Smart kontrakt

Smart kontrakt və ya ağıllı müqavilə (ing. Smart contract) — bir sövdələşmə və ya anlaşmanın şərtlərinə uyğun olaraq hüquqi cəhətdən müvafiq hadisələri və hərəkətləri avtomatik icra etmək, nəzarət etmək və ya sənədləşdirmək məqsədi daşıyan kompüter proqramı və ya əməliyyat protokoludur.[1][2][3][4] Ağıllı müqavilələrin məqsədləri etibarlı vasitəçilərə olan ehtiyacı, arbitraj və icra xərclərini, fırıldaqçılıq itkilərini, həmçinin zərərli və təsadüfi istisnaları azaltmaqdır.[5][2]

Satış maşınları ağıllı müqavilənin tətbiqinə bərabər olan ən qədim texnologiya parçası kimi istinad edilir.[3] 2014-cü ildə Ethereum adlı kriptovalyuta əlaqədar olaraq nəşr olunan ağ kağızda Bitcoin protokolu kompüter alimi, hüquqşünas və kriptoqraf Nik Şabo tərəfindən müəyyən edilmiş ağıllı müqavilə konsepsiyasının zəif versiyası kimi təsvir edilir.[6] Bitcoin etibarsız tərəflər arasında daha təkmil ağıllı müqavilələr bağlamağa imkan verən skript dillərini dəstəklədiyindən bəri müxtəlif kriptovalyutalar. Bitcoindən bu yana müxtəlif kriptovalyutalar etibar edilməyən tərəflər arasında daha təkmil ağıllı müqavilələrə imkan verən skript dillərini dəstəkləyir.[7]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Röscheisen, Martin; Baldonado, Michelle; Chang, Kevin; Gravano, Luis; Ketchpel, Steven; Paepcke, Andreas. "The Stanford InfoBus and its service layers: Augmenting the internet with higher-level information management protocols". Digital Libraries in Computer Science: The MeDoc Approach. Lecture Notes in Computer Science (ingilis). Springer. 1392. 1998: 213–230. doi:10.1007/bfb0052526. ISBN 978-3-540-64493-4.
  2. ↑ 1 2 Fries, Martin; P. Paal, Boris. Smart Contracts (alman). Mohr Siebeck. 2019. ISBN 978-3-16-156911-1. JSTOR j.ctvn96h9r.
  3. ↑ 1 2 Savelyev, Alexander. "Contract Law 2.0: "Smart" Contracts As the Beginning of the End of Classic Contract Law" (ingilis). Social Science Research Network. 14 December 2016. SSRN 2885241.
  4. ↑ Tapscott, Don; Tapscott, Alex. The Blockchain Revolution: How the Technology Behind Bitcoin is Changing Money, Business, and the World. May 2016. 72, 83, 101, 127. ISBN 978-0670069972.
  5. ↑ Szabo, Nick. "View of Formalizing and Securing Relationships on Public Networks | First Monday". First Monday. 1997. doi:10.5210/fm.v2i9.548. 2022-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-18.
  6. ↑ "White Paper· ethereum/wiki Wiki · GitHub". GitHub. 11 January 2014 tarixində arxivləşdirilib.
  7. ↑ Alharby, Maher; van Moorsel, Aad. "Blockchain-based Smart Contracts: A Systematic Mapping Study". Computer Science & Information Technology. 26 August 2017: 125–140. arXiv:1710.06372. doi:10.5121/csit.2017.71011. ISBN 9781921987700.