ŞƏKİL-ŞƏMAYİL

Bir fotoşəkil (Cənubi azərbaycanda əks, ing.Photograph), işığa həssas bir səthə, ümumiyyətlə fotoşəkil filminə və ya bir CCD və ya CMOS çipi kimi elektron görüntü sensoru üzərinə düşən bir görüntüdür. Fotoqrafiya (yunan dilində foto — işıq, qrafo — yazıram, çəkirəm deməkdir) sənətinin tarixi qədim dövrlər aiddir.. Xüsusi zəhmət çəkmədən və tez zamanda istənilən rəsmi çəkmək, insanın, mənzərənin və s. əksini əldə etmək həmişə insanları maraqlandırmışdır. Hələ uzun illər öncə insanların diqqətini çəkən məqamlardan biri də kiçik deşikdən qaranlıq otağa süzülən günəş şüasının yaratdığı effekt, bu işıqda əşyaların proporsiya və rəng baxımından əks olunması idi. İşığın qaranlıq otaqda yaratdığı bu effekt hələ e.ə. IV əsrdə yaşamış qədim yunan alimi Aristotelə məlum idi. Aya Sofiya məbədinin tikintisində iştirak edən Bizans riyaziyyatçısı və arxitektoru Trallı Anfimiya (474–558) məbədin daxilindəki güzgülərin yerləşmə sxemini lahiyələşdirərkən kamera obskuranın iş metodundan istifadə etmişdi.

Fotogəlin (写真花嫁, şaşin hanayome, ing. picture bride) və ya bəzən poçtla gələn gəlin (ing. mail-order bride) – XX əsrin əvvəllərində ABŞ-yə miqrasiya etmiş yapon kişilərin özlərinə Yaponiyadan gəlin tapmaq üçün istifadə etdikləri praktika. Yaponiyaya qayıtmaq istəməyən kişi miqrantlar ölkələrindəki əlaqələndirici şəxslərin vasitəsilə özlərinə uyğun gəlin tapırdılar. Bu zaman cütlük bir-birini ancaq fotoşəkillərdən tanıyırdı və fotogəlin ancaq ABŞ-yə gələndə əri ilə tanış ola bilirdi. Fotogəlinlər ABŞ-də yapon icmasının formalaşmasında vacib rol oynamışdırlar: ABŞ-də yapon kişilərlə qadınların sayında bərabərliyi təmin etmiş və ABŞ yaponları arasında ailə həyatını stabilləşdirmişdir. Onların uşaqları ABŞ vətəndaşı olmuş və yapon icmasının ABŞ cəmiyyətinə assimilasiyası üçün vasitəçi olmuşdurlar. ABŞ-yə miqrasiya etmiş birinci nəsil yaponların çox böyük qismi kişilər olmuşdur. 1905-ci ildən sonra ABŞ-də məskunlaşmağa qərar verən kişi miqrantlar evlənmək üçün fotogəlin praktikasından istifadə etməyə başlamışdırlar. Fotogəlin praktikasının mənşəyi Yaponiyadakı evlilik konsepsiyası ilə əlaqədardır.

Berlin şəkil qalereyası (alm. Berliner Gemäldegalerie‎) — Berlin Dövlət Muzeyləri və Avropanın aparıcı sənət muzeylərindən biri olan Prussiya Mədəni İrs Fondunun tərkibində məşhur sənət qalereyası, Potsdamer meydanı qərbindəki Berlin Kulturforumda yerləşən mükəmməl 18-ci əsrlərə aid rəsm kolleksiyasına sahibdir. Qalereya kolleksiyasında Albrext Dürer, Lukas Kranax, Bottiçelli, Rafael, Tisian Veçellio, Karavaco, İeronim Bosx, Peter Paul Rubens və Rembrandt kimi sənətkarların tanınmış dünya şah əsərləri var. 1830-cu ildə açıldı və 1998-ci ildə təmir edildi. 1998-ci ildən bəri, Berlin Rəsm Qalereyası Kulturforumda onun üçün xüsusi tikilmiş bir binada yerləşdirilmişdir. Dördbucaqlı binanın şimal fasadı bir qədər irəlidədir. Sıx şəkildə yığılmış lövhələr və fasadın paslanmış səthi İtalyan İntibahından və Prussiya klassikliyindən ilham almışdır. Binanın mərkəzində amerikalı konseptual sənətkar Valter De Maria tərəfindən Seriya 5–7-9 fəvvarə ilə bəzədilmiş iki sıra sütun, düz bir tonoz və 32 şüşə günbəzdən ibarət əsas foye var. Foye, təbii sərnişin işıqları ilə işıqlandırılan 72 mərtəbəli nal və iki mərtəbədəki iş otaqları ilə əhatə olunmuşdur. Onların ümumi sahəsi 7000 m²., ziyarətçilər təxminən iki kilometr boyunca muzeyin salonlarını gəzirlər, üzərində 900 rəsm əsəri qoyulmuş divarların sahəsi 1800 xətti metrdir.

Çılpaq Maxa və ya Çılpaq Maja (isp. La Maja Desnuda) — İspan rəssam Fransisko Qoyyanın 1790 və 1800-cü illər arasında tamamladığı təxmin edilən rəsm əsəridir. "Çılpaq Maxa" əsərindən ilk bəhs edən Manuel de Qodoyun şəkil kolleksiyası haqqında məqalə yazan alim və yazıçı Pedro Qonzales de Sepulveda olmuşdu. Sepulveda bu məqaləni 1800-ci ildə yazmışdı. Əsər hazırda Madriddəki Prado muzeyində sərgilənir. Rəssam bu əsəri kilsənin İspaniyada çılpaq qadın şəkillərinin çəkilməsini qadağan etdiyi bir dövrdə, İspaniya baş naziri Manuel de Qodoyun istəyi ilə çəkmişdi. Şəkil Qodoyun kolleksiyasına 12 noyabr 1800-cü il tarixində daxil edilmişdir. Qoyya bu əsərində üzərində yastıqlar olan yataqda uzanmış çılpaq bir qadını təsvir etmişdi. Bu əsər XIX əsr romantizmindəki erotik cərəyanın əsas əsərlərindən biri hesab olunur. "Çılpaq Maxa" əsərindəki modelin rəssamın "Su satıcısı", "Geyimli Maxa" və "Yemişan satıcısı" adlı əsərlərindəki modellər kimi səmimi bir şəkildə izləyicinin gözlərinin içinə baxması, qadına cinsi baxımdan asan əlçatan bir imic qazandırmışdır.

Raw — Rəqəmsal kameranın , rəqəmsal kino kamerasının , habelə hərəkətsiz görüntü və ya film skanerinin fotomatrisindən elektrik siqnalları haqqında xam məlumatları ehtiva edən rəqəmsal şəkil fayl formatıdır . Belə fayllar matrisin elektrik siqnalları haqqında birbaşa ADC -dən alınan məlumatları ehtiva edir, heç bir ümumi qəbul edilmiş spesifikasiyası (standart) yoxdur . Müxtəlif istehsalçıların matrisləri və ADC-lərinin texniki xüsusiyyətlərinə görə universal RAW standartı yoxdur və müxtəlif cihazlardan olan fayllar bir-birindən fərqlənir. RAW faylları bəzən "rəqəmsal neqativlər" adlanır, çünki onlar analoq fotoqrafiya və kinoda neqativlərə oxşar rol oynayırlar. Həm fotoqrafik, həm də kino neqativləri son görüntü deyil, onu yaratmaq üçün bütün lazımi məlumatları ehtiva edir. Əksər tətbiqlərdə " inkişaf " adlanan RAW fayllarının çevrilməsi prosesi oxşar məna daşıyır , çünki foto materialların emalı ilə analoqu olaraq , gizli təsvirə daxil edilmiş məlumatları bu və ya digər şəkildə şərh etməyə imkan verir. Dönüşüm zamanı RAW faylının özü heç bir şəkildə dəyişmir, lakin göstərmə və çap üçün uyğun olan başqa bir fayl yaratmaq üçün mənbə kimi xidmət edir. Bununla belə, proses bu şəkildə əldə edilən fayllardan bərpa olunmayan məlumatın geri dönməz itkisi ilə nəticələnir. Bundan əlavə, RAW faylları monoxrom məlumat massivini xüsusi rəng məkanına çevirmək üçün konversiya zamanı debaerizasiyaya məruz qalır. Qrafik redaktorlarda baxmaq üçün uyğun olan son qrafik faylı "rəqəmsal neqativdən" "çap"dır, yaratma şərtləri, analoq foto çap prosesində olduğu kimi, konvertasiya zamanı dəyişdirilə bilər..

Şəkil Etüdləri (fra. Études-Tableaux) böyük rus bəstəkarı Sergey Raxmaninov tərəfindən yazılmış iki etüdlər toplusundan birincisidir. Raxmaninov Op. 33 etüdlər toplusunu 1911-ci ilin sentyabr və avqust aylarında, Op. 32 prelüdlər toplusunu tamamladıqdan bir il sonra yazmışdır.Prelüdlərlə bəzi stilistik oxşarlıqları olsa da, bir-birlərindən kəskin fərqlənirlər.O, prelüdlərində, əsasən, melodiya və duyğular üzrə çalışmışdı.Bundan əlavə, onun Op. 32 prelüdlərində 24 major və minor açarların hamısından istifadə etmişdir. Raxmaninovun bioqrafiyaçısı Maks Harrisona görə bu etüdlər "müəyyən duyğuların piano və səslərin ahəngdarlığı ilə dəyişimini araşdırır.Prelüdlərindən fərqli olaraq, musiqinin gedişatını təxmin etmək çətindir və quruluşca daha mürəkkəbdir". Raxmaninov bu etüdlər toplusu üçün əvvəlcə 9 etüd yazsa da, 1914-cü ildə bunların yalnız 6 dənəsini yayımlamışdır.A (La) minorda yazılan etüdü bir qədər dəyişdirilmiş və Op. 39 etüdlər toplusunda istifadə olunmuşdur.Digər ikisi isə bəstəkarın vəfatından sonra yayımlanmışdır və günümüzdə digər 6 etüdlə birlikdə ifa olunur.8 etüdü birlikdə ifa etmək, əslində bəstəkarın istəklərinə qarşı gəlmək hesab olunur, çünki iki etüdü bu topludan məhz bəstəkarın özü çıxartmışdı.Bundan əlavə, 6 etüd bir-biriləri ilə melodik əlaqələrə malikdirlər, ikisi isə bu altısından bir qədər fərqlənir. Raxmaninov 9 etüdünü də 1911-ci ildə, İvanovka malikanəsində yazmışdır.Onlardan altısı (No.

Vereşagin tarixi şəhərlərin təsvirə böyük maraq göstərmişdir. 1951-ci ildə Moskvanın incəsənət fondunnan Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinə təmənnasız şəkildə verilib. Şəhərin tarixi burda əksini tapıb, Bakı tədricən sənaye şəhəri olub və bu şəkildə qala divarlarının hüdudlarından kənarında yerləşən əlavə tikililəri görmək olar.

İlyas Göçmənin şəkil dəftəri — Səlim Babullaoğlunun şeirlər kitabı. Səlim Babullaoğlu türkiyəli fotoqraf İlyas Göçmənin albomundakı 40 şəklin (lap nağıllarda olduğu kimi!) hərəsinə bir şeir yazıb. Bu şeirlər əsla həmin şəkillərə poetik illüstrasiyalar deyil. Şeirlər bir növ şəkillərin davamıdır, kadr arxasında qalan məqamların inikası, obyektivin görə və göstərə bilmədiklərinin ifadəsidir. Vəşeirləri oxuduqdan sonra bu şəkillər tamaşaçı ilə başqa cür "danışır", tamamilə yeni semantik çalarlar qazanır, özgə bir canlılıq kəsb edir… Qələm dostlarışairin yaradıcılığından bəhs edən məqalələrində Səlimin yazı tərzinin "kinematoqrafik xarakterindən" (yada salaq ki, müasir kino sənətinin əsasında məhz fotoqrafiya dayanmışdır), "sanki ruhun şəklini çəkməsindən" söz açıb. Amma Babullaoğlunun bədii istedadının bu cəhəti ilk dəfə məhz sözügedən silsiləyə daxil olan şeirlərdə bütün tamlığı və parlaqlığı ilə üzə çıxıb… …Məhz bu tipli əsərlər nəhəng dünya ədəbiyyatı okeanına qovuşmağa gətirib çıxara bilər.