Plasebo
Plasebo (lat. placebo — «əmin olacam»)
1) aşkar dərman xassələri olmayan, qiymətləndirilən təsirin xəstənin dərmanın effektivliyinə inamı ilə təhrif oluna biləcəyi tədqiqatlarda dərmanı simulyasiya etmək üçün istifadə edilən maddə.
2) aşkar dərman xassələri olmayan, daha təsirli dərmanın olmadığı hallarda xəstənin rifahını yaxşılaşdırmaq üçün dərmanı təqlid etmək üçün istifadə olunan maddə.
Bəzən plasebo kapsulu və ya tableti "cəfəngiyyat" adlanır.
Plasebo maddə kimi, eksperimental preparatdan xaricdən fərqlənməyən fizioloji cəhətdən qeyri-aktiv maddədən istifadə etmək tövsiyə olunur. Məsələn, bitki mənşəli qarışıqlarda aktiv maddənin təsirini öyrənərkən, eyni qarışıqdan aktiv komponent olmadan istifadə etmək lazımdır. Təcrübənin dizaynından asılı olaraq, başqa bir dərman plasebo kimi istifadə edilə bilər.
Plasebo effekti termini əslində neytral olan hansısa effektin effektivliyinə inanması səbəbindən insanın rifahının yaxşılaşmasına aiddir. Dərman qəbul etməklə yanaşı, belə bir təsir, məsələn, birbaşa təsiri müşahidə olunmayan müəyyən prosedurların və ya məşqlərin həyata keçirilməsi ola bilər.
Plasebo effekti
Plasebo effekti – psixoloji təsir nəticəsində fizioloji dəyişmənin müsbət müalicəvi effekti.
Boş dərmanların (plasebonun) müalicəvi effektini biz ənənəvi olaraq özünütəlqinlə izah edirik: hər üçüncü pasientə yüngülləşmə gətirir. Miçiqan Universitetinin alimləri doktor Con-Kar Zubietanın rəhbərliyi ilə aydınlaşdı ki, bu belə deyil. Journal of Hevroscience onların tədqiqatlarının nəticələrini dərc etdi.
Aşkar olunmuşdur ki, plasebonun müsbət təsirinin gözlənilməsi kimyəvi mexanizm yaradır: beynimiz endorfin (ağrını yatıran və sakitləşdirici effekt daşıyan təbii birləşmə) istehsal etməyə başlayır.
Nəticədə ağrı həqiqətən də azalır. İndi alimlər öyrənməyə çalışırlar ki, niyə plaseboya hamıda eyni reaksiya olmur?(z.c)
Plasebo effekti yaratmış hadisələr:
Hadisə № 1
Maşınqayırma fabrikində bir fəhlə öz yoldaşı ilə zarafat etmək üçün dəmir disklərinin birini rezin disklə əvəz edir, lakin onun dəmirdən seçilməməsi üçün onu həmin rəngdə rəngləyir. Lakin, zarafatın sonu dostunun ölümü ilə bitir. Belə ki, iş zamanı rezin disk sürüşür və fəhlənin başına dəyir. Fəhlə elə bilir ki, disk həqiqətən də dəmirdəndir və onun ürəyi bu qorxudan dayanır.