlə örtülüdür. Nadir hallarda tükcüklər qara rəngdə olur. Qanadüstlükləri adətən yan tərəflərdə və zirvədə açıq rənglidir. Üzlərindəki punktirlər uzununa xətlər əmələ gətirir. Bığcıqlar birrəngli olub üzərləri tükcüklərlə örtülməmişdir.[1]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Türkiyə, Ermənistan, Azərbaycan ərazisində - Naxçıvan MR-də (Ordubad, Buzqov, Biçənək) yayılmışdır.
Həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dağ, dağətəyi və quru dağ yamaclarındakı kserofil bitki örtüyü olan yerlər. Yazda və yayın əvəllərindən başlayaraq, böcəklər nadir hallarda ferula cinsindən olan iri (çətirçiçəklilər fəsiləsi) bitkilərin gövdə və köklərində görünür və sürfələri orada inkişaf edir. Puplaşma torpaqda gedir. Pup mərhələsində qışlayır. İldə bir nəsil verir. Təbii düşmənləri naməlumdur.[2]
Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]
1967-ci ildə M.L.Danilevski tərəfindən Naxçıvan MR-də 1 fərd, 1982-ci ildə 2 fərd və 1983-cü ildə 1 fərd qeydə alınmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əsas məhdudlaşdırıcı amillər skovits uzunbığının qida bitkisi olan ilankölgəsinin (Ferula sp.) insanlar tərəfindən qaramalın balaları üçün yem kimi istifadə olunması, böcəyin yaşadığı ərazilərin mal-qara tapdağına məruz qalmasıdır. Həmçinin kolleksiyaçilar tərəfindən tutulması da böcəyin sayının azalmasında rol oynayır.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tədbir görülməyib
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Skovits uzunbığının yaşadığı ərazilərdə ilankölgəsi bitkisinin insanlar tərəfindən kütləvi surətdə toplanmasını və insanların kənd təsərrüfatı fəaliyyətini qadağan etmək məsləhət görülür. Böcəyin sayi və yayılma arealı barədə yeni məlumatların əldə edilməsi üçün hər il yaşayış ərazilərinə monitorinqlər təşkil edilməlidir.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Данилевски М.Л., Мирощников А.И. Жуки-дровосеки Кавказа (Coleoptera, Cerambycidae). Опеделитель. Краснодар, 1985, с. 367;
- Danilevsky M.L. Neü taxa of the genus Mallosia (Coleoptera, Cerambycidae) from Transcaucasia \\ Acta Entomol.Bohemoslov., 87 : 363 - 367, 1990.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- BioLib Taxon profile — species Mallosia scovitzii (Faldermann, 1837)