Поиск по словарям.

Diktator — mütləq gücə sahib olan siyasi lider. Diktatura, bir diktator tərəfindən və ya kiçik bir klik tərəfindən idarə olunan bir dövlətdir. Bu söz, fövqəladə hallarda respublikanı idarə etmək üçün Senat tərəfindən təyin olunmuş Roma Respublikasında bir hakim vəzifəsi olaraq meydana gəldi (bax Roma diktatoru və justitium ). " Zalım " (əvvəlcə pejorative olmayan Qədim Yunan titulu idi) termini və daha az dərəcədə "avtokrat " kimi, "diktator" demək olar ki, müstəmləkəçiliyin titullu bir termini kimi istifadə olunmağa başladı. Müasir istifadədə "diktator" ifadəsi ümumiyyətlə qeyri-adi dərəcədə fərdi gücə sahib və ya sui-istifadə edən bir lideri izah etmək üçün istifadə olunur. Diktatura əksər hallarda aşağıdakılardan bəziləri ilə xarakterizə olunur: seçkilərin dayandırılması və vətəndaş azadlıqları ; fövqəladə vəziyyət elan edilməsi; fərmanla hökm etmək ; siyasi rəqiblərin repressiyası ; qanunun aliliyi prosedurlarına və şəxsiyyətə pərəstişə tabe olmamaq. Diktatura əksər hallarda tək partiyalı və ya hakim partiyalı dövlətlərdir. Hərbi xuntalar, tək partiyalı dövlətlər, hakim partiyalar və fərdi qaydalar altındakı mülki hökumətlər kimi müxtəlif rejimlərdə hakimiyyətə gələn çox müxtəlif liderlər diktator kimi təsvir edilmişdir. Sol və ya sağ baxışlara sahib ola bilərlər. == Etimologiya == Əvvəlcə Roma Respublikasında və Etrusk mədəniyyətində təcili bir qanuni randevu olan "Diktator" ifadəsi indi mənfi məna daşımırdı.

Diktatura ( lat. dictatura dictatus sözündən - təyin edilmiş ) - kənar nəzarət və faktiki məhdudiyyətlər olmadığı halda hakimiyyətin bir şəxsin və ya bir qrup insanın əlində cəmləşdiyi, müxtəlif şiddət üsulları ilə həyata keçirilən siyasi rejim forması. Akademik politologiya nöqteyi-nəzərindən diktatura dövlət başçısının və ya hakim dairənin öz hakimiyyətini birbaşa həyata keçirmə formasıdır. Hakimiyyətin həyata keçirilməsinin bu forması Fransa İnqilabının zirvəsində mövcud olan siyasi sistemin nümunəsində göstərmək mümkündür: hakimiyyət forması respublika formasıdır, hakimiyyətə münasibət demokratiyadır, hakimiyyətin həyata keçirilməsi forması diktaturadır. Diktatura rejiminin fəaliyyəti çox vaxt siyasi müxalifətə qarşı radikal və ya repressiv tədbirlərlə,vətəndaşların bu və ya digər şəkildə bu rejimin mövqeyinə zidd olan hüquq və azadlıqlarının sərt şəkildə boğulması və ya ləğvi ilə müşayiət olunur. Hakimiyyətin bu formasının səmərəliliyi və optimallığı bir çox amillərdən, o cümlədən obyektiv vəziyyətdən, cəmiyyətin hakimiyyətin konkret bu formasına ehtiyacının dərk edilməsindən, cəmiyyətlə hakimiyyət arasında əlaqə formasından, hakimiyyətin ideoloji əsaslandırılması formasından asılıdır. Hazırda diktatura dedikdə, bir qayda olaraq, qanunvericilik normaları ilə məhdudlaşdırılmayan, heç bir ictimai və ya siyasi institutlar tərəfindən məhdudlaşdırılmayan bir şəxsin və ya bir qrup şəxsin (xalq istisna olmaqla) hakimiyyət rejimi başa düşülür. Bəzən belə bir diktatura şəraitində ayrı-ayrı demokratik institutlar qorunub saxlanılıır, lakin onların siyasətə real təsiri minimuma endirilir. Buna demokratiyanın təqlidi deyilir. == Tipologiya == Müasir dövrdə diktatura siyasi sistemlərinin özünü göstərə biləcəyi əsas formalar avtoritarizm və totalitarizmdir .

Diktator Ağakərim (1924, Bakı – 1976) — qanuni oğru. == Həyatı == Kərimov Ağakərim İbrahim oğlu 1924-cü ildə Bakıda anadan olub. Kriminal aləmdə Boq Urala, Myasnik Kərim, Maqiran, Zver Kərim, Diktator Ağakərim, Diktator Bakinski ayamalarıyla tanınan məşhur kriminal avtoritet olub. İlk məhkumluğun erməni zabitin öldürdüyünə görə həbsxanaya düşüb, ömrünün əksər hissəsin həbsxanada keçirib. Məhkəmənin çıxardığı hökümlə 1976-cı ildə güllələnib. == Fəaliyyəti == "Qanuni Oğru" adını almaq kriminal aləmdə sadə məsələ hesab edilmir. Bu qanunun ilk yeddi maddədən ibarət olan normativ sənədi Bakılı kriminal aftoritet Diktator Ağakərim tərəfindən hazırlanıb, sonradan bu qanun keçmiş sovet ittifaqında yayılıb.

Böyük diktator (ing. The Great Dictator) — rejissor Çarli Çaplinin filmi. == Məzmun == Film Birinci dünya müharibəsi səhnəsi ilə başlanır. Çaplinin qəhrəmanı olan sıravi əsgər (sülh zamanı isə yəhudi bərbər) də bu döyüşdə iştirak edir. Ona təyyarəçi Şultsu xilas etmək nəsib olur. İş elə gətirir ki, təyyarə zərblə yerə çırpılır və əsgər yaddaşını itirərək xəstəxanaya düşür. İllər keçir. Müharibədə məğlubiyyətdən sonra Tomaniyaya (Almaniyaya işarə) Adenoid Hinkel adlı diktator gəlir (bu obraz Adolf Hitlerin prototipidir). Filmdə Hinkel və yəhudi bərbəri obrazları əkiz kimi bir-birlərinə oxşar verilir. Getdikcə yəhudi məhəlləsi gettoya çevrilir.

Diktator — Qədim Romada Roma Respublikası dövründə e.ə. V — I əsrin ikinci yarısına qədər ən çoxu 6 ay müddətinə, senatın qərarı ilə təyin olunmuş fövqaladə səlahiyyətli vəzifəli şəxs, magistrat. Təyinat proseduruna görə senat qərar verir: "Qoy konsullar qərara gəlsinlər ki, dövlət ziyan çəkməsin". Bundan sonra konsullar diktatorun adını elan edirlər və tabeliklərindəki liktorları azad edirlər. Beləliklə onlar diktator qarşısında azad vətəndaşlara çevrilmiş olurdular və diktator xalq tribunlardan başqa onlar eləcə də bütün vətəndaşlar üzərində mütləq hakimiyyətə malik olurdu. Konsullar adətən 12 liktora malik olduqları halda diktator 24 liktora malik olurdu. Diktator seçildikdən sonra dərhal özünə köməkçi — suvarilər rəisini — lat. magister equitum təyin edirdi. Diktator tam və mütləq dövlət hakimiyyətinə malikdir. Diktator təyin edildikdə onun tituluna mütləq seçilmə səbəbi əlavə olunurdu (məsələn: "Hərbi təhlükəyə görə seçilmiş diktator" — lat.

Diktator (ing. The Dictator) 2012-ci il istehsalı olan siyasi komediya-satira janrında uzunmetrajlı film. Film Nyu-Yorkda və İspaniyada çəkilmişdir və uyduma Şimali Afrika ölkəsi olan Vadiya Cümhuriyyətini uzun illər boyunca idarə edən uşaq ağıllı, zalım, əxlaqsız, Qərb düşməni Ələddinin ABŞ sərgüzəştlərindən bəhs edir.

Böyük diktator (ing. The Great Dictator) — rejissor Çarli Çaplinin filmi. == Məzmun == Film Birinci dünya müharibəsi səhnəsi ilə başlanır. Çaplinin qəhrəmanı olan sıravi əsgər (sülh zamanı isə yəhudi bərbər) də bu döyüşdə iştirak edir. Ona təyyarəçi Şultsu xilas etmək nəsib olur. İş elə gətirir ki, təyyarə zərblə yerə çırpılır və əsgər yaddaşını itirərək xəstəxanaya düşür. İllər keçir. Müharibədə məğlubiyyətdən sonra Tomaniyaya (Almaniyaya işarə) Adenoid Hinkel adlı diktator gəlir (bu obraz Adolf Hitlerin prototipidir). Filmdə Hinkel və yəhudi bərbəri obrazları əkiz kimi bir-birlərinə oxşar verilir. Getdikcə yəhudi məhəlləsi gettoya çevrilir.

Diktatura ( lat. dictatura dictatus sözündən - təyin edilmiş ) - kənar nəzarət və faktiki məhdudiyyətlər olmadığı halda hakimiyyətin bir şəxsin və ya bir qrup insanın əlində cəmləşdiyi, müxtəlif şiddət üsulları ilə həyata keçirilən siyasi rejim forması. Akademik politologiya nöqteyi-nəzərindən diktatura dövlət başçısının və ya hakim dairənin öz hakimiyyətini birbaşa həyata keçirmə formasıdır. Hakimiyyətin həyata keçirilməsinin bu forması Fransa İnqilabının zirvəsində mövcud olan siyasi sistemin nümunəsində göstərmək mümkündür: hakimiyyət forması respublika formasıdır, hakimiyyətə münasibət demokratiyadır, hakimiyyətin həyata keçirilməsi forması diktaturadır. Diktatura rejiminin fəaliyyəti çox vaxt siyasi müxalifətə qarşı radikal və ya repressiv tədbirlərlə,vətəndaşların bu və ya digər şəkildə bu rejimin mövqeyinə zidd olan hüquq və azadlıqlarının sərt şəkildə boğulması və ya ləğvi ilə müşayiət olunur. Hakimiyyətin bu formasının səmərəliliyi və optimallığı bir çox amillərdən, o cümlədən obyektiv vəziyyətdən, cəmiyyətin hakimiyyətin konkret bu formasına ehtiyacının dərk edilməsindən, cəmiyyətlə hakimiyyət arasında əlaqə formasından, hakimiyyətin ideoloji əsaslandırılması formasından asılıdır. Hazırda diktatura dedikdə, bir qayda olaraq, qanunvericilik normaları ilə məhdudlaşdırılmayan, heç bir ictimai və ya siyasi institutlar tərəfindən məhdudlaşdırılmayan bir şəxsin və ya bir qrup şəxsin (xalq istisna olmaqla) hakimiyyət rejimi başa düşülür. Bəzən belə bir diktatura şəraitində ayrı-ayrı demokratik institutlar qorunub saxlanılıır, lakin onların siyasətə real təsiri minimuma endirilir. Buna demokratiyanın təqlidi deyilir. == Tipologiya == Müasir dövrdə diktatura siyasi sistemlərinin özünü göstərə biləcəyi əsas formalar avtoritarizm və totalitarizmdir .

Diktor — Latın dilindən tərcümədə "danışan" deməkdir. Radio və televiziyada diktorun vəzifəsi jurnalist tərəfindən yazılan mətni səsləndirməkdir. Bunun üçün diktor nəinki gözəl səsə, o cümlədən aydın tələffüzə və aktyorluq qabiliyyətinə malik olmalıdır. Onlar xəbərlərin mətnini oxuyur, reklam roliklərinin qəhrəmanları onların səsi ilə danışır, anonsları səsləndirirlər. 90-cı illərin əvvəllərində məlum oldu ki, seyirçiyə və dinləyiciyə düzgün məlumat çatdırılmır. Onda bir çox xəbərlər proqramında özgə mətnini oxuyan diktorlar həm proqram hazırlayan, həm də aparan jurnalistlərlə əvəz olundular.

Hərbi diktatura – ordunun siyasi hakimiyyət üzərində tam və ya əhəmiyyətli nəzarəti həyata keçirdiyi diktatura növü. Diktator adətən xuntanın başçısı olan yüksək rütbəli zabitdir. Əksər hərbi diktaturalar çevriliş nəticəsində əvvəlki hökuməti devirdikdən sonra qurulur. Çox vaxt özlərini ölkəyə siyasi sabitlik gətirən, ölkəni təhlükəli ideologiyalardan azad edən hərbi diktaturalar və ya korrupsioner mülki siyasətçilər bazada hərbçilərin qərəzsiz arbitr kimi mövqe tutmasına haqq qazandırırlar. Hərbi diktaturalar tədricən mülki hökumətin mühüm komponentlərini bərpa edə bilsə də, ali hərbi komandir hələ də icraedici siyasi hakimiyyəti saxlaya bilər.

I Selevk Nikator (q.yun. Σέλευκος Α' Νικάτωρ; E.ə. 358 — E.ə. 281) — Makedoniyalı İsgəndərin mühafizəçisi, sərkərdə. == Həyatı == Selevk Nikator əvvəlcə II Filipə xidmət etmişdi. Onun vəfatından sonra İsgəndərin mühafizəçisi olmuşdu. I Selevk Nikator Makedoniyalı İsgəndərin vəfatından sonra başqa diadoxlarla birlikdə Selevkilər imperiyasının binasını qoydu. Digər diadoxlarla aparılan uzunsürən mübarizələr nəticəsində E.ə. 312-ci ildə Selevk Babilistanda daha da möhkəmləndi və öz çarlığını yaratdı. Bu dövrdən etibarən Şərqdə min ildən artıq müddətdə istifadə olunan Selevkilər erası (burada o səhvən "İsgəndər erası" adlandırılırdı) başlandı.

Rafiq Əyyub oğlu Hüseynov (4 avqust 1946, Şuşa, DQMV – 26 oktyabr 2017, Düsseldorf) — Azərbaycan Televiziyasının aparıcısı, diktor, Azərbaycan SSR xalq artisti (1990). Rafiq Hüseynov 1946-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olub. 17 yaşında Azərbaycan Televiziyasında çalışdıqdan sonra 1966-cı ildə təcrübəçi diktor kimi fəaliyyətə başlayıb. 2016-cı ildə Azərbaycan Milli Kino Günü münasibətilə Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının təsis etdiyi illik mükafata layiq görülmüşdür. Televiziya diktoru Roza Tağıyevanın həyat yoldaşı olmuşdur. Leyli Hüseynlinin atasıdır. 26 oktyabr 2017-ci ildə Almaniyanın Düsseldorf şəhərində dünyasını dəyişib. 2 noyabr 2017-ci ildə cənazəsi Almaniyadan Bakıya gətirilib. 3 noyabr 2017-ci ildə Rəşid Behbudov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrında baş tutan vida mərasimindən sonra Yasamal qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur. Şəki (film, 1977) Ölü zona (film, 1988) Fəryad (film, 1993) Artilleriyanın allahı sayılırdı (film, 1996) Ailə (film) (tammetrajlı bədii film) — redaktor Kədərimiz...