Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • AB FARS

    Su. Abu atəş, xakü baddan xəlq olduq, Neçə şirin-şirin canlar qocalır.                                         (“Novruz”) Abü ataş, xakü baddan xalq o

    Tam oxu »
  • AB-HƏYAT

    Bax: abi-həyat.

    Tam oxu »
  • AB-LEYSAN

    1. Niysan (aprel) ayında yağan yağış. 2. Məcazi mənada: çox axan göz yaşı. Pəri əhvalatı bilib, gözünün yaşını ab-leysan kimi qırmızı yanaqları aşağı

    Tam oxu »
  • AB-NEYSAN

    Bax: ab-leysan.

    Tam oxu »
  • AB-NİYSAN

    Bax: ab-neysan.

    Tam oxu »
  • ABBASI

    Şah Abbasın dövrünə aid, onun adı ilə bağlı olan gümüş pul. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sonrakı dönəmlərdə dörd şahılıq ağ pul da abbası adlanıb

    Tam oxu »
  • ABDAL ƏRƏB

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində sözün sərsəri, avara, dərbədər mənası ilə yanaşı, dərviş, qələndər mənası da göstərilmişdir

    Tam oxu »
  • ABDAL ƏRƏB

    Sərsəri // dərviş, qələndər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dialektlərdə bilikli, bilici, həmçinin yetim mənaları da var

    Tam oxu »
  • ABDAR

    Bax: abidar.

    Tam oxu »
  • ABI FARS

    Açıq-göy, mavirəngli. Al-yaşıl, abı sarı, Bənövüş qara, qırmızı, Alasan, geydirəsən Həmişə yara qırmızı

    Tam oxu »
  • ABİ-HƏYAT

    Əfsanəyə görə, zülmətdə olan bir çeşmənin suyu, dirilik suyu. Abi-həyat kimi daim axarsan, Haqqın camalına hərdən baxarsan, Dolana-dolana evlər yıxars

    Tam oxu »
  • ABİ-KÖVSƏR

    fars. ab + ər. kövsər Cənnətdəki kövsər bulağının suyu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda şərab mənasında işlədilir

    Tam oxu »
  • ABİ-KÖVSƏR

    1. Cənnətdə Kövsər bulağının suyu. 2. Məcazi mənada: içki. Qəflətdən ayıldım, açdım gözümü, Xaki-övliyaya sürtdüm üzümü, Dindirdilər, haqq danışdım sö

    Tam oxu »
  • ABİ-LEYSAN

    Bax: ab-leysan.

    Tam oxu »
  • ABİ-LEYSAN

    fars. ab + süryanicə. niysan 1. Niysan (aprel) ayında yağan yağış. 2. Məcazi mənada: çox axan göz yaşı

    Tam oxu »
  • ABİ-NEYSAN

    Bax: abi-leysan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nigar xanımın gözləri elə dolub, elə dolub ki, elə bir bahar bulududu

    Tam oxu »
  • ABİ-ZÜLAL

    fars. ab + ər. zülal Sərin, duru su // içki. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sevgilim geyib valadan, Rəngi seçilməz laladan, İçib abi-zülaladan, Gözləri

    Tam oxu »
  • ABİDAR FARS

    1. Sulu, şirəli. 2. Məcazi mənada: mənalı, təsirli, gözəl ifadəli. 3. Məcazi mənada: möhkəm və iti. Dastanda sonuncu mənasına rast gəlinir

    Tam oxu »
  • ACALMAQ

    Acmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, acalmışam Xotkarlardan bac almışam, Deməginən qocalmışam, Hələ ki, Babay-Əmirəm

    Tam oxu »
  • ACIMAQ

    Acıqlanmaq; hirslənmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ACMAQ

    Acıqlanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ADAXLU

    Adaxlı, nişanlı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ADINA

    Bax: adna.

    Tam oxu »
  • ADNA FARS

    Müasir dilimizdə cümə axşamı mənasında işlənir. Məxəz dildə isə bu söz cümə günü mənasını verir. Dialektlərdə cümə axşamı ilə yanaşı, cümə gününü də i

    Tam oxu »
  • AFAT

    Bax: afət.

    Tam oxu »
  • AFƏT ƏRƏB

    1. Bəla, fəlakət, bədbəxtlik, müsibət, ziyan, zərər. 2. Məcazi mənada: son dərəcə gözəl qız, qadın haqqında

    Tam oxu »
  • AĞ SUNQUR

    Şahin cinsindən ov quşu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞA

    Ata; böyük qardaş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞAC

    6-7 kilometrə bərabər uzunluq ölçüsü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yeddi ağacdan yeddi ağaca bir qaraltı görcək baxmışam, seçmişəm, quldur, qaçaq old

    Tam oxu »
  • AĞAMƏT

    Toydan bir neçə gün qabaq qız evinə aparılan qoyun, un, meyvə və s. kimi şeylər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Amma iki gündən sonra toy xəbərinin əvə

    Tam oxu »
  • AĞAYIL

    Qoyun sürüsünün yığışdığı və ya salındığı üstüaçıq, ətrafı bağlı yer; ağıl. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞCA

    Təmiz, ağappaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞCA BÜRCLÜ

    Bürcü ağ olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞCA SAZ

    Ağappaq çöllər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞCA YÜZLÜ

    Ağ üzlü. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞÇA

    Bax: axça.

    Tam oxu »
  • AĞI

    Bax: ağu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qırram qayaları, yıxaram dağı, Xanlar zəhər içər, sultanlar ağı

    Tam oxu »
  • AĞI

    1. Zəhər. 2. Məcazi mənada: çox acı şey haqqında; zəqqum. Dan yerləri atıbdı, Xoruzları yatıbdı. Bəlkə də bu xörəyə Nənən ağı qatıbdı?               

    Tam oxu »
  • AĞILMAQ

    Asılmaq; ucalmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞILMƏND

    ərəb. ağıl, fars. mənd Ağıl sahibi, ağıllı insan (dərdmənd qəlibi ilə düzəlib). Qurbani der: göz gözlədim, göz aldım, Səmağ oldum, ağılmənddən söz ald

    Tam oxu »
  • AĞIR

    Dəyərli, əziz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞIRMAQ

    Ucaltmaq, yüksəltmək, qaldırmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞIZ

    Uc, kənar, başlanğıc. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞIZ

    Bir ağız: bir qədər, bir doyumluq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ataların yaxşı bir məsəli var, “acdın çobana, yoruldun sarbana”

    Tam oxu »
  • AĞMAQ

    Bax: ağırmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞNATMAQ

    Aşağı sürmək, endirmək, diyirlətmək, aşırmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəli Həsən bir su içim saatda Hasan paşanın qoşununu qatım-qatım qatlayıb,

    Tam oxu »
  • AĞRILMAQ

    Ucalmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • AĞU

    Bax: ağı. Ürəyimdə çoxdu qəmlər, acılar, Ağular mənimki, bal sizin olsun!                                      (“Əsli və Kərəm”)

    Tam oxu »
  • AĞU1

    1. Zəhər. 2. Məcazi mənada: çox acı şey haqqında; zəqqum. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) – Adə Həsən, bu dağlarda qovun-qarpız nədi? Bu necə yerdi? Düş

    Tam oxu »
  • AH-VƏBAL

    fars. ah, ərəb. vəbal Günah, məsuliyyət; babal. Adamlar yerbəyerdən xana minnət eləyib dedilər: – Xan, aşığın ah-vəbalı tutar, şəhərimiz viran olar

    Tam oxu »