Поиск по словарям.

Frer və ya frater (lat., frater, qardaş), Roma Katolik Kilsəsinin dilənçi ordenlərindən birinin üzvüdür. Roma Katolik kilsəsindən kənarda, məsələn, Anqlikan kilsəsi daxilində də fraterlər var. İlk dəfə XII və ya XIII əsrdə istifadə edilmis bu termin, köhnə monastır ordenlərinin sabitlik andı ilə rəsmiləşdirilmiş vahid bir monastıra sədaqətindən daha yüksək bir başçının yurisdiksiyası altında geniş şəkildə icra edilən mendikantların səyahətçi apostol xarakterini fərqləndirir. Bir fraterin müqəddəs dini vəzifəsi ola bilər və ya o, təyin olunmamış bir dini orden qardaşı da ola bilər. Ən əhəmiyyətli fraterlər ordenləri Dominikan, Fransiskan, Avqustin və Karmelit ordenləridir .

Farer Adaları (far. Føroyar) — Atlantik okeanının şimal hissəsində Şotlandiya ilə İslandiya arasında yerləşən adalar qrupu. Danimarka Krallığının tərkibinə daxildir, lakin 1948-ci ildən müdafiə və xarici siyasət məsələləri istisna olmaqla, faktiki olaraq bütün dövlət məsələlərini müstəqil surətdə idarə etmək hüququna malikdir. Keçiləri ilə məşhur olan bu ölkə, "keçi ölkəsi" olaraq da adlanır. == Coğrafi göstəriciləri == Farer Adalarının paytaxtı və əsas liman şəhəri Streymoy adasının cənub-şərq sahillərində yerləşən Torsxavn (əhalisi 2005-ci ilin məlumatına görə 19,2 min nəfər) şəhəridir.Farer Adalarının ikinci ən böyük yaşayış məntəqəsi Klaksvik (4773 nəfər) şəhəridir. Farer Adaları arxipelaqı 18 iri adadan ibarətdir ki, onlardan 17-si insanlar tərəfindən məskunlaşdırılmışdır. Əsas adaları - Streymoy, Esturoy, Suduroy, Voar, Sandoy, Bordoy adalarıdır. Streymoy adasının sahəsi 373,5 kv.km, bütün adaların ümumi sahəsi isə 1395,74 kv.km.-dir. Farer Adalarından İslandiyaya qədər məsafə - 450 km, Norveçə qədər - 675 km, Kopenhagenə qədər - 1117 km.-dir. Farer Adalarının ən hündür nöqtəsi dəniz səviyyəsindən 882 metr yüksəkliyi olan və Esturoy adasında yerləşən Slattaratindur zirvəsidir.

Farer dili (Føroyskt mál [ˈføːɹɪst ˈmɔaːl]) — Skandinaviya dilləri qrupuna aid dil. Danimarkaya məxsus Farer adalarında yayılmışdır. Farer dili Avropada yox olma təhlükəsi olmayan ən azsaylı dildir. Çünki Farer dilində danışılan yerlərin əksəriyyətində bu dildə ədəbiyyatlardan istifadə olunur və eyni zamnada həmin dildə radio və televiziya veilişləri rəsmi statusa malikdir.

Suzie Fraser (27 avqust 1983, Brisben) — Avstraliyanı təmsil edən su poloçusu. Suzie Fraser, Avstraliya yığmasının heyətində 2008-ci ildə baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatılıb və bürünc medal qazanıb. Suzie Fraser, 2008-ci ildə Avstraliya yığması ilə birgə XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Yarışların bürünc medal uğrunda görüşündə Macarıstan yığmasını 9:9 (3:2 penaltilər seriyasında) hesabı ilə məğlub edən Avstraliya yığması, XXIX Yay Olimpiya Oyunlarını 3-cü yerdə başa vurdu.

Tú alfagra land mítt (azərb. Sən mənim gözəl torpağımsan‎) — Farer adalarının dövlət himni. 1906-ci ildə Simun av Skardinin sözləri və bəstəkar Peter Alberqin musiqisi əsasında hazırlanıb. == Himnin sözləri == === Farer dilində === Mítt alfagra land Tú alfagra land mítt, mín dýrasta ogn! á vetri so randhvítt, á sumri við logn, tú tekur meg at tær so tætt í tín favn. Tit oyggjar so mætar, Guð signi tað navn, sum menn tykkum góvu, tá teir tykkum sóu. Ja, Guð signi Føroyar, mítt land! Hin roðin, sum skínur á sumri í líð, hin ódnin, sum týnir mangt lív vetrartíð, og myrkrið, sum fjalir mær bjartasta mál, og ljósið, sum spælir mær sigur í sál: alt streingir, ið tóna, sum vága og vóna, at eg verji Føroyar, mítt land. Eg nígi tí niður í bøn til tín, Guð: Hin heilagi friður mær falli í lut! Lat sál mína tváa sær í tíni dýrd!

Farer Adaları Kuboku (far. Løgmanssteypið turnirin adı hərfi tərcümədə Baş Nazir Kuboku mənası verir) Farer adalarında əsas futbol kuboku turniridir.

Azərbaycan–Farer adaları münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Farer adaları arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.

Farer adalarında balina ovu ən azı X əsrdən bəri mövcuddur. Bu məsələ kiçik balinakimilər üzərində Komissiyanın hansı səlahiyyətə sahib olması ilə bağlı yaranan mübahisələrə görə Beynəlxalq Balina Ovlama Komissiyası (ing. International Whaling Commission — IWC) tərəfindən deyil, Farer səlahiyyətliləri tərəfindən tənzimlənir. Hər il təxminən 950 qrind (qara delfinlər, Globicephala melaena) ovlanır, xüsusən isə yayda. Qrind ovu (far. grindadráp [ˈgɹɪndaˌdrɔap]) — icmalar tərəfindən təşkil edilən qeyri-kommersiya tədbiridir və tədbirdə hər kəs iştirak edə bilər. Balıq ovu zamanı balıqçılar qrindləri qayıqlarla əhatə edir, onları geniş yarımdairəyə salırlar və sonra qayıqlar balinaları yavaş-yavaş körfəzə və ya fyordun dibinə qovurlar. Farerlərin çoxu balina ovunu öz mədəniyyətinin və tarixinin mühüm hissəsi hesab edir. Heyvanların hüquqlarını müdafiə edən qruplar balıqçılığı qəddar və lazımsız olaraq tənqid edir, balinaçılar isə əksər jurnalistlərin balıq ovu üsulları və balıqçılığın iqtisadi əhəmiyyəti haqqında məlumatsızlıq nümayiş etdirdiyini iddia edirlər. == Tarixi == Şimali Atlantikada balina ovlamaq uzun zaman adi hal olmuşdur.

Farer Adaları Premyer Liqası (sponsorluq səbəbi ilə Betri deildin menn kimi də adlandılır) Farer adalarında ən yüksək səviyyəsili futbol liqasıdır. 1942-ci ildə Meistaradeildin adı ilə yaradılıb və 2005-ci ildə Premyer Liqa ölkənin ən yüksək səviyyədəli futbol divizionu kimi 1. deild-i əvəz etdikdən sonra indiki formatda oynanılır. Liqa Farer Adaları Futbol Assosiasiyası tərəfindən təşkil olunur. Liqada 10 klub mübarizə aparır. Hər mövsümün sonunda iki komanda aşağı liqaya düşür və iki komanda aşağı liqa olan1. deilddən yüksəlir. Liqadakı bütün komandalar yarı-peşəkar statusa malikdir. Buna baxmayaraq bəzi klublar oyunçuları və məşqçi həyəti ilə daimi müqavilə imzalaya bilir. 2022-ci ilin aprelinə olan məlumata görə Farer Adaları Premyer Liqası UEFA Ölkə Reytinqinə görə 55 liqa arasından 44-cü yerdədir.

Farer Adaları Milli Kitabxanası (far. Føroya Landsbókasavn) — Danimarka Krallığının tərkibində özünü idarə edən ölkə olan Farer adaları üçün milli kitabxanadır. O, həm ictimai, həm də tədqiqat kitabxanasıdır. Kitabxanada farer dilində yazılmış əsərlərin, farer dilinin başqa dillərdə yazdığı və ya onlar tərəfindən tərcümə edilmiş əsərlərin və Farer adaları haqqında yazılmış əsərlərin ən böyük kolleksiyası var. == Tarixi == Kitabxana 1828-ci ildə, Danimarkalı Amtmaður (qubernator) Kristian Lüdviq Tilliş (1825-30-cu illərdə vəzifədə idi) və onun Amtsrevisoru Jens Davidsen Færø Amts Bibliotek (Danimarka, 'Farer Şəhristanı Kitabxanası') üçün kitablar yığmağa başlayanda başladı. Onlara danimarkalı alim Karl Kristian Rafn və özəl vətəndaşlar kömək etdi və 5 noyabr 1828-ci ildə Kraldan illik maliyyə yardımı aldı. 1831-ci ildə kolleksiyaya 2860 cild daxil idi. Kitabxana 1830-cu ildə öz binasını aldı və Jens Davidsen 1878-ci ildə ölümünə qədər kitabxanaçı kimi xidmət etdi.1850-ci ilə qədər təxminən 5000 kitab var idi, lakin Farer parlamenti, Løgting, maliyyə ayırdığı zaman layihə 1878-1905-ci illər arasında dayandı. Kitabxana 1921-ci ildən başlayaraq, 1920-ci ildə kitabxanaçı kimi təhsil almış dilçi Mads Andreas Yakobsenin (1891–1944) rəhbərliyi altında çiçəkləndi. Farer dili münaqişəsi dövründə milli yazıçılar və siyasətçilər üçün toplaşma nöqtəsinə çevrildi.

== Kişilər ==

Farer adaları milli futbol komandası (far. Føroyska fótbóltsmanslandsliðið; dan. Færøernes fodboldlandshold) — Farer adalarını futbol üzrə beynəlxalq yarışlarda təmsil edən komanda. Komanda Farer Adaları Futbol Federasiyası tərəfindən idarə olunur. 14 iyun 2019-cu ilə olan məlumata görə Farer adaları millisi FİFA reytinqində 107-ci, 11 oktyabr 2017-ci il məlumatına görə isə UEFA reytinqində 46-cı yerdədir. == Tarixi == === 1990-cı illər === Farer adaları millisi ilk oyununu 1930-cu ildə keçirmişdir. Amma komandanın 1988-ci ildən başlayaraq keçirdiyi oyunlar rəsmi oyunlar hesab edilir. Həmin il Farer Adaları Futbol Federasiyası FİFA-ya üzv qəbul olunmuşdur (UEFA-ya isə federasiya 1990-cı ildə üzv qəbul edilmişdir). Farer adalarının faktiki müstəqil dövlət statusuna malik olmamasına baxmayaraq (Danimarkanın tərkibində geniş muxtariyyata malikdir), milli yığmaya beynəlxalq yarışlarda iştirak etməyə icazə verilir. Farer adaları millisinin nailiyyətləri arasında 1989 və 1991-ci illərdə keçirilən Ada Oyunları turnirində iki qələbə var.

Farer Adaları Kuboku (far. Løgmanssteypið turnirin adı hərfi tərcümədə Baş Nazir Kuboku mənası verir) Farer adalarında əsas futbol kuboku turniridir.

Farer Adaları Premyer Liqası (sponsorluq səbəbi ilə Betri deildin menn kimi də adlandılır) Farer adalarında ən yüksək səviyyəsili futbol liqasıdır. 1942-ci ildə Meistaradeildin adı ilə yaradılıb və 2005-ci ildə Premyer Liqa ölkənin ən yüksək səviyyədəli futbol divizionu kimi 1. deild-i əvəz etdikdən sonra indiki formatda oynanılır. Liqa Farer Adaları Futbol Assosiasiyası tərəfindən təşkil olunur. Liqada 10 klub mübarizə aparır. Hər mövsümün sonunda iki komanda aşağı liqaya düşür və iki komanda aşağı liqa olan1. deilddən yüksəlir. Liqadakı bütün komandalar yarı-peşəkar statusa malikdir. Buna baxmayaraq bəzi klublar oyunçuları və məşqçi həyəti ilə daimi müqavilə imzalaya bilir. 2022-ci ilin aprelinə olan məlumata görə Farer Adaları Premyer Liqası UEFA Ölkə Reytinqinə görə 55 liqa arasından 44-cü yerdədir.

Britaniyalıların Farer adalarını işğalı, (Valentin Əməliyyatı olaraq da tanınır),1940-cı ildə İkinci Dünya Müharibəsi zamanı, Almaniyanın Danimarka və Norveç ərazilərini işğalından dərhal sonra baş vermişdir. Böyük Britanıiya Almaniya tərəfindən tutulmasının qarşısını almaq üçün 1940-cı ilin aprelində əvvəllər Danimarkanın koloniyası olan strateji əhəmiyyətli Farer adalarını işğal etdi. Müharibə bitdikdən az sonra Britaniya qoşunları adaları tərk etdilər. == İşğal == Britaniya qoşunlarının buraya qoşun çıxartdığı zaman Farer adaları Danimarkanın qraflığı statusuna sahib idi. 9 aprel 1940-cı ildə Almaniyanın Danimarka işğalından sonra o zamanlar Admirallığın Birinci Lordu olan Uinston Çörçil 11 apreldə İcmalar Palatasında Farer adalarının britaniyalalılar tərəfindən işğal ediləcəyini elan etdi: “Həmçinin hazırda Danimarkaya aid olan, böyük strateji əhəmiyyətə malik olan və sakinləri bizi qarşılamağa hazır olduqlarını nümayiş etdirən Farer adalarını işğal edirik. Biz Farer adalarını müharibənin bütün çətinliklərindən qorumalı və adaların Almaniyanın təcavüzü nəticəsində düşdüyü köləlikdən azad edilərək Danimarkaya qaytarıla biləcəyi an gələnə qədər dəniz və havada möhkəmlənməliyik. ." Onun çıxışı BBC radiosunda yayımlanıb. Həmin gün Torshavn üzərində səmada Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin (KHHQ) təyyarəsi göründü. Aprelin 12-də "Valentin" əməliyyatı başladı: Kral Donanmasının iki esminesi Torshavn limanına gəldi. Onların kapitanları adaların prefekti Karl Ooge Gilbert və Farer parlamenti Loqtinqin rəhbəri Kristian Jurhus ilə görüşdükdən sonra Loqtinqin təcili iclası çağırıldı.

Frans Fişer 19 mart 1877[…], Frayburq-im-Braysqau – 1 dekabr 1947[…], Münxen, İşğal Almaniyası – alman kimyaçısı. Freyburq, Münxen vә Hisen universitetlәrindә oxumuşdur. Berlin Universitetindә işlәmiş, Berlindә Ali Texniki Mәktәbin professoru (1911-ci ildәn), Mülheymdә Kömürün Öyrәnilmәsi Üzrә Kayzer Vilhelm İnstitutunun direktoru olmuşdur (1913–1943). Əsas tәdqiqatları karbon oksidi vә hidrogen әsasında üzvi birlәşmәlәrin sintezinә hәsr olunmuşdur. 1927-ci ildә Hans Tropş ilә birlikdә karbon oksidinin dәmir vә kobalt katalizatorlarının iştirakı ilә hidrogenlә reaksiyasını kәşf etmişdir; reaksiya nәticәsindә (şәraitdәn asılı olaraq) qaz, maye vә bәrk alifatik karbohidrogenlәr әmәlә gәlir. Bu reaksiyanın maye yanacaq almaq üçün istifadә edilmәsinin mümkünlüyünü göstәrmişdir (1926). Sintetik benzin istehsalının texnologiyasını işlәyib hazırlamışdır (1925–1935). Karbon oksidi vә hidrogen әsasında maye izoparafinlәrin vә normal bәrk parafinlәrin sintezinin prinsipial mümkünlüyünü göstәrmişdir (1936).

== Kişilər ==

Erker — köhnə türk evlərində yerdəki mərtəbənin üstündəki birinci və ya sonrakı mərtəbələrdə çölə çıxan qəfəsli otaq hissəsidir. Çölə çıxdığına görə altdan dəstəklənməyən erker, çökməyə qarşı binanın fasadında yerləşdirilmiş dayaqlar tərəfindən dəstəklənmişdir. Türk memarlığının əsasən ağac materiallara əsaslandığı dövrlərdə geniş şəkildə istifadə edilmiş və şəhərlərdəki türk məhəllələrində iz buraxmış bu üslub, daş və dəmir-beton konstruksiyaların geniş yayıldığı dövrlərdən etibarən yaddan çıxmışdır.

Li San Hyok (kor. 이상혁; 7 may 1996, Seul) və ya daha çox tanınan adı ilə Faker (kor. 페이커) – "T1" komandası üçün çıxış edən cənubi koreyalı peşəkar League of Legends oyunçusu. Əvvəlcə Koreya serverində GoJeonPa adı ilə çıxış edən Faker 2013-cü ildə "T1" klubuna cəlb edilmişdir və o vaxtdan komandanın orta koridor oyunçusudur. Bütün dövrlərin ən yaxşı League of Legends oyunçusu hesab olunur. Faker yüksək mexaniki bacarıqları və çoxistiqamətli çempion hovuzuna görə tanınır. Leblank, Zed, Sindra, Azir, Ahri və Rayz ilə performansları məşhurdur. Koreya çempionatında 1000 və 2000 öldürmə sərhədlərinə çatan ilk oyunçu, 500 oyun keçirən ikinci oyunu, 600 oyun keçirən isə ilk oyunçudur. Faker League of Legends Dünya Çempionatını 4 dəfə qazanan yeganə oyunçudur (2013, 2015, 2016, 2023). Dünya çempionatından əlavə 2014-cü ildə All-Star Paris, 2016 və 2017-ci illərdə Mövsümarası Dəvəti, 2016-cı ildə isə IEM turnirini qazanmışdır.

Ferae (hərfi mənası: vəhşi heyvanlar) — heyvanların qranddəstəsi.

Fişer — soyad. Bobbi Fişer — ABŞ şahmatçısı. Emil Fişer — Almaniya kimyaçısı İrvinq Fişer — amerikalı iqtisadçı Ariya Fişer — Birləşmiş Ştatları təmsil edən su poloçusu. Makenzi Fişer — Birləşmiş Ştatları təmsil edən su poloçusu.

Flaşer (fr. Flachères) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Le-Qran-Lem kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — La-Tur-dyu-Pen. INSEE kodu — 38167. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 301 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 530 ilə 641 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 440 km cənub-şərqdə, Liondan 50 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 45 km şimal-qərbdə yerləşir.

Frank — ad. Frank Qorşin — ABŞ aktyoru. Frank Şvalba-Hot — siyasətçi. Digər Frank (musiqi albomu) — Emi Uaynhausun birinci albomu.

Frans — ad. Frans (müğənni) — İsveç müğənnisi və bəstəkarı.

Fraort (e. ə. VII əsr – e.ə. 633) — Deyokun oğlu, Midiyanın ikinci hökmdarı. Fraort atası Deyokun hökmranlığını davam etdirərək, madaylara başqasının rəhbərlik etməsinə izin vermədən, farslara qarşı yürüşə keçmişdi. Farslar məğlub olaraq, madaylara tabe edilirlər. Fraort farslar və madaylar üzərində hakimiyyətini bərqərar etdikdən sonra, Asiyanın digər ərazilərini də özünə tabe etməyə başladı. Nəhayət o, assurların üzərinə hücuma keçdi, lakin məğlub oldu. Onun ordusu pərən-pərən oldu. Özü isə təxminən e.ə.

Fraza – [yun. phrasis – ifadə etmək] 1)bitkin fikir; 2)təmtəraqlı məzmunsuz söz; 3)cümlə, ifadə ibarə. Məsələn, motivlərə bölünməyən bütöv frazalar da var. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Frikinq (ing. phreaking) — telefon sisteminin necə işlədiyini bilmək hesabına qanunsuz yolla pulsuz şəhərlərarası və beynəlxalq telefon danışıqları aparmaq. Frikinq ictimai telefon şəbəkələrinə qoşulmuş avadanlıq və sistemlər kimi telekommunikasiya sistemlərini öyrənən, sınaqdan keçirən və ya kəşf edən insanların mədəniyyətinin fəaliyyətini təsvir etmək üçün yaradılmış jarqon termindir. "Phreak" termini ingiliscə telefon (phone) sözündəki "ph-" ilə "freak" sözünün birləşməsi nəticəsində yaranıb və telefon sistemini manipulyasiya etmək üçün müxtəlif audio tezliklərin istifadəsinə də aid ola bilər. Frik, frikçi və ya telefon friki frikinqdə iştirak edən şəxslər üçün və onlar tərəfindən istifadə edilən adlardır. Termin ilk olaraq uzun məsafəli zəngləri yönləndirmək üçün istifadə edilən tonlar sistemini tərsinə çevirmiş qruplar üçün istifadə edilirdi. Bu tonları yenidən yaratmaqla, friklər zəngləri telefondan dəyişə bilir və bunun sayəsində istənilən yerdən pulsuz zəng edə bilirlər. Mavi qutu kimi tanınan elektron ton generatorları bu tonların yaradılmasını asanlaşdırmaq üçün frikinq cəmiyyətinin əsas hissəsinə çevrildi. Bu icmaya gələcək Apple-in həmtəsisçiləri Stiv Cobs və Stiv Voznyak daxil idi. Mavi qutu dövrü telekommunikasiya şirkətlərinə zəng yönləndirmə məqsədləri üçün diapazondaxili siqnaldan istifadəni dayandırmağa imkan verən kompüterləşdirilmiş telefon sistemlərinin getdikcə artan istifadəsi ilə sona çatdı.

Frimer (fr. frimaire, fr. frimas — şaxta) — Böyük Fransa inqilabından sonra tərtib olunmuş, 1793-cü ilin oktyabrından 1 yanvar 1806-cı ilə qədər qüvvədə olmuş təqvimə əsasən III ay (21/23 noyabr - 20/22 dekabr).

Qaytarma (lat. Potentilla) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Pentaphylloides Duhamel Quinquefolium Ség.

Fraxt (alm. "Fracht", ingilis "freight") - Ölkədaxili və beynəlxalq yük daşımaları istənilən dövlətin iqtisadi fəaliyyətinin tərkib hissəsidir. Göndərən və daşıyıcı arasındakı münasibət müqavilə ilə tənzimlənir ki, onun mühüm məqamlarından biri də ödəniş şərtləridir. Əgər daşıma dəniz və ya hava yolu ilə həyata keçirilirsə, onda xidmətlərin dəyəri “fraxt” anlayışı ilə göstərilir. Əslində bu, malların daşınması üçün ödənişdir. Yükün miqdarı tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir. Tərəflər arasında razılaşma olmadıqda, yükün məbləği yükün yükləndiyi yerdə və yükün yüklənməsi zamanı tətbiq edilən tariflər əsasında hesablanır. Əgər yük gəmiyə müqavilədə nəzərdə tutulduğundan artıq miqdarda yüklənərsə, fraxtın miqdarı müvafiq olaraq artır. Su ilə kommersiya daşınması sahəsində fraxt termini çox vaxt bir ton yükün daşınması xərclərini ifadə edir. Müvafiq olaraq, kirayəçi daşınma müqaviləsində nəzərdə tutulmuş minimum miqdarda yükün yüklənməsini təmin etmədikdə, gəmi sahibi itirilmiş mənfəəti kompensasiya etmək üçün kirayəçidən “ölü fraxt” almaq hüququna malikdir.

Selloa (lat. Selloa) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Feaea Spreng. Feaella S.F.Blake Wahlenbergia F.Dietr. == Növləri == Selloa ligulata (Cuatrec.) H.Rob. Selloa macdonaldii (B.L.Turner) H.Rob.

Fişer effekti inflyasiya ilə nominal faiz dərəcəsi arasındakı əlaqəni əks etdirir. İqtisadiyyatda iki faiz dərəcəsi fərqləndirilir: nominal faiz dərəcəsi və real faiz dərəcəsi. Nominal faiz dərəcəsi bankdan və ya digər maliyyə qurumundan verilən kreditlər üzərində qoyulan faiz dərəcəsidir. Real faiz dərəcəsi isə inflyasiya nəticəsində qaytararılacaq pul miqdarında baş verən dəyər azalmasını nəzərə alan faiz dərəcəsidir. Bu iki göstərici bir-birindən inflyasiya səviyyəsi qədər fərqlənirlər: (1+i)=(1+r) (1+ π) r - real faiz dərəcəsi; i -nominal faiz dərəcəsi; π -inflyasiya dərəcəsi. Bu şəkildə yazılan tənlik iqtisadçı İrving Fişerin (1867–1947) xatirəsinə Fişer tənliyi adlanır. Bu tənlikdən görünür ki, nominal faiz dərəcəsinin dəyişməsinə iki amil təsir göstərir: real faiz dərəcəsi və inflyasiya. Miqdar qanununa və Fişer tənliyi əsasında, monetar böyümənin nominal faiz dərəcsinə necə təsir etdiyini müəyyən etmək mümkündür. Miqdar qanununa görə, pulun miqdarındakı 1%-lik artım inflyasiya dərəcəsini 1% artırır. Fişer tənliyinə görə, inflyasiya dərəcəsindəki 1%-lik artım nominl faiz dərəcəsini təxminən 1% artırır.

Sternbergia vernalis (lat. Sternbergia vernalis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinin şternbergiya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Amaryllis vernalis Mill. === Heterotipik sinonimləri === Amaryllis lutea M.Bieb. Oporanthus fischerianus Herb. Sternbergia fischeriana (Herb.) Roem. Sternbergia fischeriana subsp. hissarica (Kapinos) Artjush. Sternbergia fischeriana f.

Barnum effekti və ya Forer effekti — teoremi yaradan alimin adıyla bağlı "Forer effekti", bu təsiri iş modeli olaraq istifadə edən XIX əsrlərdə məşhurluq qazanmış amerikalı şoumen Fineas Teylor Barnumun şərəfinə "Barnum effekti" adlandırılan sosial-psixoloji fenomendir. İnsanların bir sıra ümumi xüsusiyyətlərin yalnız onlara məxsus olduqlarına inanma halıdır. Barnum deyirdi: “Hər 1 dəqiqədə dünyada 1 axmaq dünyaya gəlir və onların hər birinə təklif edə biləcəyim şeylər var”. Barnum effektinin mahiyyəti bundan ibarətdir: insanlar onların şəxsiyyəti, gələcəyi barəsində yazılmış məlumatların fərdi olaraq məhz onlar üçün yaradıldığını güman edir. Lakin bu məlumatlar özlüyündə ümumidir və çox uğurlu şəkildə digər insanlara da aid edilə bilər. Nümunələri ilə gündəlik həyatda tez-tez rastlaşdığımız effekt 1948-ci ildə Forer adlı alimin universitetdə öz tələbələri ilə apardığı bir sınaq nəticəsində psixologiyaya qazandırılmışdır. Belə ki, professor tələbələrinə onların sınaq nəticələri əsasında psixoloji analiz etdiyini dedi və sonda hər bir tələbədən ortaya çıxan 9 nəticənin nə dərəcədə onları ifadə etdiyini 0-5 arası bir rəqəmlə qiymətləndirmələrini istədi. "Əvvəldə soyuq biri kimi görünsəniz də, qarşınızdakı insanı tanıdıqca istiqanlı və söhbətcil olursunuz", "əsl dost adlandıra biləcəyiniz və hər şeyi bölüşə biləcəyiniz yalnız 2-3 nəfər var", "öz yararınıza çevirə bildiyiniz halda çox güclü və vacib bir potensiala sahibsiniz" kimi analizlərin olduğu kağızlar əslində hər bir tələbədə eyni idi. Ancaq onlar bunu bilmirdilər və hər bir analizi xüsusilə onlara aidmiş kimi dəyərləndirdilər. Bir auditoriya dolusu tələbələrdən çıxan yekun nəticə 5 üzərindən 4.26 kimi ağlasığmaz bir rəqəm idi.