Polemologiya
Polemologiya (qədim yunanca πολέμιος - "müharibə, dava, dava" + λόγος - "söz, doktrina"), sosiologiyada müharibələri, silahlı qarşıdurmaları və hərbi zorakılığı öyrənən istiqamətlərdən biridir. Polemoloqların özlərinin də inandıqları kimi, onların fəaliyyəti kollektiv təcavüzkarlığın gizli mənbələrini müəyyənləşdirmək və müharibələr törətməkdən məsul olan sosial strukturlara təsir etməklə, təhlükəli fürsətçi riskləri neytrallaşdırmaq məqsədi daşıyır
Sosioloqlar polemologiyanın İkinci Dünya Müharibəsi bitdikdən sonra silahlı münaqişələrin yaranma səbəblərini və onları aradan qaldırmağın yollarını anlamaq cəhdləri zamanı meydana gəldiyinə inanırlar. Xüsusən, fransız sosioloqu G. Butul (1896-1980) yazdığı əsərləri ilə polemik tədqiqatların inkişafına təkan vermişdir.
Sonradan o, Fransa Polemologiya İnstitutunu yaratdı; bir müddət sonra Belçika, Hollandiya, İspaniya və İtaliyada oxşar tədqiqat mərkəzləri meydana gəldi.
İlk polemoloji tədqiqatın (G. Butulun "Müharibələr - Polemologiyanın elementləri" adlı əsəri) 1951 -ci ildə nəşr olunmasına baxmayaraq, Rumıniya alimi D. Qustun 1915-ci ildə "müharibə sosiologiyası" yaratmağı təklif etdiyi barədə məlumatlar var. 1926 -cı ildə sovet marşalı Mixail Nikolayeviç Tuxaçevski "sahə strategiyası" adlı əsərində ümumi müharibə elminin yaradılması ideyasını irəli sürmüşdür. 1935-ci ildə isə Fransada sürgündə olan rus generalı Nikolay Nikolayeviç Qolovin beynəlxalq sosioloji konqresdə çıxış edərək yeni bir "müharibə sosiologiyası"na ehtiyac olduğunu əsaslandırmağa çalışmışdır.
G. Butulun fikrincə, polemologiyanın əsasını dinamik sosiologiya təşkil edir, bu sahə sosiologiyanın sosial formalardakı dəyişiklikləri və bu dəyişiklikləri müəyyən edən amilləri öyrənən bölümüdür .
"Sülh istəyirsənsə, müharibəyə hazır ol" şüarına söykənən polemoloji araşdırma, polemik alimlərin fikrincə, insanlığa xas olan kollektiv təcavüzün bütün aspektləri və formalarının fənlərarası və hərtərəfli öyrənilməsini vəzifə olaraq qarşısına qoyur (tarixi mərhələdən asılı olmayaraq). Bu elmi araşdırmalarda müharibələrin və silahlı qarşıdurmaların mənşəyini, inkişafını və gedişatını təyin edən iqtisadi, psixoloji, sosioloji, bioloji, texnoloji, demoqrafik və bir çox digər faktorlar nəzərə alınmışdır.