Vəhb ibn Münəbbih

Əbu Abdullah Vəhb ibn Münəbbih əl-Yəməni (ərəb. وهب بن منبه‎; 655[1], Damar[d], Yəmən, Rəşidi xilafəti – 738, Səna, Yəmən, Əməvilər xilafəti) — ənənəçi alim və tarixçi. O, Məhəmməd həyatı və İsrailiyyat haqqında hədislər toplamışdır. Hədisləri birbaşa Məhəmmədin səhabələrindən nəql etmişdir.

Vəhb ibn Münəbbih
ərəb. وهب بن منبه‎
Doğum tarixi 655[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 738
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı Əməvilər xilafəti
Elm sahələri İsrailiyyat

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tam adı Əbu Abdullah Vəhb ibn Münəbbih ibn Kamil ibn Siracuddin əl-Cimari əl-Sənani əl-Yəmənidir. Atası Münəbbih İran padşahlarının nəslindən olmuş,[2] Məhəmmədin sağlığında islamı qəbul etmişdir. Anası Himyardan idi və "Himyar dili"ndə danışırdı. Başqa bir versiyaya görə, islamı yalnız onun oğlu Vəhb qəbul etmişdir. Rəvayətə görə, onun əcdadları əslən Heratdan olmuşdur.[3]

İsrailiyyatı yaxşı bilməsi bəzi tarixçilərin onun yəhudi mənşəli olduğuna inanmasına səbəb olmuşdur, baxmayaraq ki, o, bu biliyi müəllimi İbn Abbasdan almışdı. Nəvəvi və İbn Xəllikan kimi bioqraflar onun yəhudi köklərindən bəhs etmirlər. Onun 138 hədisdən ibarət "Səhifə" əsərinin müəllifi olan Həmmam adlı qardaşı var idi.[4] O, dindar bir həyat sürmüşdür. Yəməndən olan xristian Cəbrayıl İslamı qəbul etmiş və ondan İncili öyrənmişdir.[3] Ömrünün çox hissəsini Sənada keçirmişdir. O, məscidin imamı olmuş, Əməvi Ömər ibn Əbdüləzizin dövründə qazı təyin edilmişdir.[5] İradə azadlığınıntərəfdarından o, yəhudi və xristian müqəddəs kitablarına istinad edərək mütləq İlahi təqdirin tərəfdarı olmuşdur. O, 728-ci və ya 732-ci ildə Yəmən valisinin hökmü ilə çubuqlarla döyülərək öldürülmüşdür. Onun qəbri Səna mərkəzi məscidinin yaxınlığında yerləşir.[3]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Прозоров С. М. Православная энциклопедия (rus.). Москва: Православная энциклопедия, 2000. Т. 7. С. 332–333.
  2. ↑ Jewish Encyclopedia Arxivləşdirilib 2011-10-07 at the Wayback Machine jewishencyclopedia.com
  3. ↑ 1 2 3 Французов С. А. Вахб Arxivləşdirilib 2021-10-29 at the Wayback Machine // Православная энциклопедия. — М., 2004. — Т. VII : «Варшавская епархия — Веротерпимость». — С. 332-333. — 752 с. — 39 000 экз. — ISBN 5-89572-010-2.
  4. ↑ Hadith Book — Section Two Arxivləşdirilib 2006-11-09 at the Wayback Machine mostmerciful.com
  5. ↑ Tahdhib al-Tahdhib Arxivləşdirilib 2014-08-31 at the Wayback Machine, XI. 166; Ab Nu‘aym, IV. 23-82; Mash…h†r, 122-3.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Wahb b. Munabbih / Khoury, R. G. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.] : in 12 vol. / ed. by P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, B. Lewis, W. P. Heinrichs et al. — Leiden : E.J. Brill, 1960—2005. (платн.)