ВИЛИК

нар. 1) нин-куьн ятӀани чин пад галай патахъ. чин галай патахъ.. # ~ акъвазун, ~ фин, ~ хьун. Вилик нагъвар эцигайла, Атанач ваз дад, Яру яц. Е. Э. Яру яц. Вил вегьена кьулухъ, вилик, Чун физвай рекьиз килиг. С. С. Ленин кьейила. 2) са тайин кӀвалах жедалди. Идалай вилик... цӀийикӀа кучуд хъувунин кӀвалах куьтягьнавай. ЛГ. 2000, 21. X. Чун ксудалди вилик мугьманар атана. Р. Институтдиз гьахьдалди вилик мехъер авуна. Р. 3) эвелдай. Гафарин эхирар и словарда анжах вилик тайинарнавай саягъ, тайин тир грамматический формаяр паталди ганва. М. М. Гьажиев, Р. И. Гьайдаров, У. А. Мейланова. Лезги чӀалан орфографиядин словарь. 1989. 4) эвел кьиле. Жуваз хабар авачир кӀвалахдив гьам эгечӀмир, Жемир вилик, я кьулухъ - Юкъвай патаз экъечӀмир. А. С. Бязибурун меслятар. Магъар хуьряй физвай ихьтин куьчерияр гзаф ава. Сад вилик жеда, сад кьулухъ. Гь. М. Им къван, им терез. Антоним: кьулухъ.

* вилик авун \[виликун \] гл., ни вуч; чин галай патахъ яргъи авун, эцигун. Вучиз заз килигзава, ЧӀулав киф виликзава, рикӀел гъил эцигзава, Махачкъаладин руш? А. С. Махачкъаладин руш. Ада жибиндай са шуьше эрекьдин пул акъудна, виликна. Ф. Б. Цивилизация акунвай лезгидин кьиса.

* вилик акатайдал къван гьалчда, кьулухъ галамукьайдахъ лаш галукьда мисал са кар, фикир тамам гьалдиз къведалди фад авунни, авуна кӀанзавай кӀвалахда эхирда хьунни сад хьиз туьнбуьгь къведайди я. Вазни чизва, бубайрин са мисал авайди я: вилик акатайдал къван гьалчда, кьулухъ галамукьайдахъ лаш галукьда. ГьакӀ хьайила, заз чиз, исятда чун лап хъсан я. Б. Гь. Заз эвера

* вилик жергедин ктаб, прил.; чӀалан ачух сесерин лишанрикай сад аь - адетдин кхьинра "я" гьарфуналди кхьизвай вилик жергедин... ачух фонема. Р. И. Гьайдаров. Лезги чӀалан фонетика.

* вилик кутун гл., ни вуж-вуч; гьерекатдик кутун, кӀвалахдик кутун. Гьазурлухар къведай йисан Кутун я вилик, кесибар. С. С. Цналрин колхоз.

* вилик-кьилик квайди (квайбур) сущ.; къуллугъчи(яр), регьбер(ар). Жедачни гьарда вичиз чидай чӀуру кӀвалахдикай, гьакьсузвиликай, туьхкӀуьн хъувунин фикиррикай инал жуван жемятдин вилик, ингье инал алай чи вилик-кьилик квайбуруз лагьайтӀа. Къ. М. Хайи чилин таватар. Са сеферда Агъабег, колхоздин вилик-кьилик квайбурни галаз, хуьруьн вилик квай никӀиз, цан цунин "ери ахтармишиз" фида. С. М. ЦицӀигъ- наме.

* вилик пад кьун гл., ни нин-куьн; къадагъа авун, ихтияр тагун. Завай адалатсуз кардин вилик пад кьун тавуна кьейитӀани акъвазиз жедач... Къ. М. Дагъларин деринрин булахар. Итимриз гзаф помидорар тӀуьн вакъацу чай хьун меслят къалурзава. - И продуктри простатрик рак азар акатунин вилик пад кьазва. ЛГ, 1999, 21. X. Гьи хуьруьз кӀандатӀани вач, - суткадин гьи вахтунда хьайитӀани эрекь маса гузвай кӀвалер жагъида. И къанунсузвилин вилик пад кьазвайбур я хуьре, ярайонда, я Дербент тегьерда авач. ЛГ, 1999, 25. ӀӀ. СПИД-дин вилик пад кьадай ва адахъ галаз чӀугвадай республикадин вичин стационар авач. ЛГ, 2001, 25. Х.

* вилик тухун гл, ни-куь вуж-вуч; авай гьал хъсанарун, гележег хъсанарун. Алахъна кар вилик тухуз, Цазва векь, ник, кесибар. С. С. Агъа-СтӀалрин колхоз. Гьажибега вичи кхьенвай ктаб къалурна ва давамарна: «Заз чи халкь дидед чӀалал савадлу хьана кӀанзава, вучиз лагьайтӀа урус чӀал чириз регьят жеда ва кӀел-кхьин авунин кар вилик тухуз эюеда». 3. Султанова.

* вилик фин 1 гл, вуж-вуч; са вуч ятӀани хъсан патахъ дегиш хьун. И фактар мукьварал чапдай акъатай "Дуьньядин экономикадин ва вилик физвай уьлкведин 2001 - йисан перспективаяр" докладда ава. ЛГ, 2000, 14. ХӀӀ. Халкьдин культура вилик физва. Р.

* вилик фин 2 масдар авай гьалдай, еридай маса дережадиз хкаж хьун. Экономика ва культура вилик финихъ галаз алакъалу яз, чӀала цӀийи гафар жуьреба-жуьре рекьералди арадал кьведа. М. М. Гьажиев. ЧӀалан илимдин гьакъиндай... Малум тирвал, чапхунчихалкьар чпинмедениятдай ацукьай халкьарилай хейлин гуьгъуьна амукьун адетдин кар тир. Куьз лагьайтӀа, куьчеривили меденият арадиз гъана, ам вилик финиз къулай шартӀар яратмишдач. Р. Р. Лезги халкьдин игитвилин эпос.

*   вилик хьухь! межд. санал ацукьнавайбуруз гъанвай хуьрек тӀуьн теклифдай ибара.

*   вилик экечӀун гл., куьн са карда кьил гвайди хьун. -Халкь гафунив гъидай итим кӀанда хуьре, Жабир, - худда гьатзава Нурали. - Зун вилик экечӀначиртӀа, ибурувайни жедай са затӀни авайди тушир. М. Б. ЦӀийи мискӀин.

ВИЛИК
ВИЛИКАЙ

Значение слова в других словарях