Transplantasiya
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Transplantasiya və ya orqan nəqli — insan orqanizminin bir hissəsinin digər insana köçürülməsi.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dünyada ilk orqan transplantasiyası əməliyyatı 1883-cü ildə isveçrəli cərrah Teodor Koxer aparılmışdır: o, gənc kişidə qalxanabənzər vəzi dərialtı qarın nahiyyəsinə köçürmüşdür[1].
Növləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Donordan asılı olaraq orqan köçürülməsi bir neçə cür olur:
- avtogen (avtoloq) transplantasiya — eyni insanın bədəninin bir bölgəsindən digər bölgəsinə toxuma köçürülməsi,
- allogen transplantasiya — bir insandan başqasına aparılan orqan (toxuma) köçürülməsi,
- izogen (singen) transplantasiya zamanı monoziqot (tək yumurta) əkizlərdə orqan köçürülməsi.
- ksenotransplantasiya — bir heyvan növündən başqasına orqan (toxuma) köçürülməsi,
- süni orqanlar,
- kök hüceyrələrdən orqanların klonlaşdırılması.
Orqanın nəql edildiyi yerdən asılı olaraq üç cür transplantasiya növü olur:
- izotop — orqanın köçürülmə yeri və toxuması eynidir (məs., pankreas ada hüceyrələrin transplantasiyası),
- ortotop — orqanın köçürülmə yeri eynidir (məs., ürək transplantasiyası),
- heterotop — orqanın köçürülmə yeri eyni deyil (məs., böyrək transplantasiyası).
Köçürülmüş orqan və toxumalar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ürək[2][3]
- Ağciyər[4]
- Böyrək[5]
- Qaraciyər[6][7]
- Mədəaltı vəzi[8]
- Bağırsaq[9][10]
- Sümük iliyi[11]
- Saç
- Dəri
- Əl transplantasiyası[12]
Göstərişlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qanunlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əməliyyatdan sonrakı dövr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- European Society of organ tranplantation Arxivləşdirilib 2013-07-29 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Organspende – Die Geschichte der Organtransplantation". 2013-12-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-07.
- ↑ Donald M Botta Jr, MD — Heart transplantation Arxivləşdirilib 2022-09-29 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Richard E Chinnock, MD — Pediatric heart transplantation Arxivləşdirilib 2022-08-16 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Albert Faro, MD — Pediatric lung transplantation Arxivləşdirilib 2022-01-23 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ David Hatch, MD — Pediatric kidney transplantation Arxivləşdirilib 2022-06-05 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Cosme Manzarbeitia, MD — Liver transplantation Arxivləşdirilib 2022-08-30 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ David A Axelrod, MD — Split liver transplantation Arxivləşdirilib 2022-09-03 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Dixon B Kaufman, MD — Pancreas transplantation Arxivləşdirilib 2022-06-01 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Stuart M Greenstein, MD — İntestinal transplantation Arxivləşdirilib 2022-01-21 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Seigo Nishida, MD — Pediatric Intestinal and Multivisceral Transplantation. eMedicine.
- ↑ Ajay Perumbeti, MD — Hematopoietic stem cell Transplantation Arxivləşdirilib 2022-09-29 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ Bardia Amirlak, MD — Hand transplantation Arxivləşdirilib 2022-08-08 at the Wayback Machine. eMedicine.
- ↑ "İnsan orqan və (və ya) toxumalarının transplantasiyası haqqında Azərbaycan respubliksaının qanunu". 2021-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-07.
Lüğətlər və ensiklopediyalar | ||||
|---|---|---|---|---|
