Xatabala (jurnal)

"Xatabala" (erm. խաթաբալա) — 1906–1916, 1922 və 1925–1926-cı illərdə^[1] Tbilisidə erməni dilində nəşr edilmiş həftəlik satirik jurnal.^[2] Redaktorları Astvatsatur Yeritsyan və Aşot Atanasyan olmuşlar.^[1]

Xatabala
erm. խաթաբալա
"Xatabala" jurnalının 10 iyun 1906-cı il tarixli ilk nömrəsi
Baş redaktor	Astvatsatur Yeritsyan, Aşot Atanasyan
Əməkdaşlar	Astvatsatur Yeritsyan Aşot Atanasyan Atrpet Tmblaç Xaqan Hovannes Tumanyan Avetik İsahakyan Arazi Stepan Zoryan
Növ	həftəlik satirik jurnal
Təsisçi	Astvatsatur Yeritsyan
Təsis tarixi	10 (23) iyun 1906
Ölkə	Rusiya imperiyası  SSRİ
Qərargah	Tbilisi, İrəvan meydanı, № 2
Dil	erməni dili, rus dili, gürcü dili
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

"Xatabala" jurnalının ilk nömrəsi 10 iyun 1906-cı ildə nəşr edilmişdir. Naşiri və redaktoru Tbilisidə rusdilli "Jqut" (cəmi bir nömrəsi çıxmışdır) və "Svistok" (cəmi iki nömrəsi çıxmışdır) jurnalları çıxarmış Astvatsatur Yeritsyan olmuşdur. Birinci Dünya müharibəsi dövründə 25 oktyabr 1914-cü il tarixli 7-ci nömrəsindən sonuncu nömrəsinə kimi ikidilli: erməni və rus dillərində nəşr edilmişdir. 1916-cı ildə 9 nömrədən sonra nəşri dayandırılmışdır.

Sovet dövründə iki dəfə dirçəldilmişdir. 1922-ci ildə cəmi bir nömrəsi, 1925–1926-cı illərdə toplam 7 nömrəsi çap olunmuşdur. Sonuncu nəşr edildiyi illərdə erməni, gürcü və rus dillərində çıxmışdır.

Jurnalda satirik şeirlər, felyetonlar, təmsillər, tapmacalar və s. nəşr edilirdi. Osmanlı imperiyasının ermənilərə qarşı olan siyasətini pisləmiş, Zaqafqaziya xalqlarının dostluğunu təbliğ etmişdir. O, beynəlxalq hadisələri, xüsusilə, Şərqdəki hədisələri (Balkan xalqlarının azadlıq mübarizəsi, İranda məşrütə hərəkatı, Qərb imperializmi) öz səhifələrində işıqlandırmışdır.

Qevorq Başincağyan, Henrik Hrinevski, Qaregin Yeritsyan, A.Mirzoyan, İosif Rotter və Oskar Şmerlinq kimi rəssamlar, Atrpet (Sarkis Mubayajyan), Muşeq Baqratuni, Tmblaç Xaqan (Konstantin Məlik-Şahnazaryan), Qaregin Levonyan, Hovannes Tumanyan, Avetik İsahakyan, Arazi (Movses Harutunyan), Stepan Zoryan kimi şair və yazıçılar "Xatabala" jurnalı ilə əməkdaşlıq etmişlər.

• 
  "Münaqişədən sonra" (№ 6, 15 iyul 1906-cı il). Rəssam: İosif Rotter
• 
  "Son düşmənlər" (№ 10, 12 avqust 1906-cı il). Rəssam: Oskar Şmerlinq
• 
  "Dövlət dumasının Qafqaz vəkillərinin təntənəli qayıdışı" (№ 11, 19 avqust 1906-cı il). Rəssam: Oskar Şmerlinq
• 
  "Bakı şəhəri. Duma seçkilərindən sonra: 1. sosial-demokrat Əhməd bəy Ağayev, 2. beynəlxalq kadet Mərdan bəy Topçubaşov, 3. əsl vətənpərvər Hacıyev" (№ 18, 14 oktyabr 1906-cı il). Rəssam: Oskar Şmerlinq
• 
  "İkinci dövlət dumasının Qafqaz vəkillərinin təntənəli qayıdışı" (№ 26, 23 iyun 1907-ci il). Rəssam: Oskar Şmerlinq
• 
  "Həm fəaliyyət. Molla. — "Molla Nəsrəddin" jurnalı biz ruhaniləri və müsəlman arvadlarını rüsvay etdiyi üçün onu boykot edin, ay möminlər. "Vdak"ın liderləri. — "Xatabala" bizim işimizə zərərlli olduğuna görə onu oxumayın, ey erməni dindarları, əgər bizim "xətrimizi" istəyirsinizsə..." (№ 11, 8 mart 1908-ci il). Rəssam: Oskar Şmerlinq
• 
  "Konstitusiya". Ortada: "türk", sağda: "yunan", "makedon", "alban", solda: "kürd", "erməni", "bədəvi", "ərəb", "yəhudi"^[3] (№ 43, 18 oktyabr 1908-ci il). Rəssam: İosif Rotter
• 
  "Bir çox türk operaları türk dilində oynanılır və tamaşaçılar həmişə teatrı ağzına qədər doldurur". (Qəzetlərdən) Qoy onlar ermənilərə nümunə olsunlar. (№ 50, 12 dekabr 1909-cu il). Rəssam: İosif Rotter

• ԽԱԹԱԲԱԼԱ // Հայկական Սովետական Հանրագիտարան. հ․ 4, էջ 703.
• Əkbər Yerevanlı, "Խաթաբալա" շաբաթաթերթը Ադրբեջանի մասին ("Xatabala" həftəlik jurnalı Azərbaycan haqqında), Yerevan: Hayastan, 1974.
• Kövsər Tarverdiyeva, Azərbaycan mədəniyyəti erməni dövri mətbuatında (1850–1920), Bakı: Yazıçı, 1985.
• Mouradian, C. Caricature in the Armenian Press of the Caucasus / C. Mouradian // “Armenian Review”. – Cambridge, Volume 44, 1992, N 4. – P. 1–35.

• ԽԱԹԱԲԱԼԱ // Հայկական Սովետական Հանրագիտարան. հ․ 4, էջ 703.