Поиск по словарям.

Balaklava — Sevastopol şəhərinə daxil olan rayon. == Tarixi == Vaxtilə müstəqil məntəqə olan Balaklava indi müasir Sevastopol şəhərinə daxil olan rayondur. (1957). Balaklava dərin və dar boğazı andıran buxta üzərində yerləşir. 1357-ci ildə Balaklavanı genuyalılar tutmuşsa da 1475-dən türklərin hakimiyyətində olmuşdur. Antik müəlliflər (Ptolomey, Strabon), Balaklavanı Simbolon adlandırmışdılar. Odur ki, Kırıma sahib olan çarizm Balaklava şəhərinin adını Çembalo qoymuşdur. Lakin şəhər öz adıyla yaşamaqda və Axtiyara (müasir Sevastopol) birləşməkdədir. Qədim türk dilində balik, baluk şəhər deməkdir.1. Baskakov bu qədim türk sözünün balık "şəhər", balıkçi "qubernator, vali" mənası daşıdığını göstərir.

Balalayka (rus. балала́йка) — üçsimli rus xalq musiqi aləti. 6 sm-dən 1,7 m-ə qədər böyüklükdə olur. Balalayka rus xalqının musiqi simvolu sayılır. Yaranma tarixi təxminən XVII əsr hesab olunur. Güclü, ancaq yumşaq səsi var.

Cilalama- materiallarda kiçik abrazivlərlə aparılan mexaniki emal növü. İncə emal üsullarına aid olub metalların və qeyri-metallar ın emalında tətbiq olunur. Materialın üst səthi mexaniki, kimyəvi və elektrolit üsulları ilə ovularaq səthdə minimum kələkötürlük və parıltılıq yaradılır. Aşağıdakı cilalama üsulları mövcuddur: Əl ilə cilalama (fərdi istehasalatda tətbiq olunur) Maşınla cilalama (seriyalı və kütləvi istehsalda) Hidroabraziv cilalama (iriseriyalı və kütləvi istehsal) Ultrasəs cilalama (bərk xəlitələrin emalı) Elektrolit cilalama (kütləvi istehsal) Kimyəvi-mexaniki cilalama (bərk xəlitələrin emalı) Cilalama prosesini aparmaq üçün əsas və köməkçi materiallardan istifadə edilir. Əsas material kimi ölçüləri 0,05–50 mkm həddində olan abraziv materiallar (almaz, korund, karbidlər) tətbiq olunur. Köməkçi materiallar kimi isə əsasən emal növündən asılı olaraq yağlayıcı maddələrdən (yağ, kerosin, su, stearin, çarezin, duz məhlullarından ibarət pastalar) istifadə olunur. == Həmçinin bax == Ovuc daşlayıcı == Mənbə == Əliyev, R. Maşınqayırma leksikonu. Bakı, Apostroff, I hissə, 2012.

Qaralama — müəllifin və ya redaktorun ilkin əlyazması və ya kompüter çapı. Üstündə işlənməsi onun adını dəyişmir. Redaktə edilərək yenidən yazılmış və ya çap edilmiş nüsxəsi qaralama sayılmır.

Alabama (ing. Alabama /ˌæləˈbæmə/) — ABŞ-nin cənub-şərq bölgəsində yerləşən ştat. Şimalda Tennessi, şərqdə Corciya, cənubda Florida və Meksika körfəzi, qərbdə Missisipi ilə həmsərhəddir. Alabama ərazisinə görə ən böyük 30-cu, əhalisinə görə 24-cü ABŞ ştatıdır. Alabama ştat quşunun şərəfinə Sarı ağacdələn ştatı ləqəbini almışdı. Alabama həmçinin "Diksinin qəlbi" və "Pambıq ştatı" adı ilə də tanınır. Ştat ağacı uzunyarpaq şam və ştat çiçəyi kameliyadır. Alabamanın paytaxtı Montqomeridir və əhalisinə və ərazisinə görə ən böyük şəhəri Hantsvilldir. Ən qədim şəhəri 1702-ci ildə fransız kolonistləri (Alabama kreolları) tərəfindən Fransız Luizianasının paytaxatı olaraq əsası qoyulmuş Mobildir. Böyük Birminqem Alabamanın ən böyük metropoliten ərazisi və onun iqtisadi mərkəzidir.

Ballada — italyan dilində "ballare" sözündən olub, "rəqs etmək" deməkdir. XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə hekayəti-mənzumə (حکایهی-منزومه) adlandırılmışdır. == Tarixi == Ballada bir janr kimi çox uzun və mürəkkəb inkişaf yolu keçmişdir. Əvvəllər ballada rəqsvari mahnılara deyilirdi. Orta əsrlərdə bir sıra Qərbi Avropa xalqlarında ballada hekayət xasiyyətli mahnılara çevrilir. Bu mahnılar, adətən, hər hansı bir musiqi alətinin müşayiəti ilə ifa edilərək lirik, dramatik məzmunda olurdu. Balladalar xalq şair-müğənniləri olan trubadur və truvyorlar tərəfindən yaradılır, jonqlyor, menestrel və bardlar tərəfindən ifa edilirdi. XVIII əsrin ortalarında Şotland xalq balladalarından ibarət şer məcmuələri meydana çıxır. XIX əsrdə ballada ədəbi-poetik janr kimi genişlənir. Müxtəlif ölkələrin romantik — şairləri — N. V. Höte, V. Hüqo, H. Heyne, A. Mitskeviç; eləcə də rus şairləri — V. Jukovski, A. S. Puşkin, M. Lermontov və b.

Ballata (it. ballata, ballere sözündən əmələ gəlir, tərcümədə "rəqs etmək" deməkdi) — XIII–XV əsrlərdə yaranan İtaliyada poeziya və musiqi forması,Ars Nova dövrünə aid olan lirik məzmunlu səciyyəvi janrlarından biri. XIII əsrdə və XIV əsrin birinci yarısında təksəsli, amma XIV əsrin ikinci yarısında isə (italyan Ars Nova dövründə) çoxsəsli rəqsli mahnıya çönür. Ən mühüm ballata musiqi nümunələrini italiyalı bəstəkar Françesko Landini yaradıb. Digər müəlliflər isə Landininin davamçıları sayılır:Nikkolo Perudjiyskiy, Bartolino Paduanskiy, Andrea Florentinskiy. Poeziya forması:ripresa (nəqərat)+stanza (oxumağın başlığı)+ripresanın təkrarı. Stanza isə öz növbəsində iki piedaya (duru) və volta (dönüş) bölünür. Ripresanın və voltun qurum uzunluğu eynidi, piedin qurumu isə ayrıdı. Ripresada və voltda şeir sayı birdən dördə qədər ola bilər (çox vaxt 3 dənə olur), piedalarda yalnız 2 dənə ola bilər. Bir sətirli ripresiya müasir mənbələrdə ballata minima adlanır, iki sətirli-ballata minore, üç sətirli-ballata mezzana, dörd sətirli isə ballata grande.

Bazlama — türk mətbəxindən bir çörək növü. Çörək olaraq sadəsi əsrlərdir Türklər tərəfindən bişirilir və yeyilir. Fərqli vasitələr istifadə edərək bir çox fərqli növü hazırlana bilər: qıymalı və pendirli kimi. Sadə növünə Samsun bölgəsində pıtpıt da deyilməkdədir.

Balababa Hüseynağa oğlu Rzayev (10 iyun 1957, Zirə) — "Azərenerji" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin prezidenti, Əməkdar mühəndis. == Həyatı == Balababa Hüseynağa oğlu Rzayev 10 iyun 1957-ci ildə Bakı şəhəri Zirə qəsəbəsində fəhlə ailəsində anadan olub. 1964–1974-cü illərdə Bakı şəhəri 120 №-li orta məktəbə daxil olub və 168 №-li orta məktəbi bitirərək 1974-cü ildə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun energetika fakültəsinin əyani şöbəsinə qəbul olunub. 1979-cu ildə bu institutu bitirərək "Elektrik şəbəkə və sistemləri" ixtisası üzrə mühəndis-elektrik ixtisasına yiyələnib. Ailəlidir, iki övladı — bir qızı, bir oğlu, dörd nəvəsi var. == Əmək fəaliyyəti == 4 sentyabr 1979-cu ildən "Melorasiya və Su Təsərrüfatı" Nazirliyinin "Abşeron Mexaniki Suvarma" İdarəsinə mühəndis-elektrik vəzifəsinə təyin edilib. 17 dekabr 1979-cu ildən "Azərsənayeelektrikquraşdırma" trestinin 1 №-li Bakı Elektrik Quraşdırma İdarəsinə mühəndis-elektrik, usta (10.1980–02.1981), iş icraçısı (02.1981–04.1985), sahə rəisi (02.1985–07.1986), baş mühəndis (07.1986–04.1988), idarə rəisi (04.1988–05.1998) vəzifələrində işləyib. 1998-ci ildə bu müəssisə Səhmdar Cəmiyyətə — "Bakıelektro" ATSC-yə çevrildikdən sonra 10 avqust 2006-cı il tarixinədək İdarə Heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb. 10 avqust 2006-cı il tarixdə "Bakıelektrikşəbəkə" ASC İdarə Heyəti sədri vəzifəsinə təyin olunub və B. Rzayevin rəhbərliyi dövründə Bakı şəhərinin elektrik şəbəkəsi müasir texnalogiyalar tətbiq olunmaqla beynəlxalq standartlara uyğun tamamilə yenidən qurulub. Azərbaycan Prezidentinin 10 fevral 2015-ci il tarixli 1046 saylı sərəncamına əsasən Azərişıq Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri vəzifəsinə təyin edilib.

Balaklava — Sevastopol şəhərinə daxil olan rayon. Balaklava (baş geyimi) — sifətin bir qismini örtən baş geyimi. Balaklava döyüşü — 1854-cü ildə Krım müharibəsi zamanı Rusiya ilə müttəfiq qoşunlar arasında baş vermiş döyüş.

Balaklava döyüşü — 1854-cü ildə Krım müharibəsi zamanı Rusiya ilə müttəfiq qoşunlar arasında baş vermiş döyüş.. === Döyüşdən öncə === Krım müharibəsi zamanı 1854-cü ilin payızında rus qoşunları ilə ingilis-fransız-türk qoşunları arasında Balaklava adlı yerdə döyüş qaçılmaz idi. İttifaq qoşunlarının əsas məqsədi Sevastopolu tutmaq idi. Ruslar isə Liprandinin komandanlığı ilə buna mane olmalı idi. === Döyüşün gedişi === Döyüş 25 oktyabr 1854-cü ildə olmuşdur. Döyüşün əvvəlində Rusiya imperiyasının süvariləri osmanlıları məğlub edib, limana gedən yolu açmışdı. Orada rus süvarilərinin qarşısını almaq üçün az sayda türk qoşunu və Britaniya Kral Donanmasına aid 93-cü piyada alayı saxlanmışdı. Onlar iki sütunlu xətt yaradıb, şiddətli süvari hücumunun qarşısını ala bilmişdilər. 93-cü alayın əsgərləri qırmızı rəngli hərbi forma geyindiklərindən bu çarpışma "İncə qırmızı xətt" adıyla anıldı. Geri çəkilməyə məcbur olan 3500 rus atlısı "Ağır süvari briqadası"na tərəf yönəldi.

Balaqaya (fars. بالي قيه‎‎‎‎‎‎‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Balababa Fərəc oğlu Məcidov (12 mart 1912, Bakı – 3 iyul 1975, Bakı) — tibb elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü, tibb sahəsində tanınmış alim. == Həyatı == Məcidov Balababa Fərəc oğlu 12 mart 1912-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur. 1930-1935-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu Müalicə fakültəsində təhsil almışdır. B.Məcidov həkimlik fəaliyyətinə vəba ilə mübarizə kompaniyası ilə başlayır: 1935-ci ildə Saratovdakı vəba əleyhinə institutda dörd aylıq təlim kursu keçmiş, sonra Azərbaycan SSR-nin Puşkin bölgəsinə (indiki Biləsuvar) vəba əleyhinə məntəqənin müdiri olaraq göndərilmişdir. 1937-ci ildə Balababa Məcidov Bakıya Epidemiologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena Elmi-Tədqiqat İnstitutunda Bakterial preparatların istehsalı üzrə direktor müavini vəzifəsində işləməyə göndərilir. 1940-cı ildə həmin institutun direktoru təyin edilir və 1946-cı ilə qədər bu vəzifədə çalışır. 1946-48-ci illərdə Balababa Məcidov Azərbaycan SSR Səhiyyə nazirinin birinci müavini, 1948-50-ci illərdə isə SSRİ Səhiyyə Nazirliyinin Azərbaycanda vəbaya qarşı mübarizə stansiyasının elmi hissə üzrə rəis müavini olmuşdur. 1950-ci ildə o, Epidemiologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena İnstitutunun Epidemiologiya şöbəsinin müdiri, 1953-cü ildə isə yenidən həmin institutun direktoru təyin edilir və ömrünün sonunadək burada çalışır. Bağırsaq infeksiyası sahəsində tədqiqat işlərini davam etdirən Balababa Məcidov 1957-ci ildə “Azərbaycan SSR-də bakterial dizenteriya” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1958-ci ildə isə professor adını almışdır.

Alabama — Amerika Birləşmiş Ştatlarının cənubunda ştatdır. Alabamanın həmçinin aşağıdakı mənaları da var: == Təhsil == Alabama Universiteti — 1831-ci ildə Alabama ştatında qurulmuş ictimai universitet. == Coğrafiya == Alabama (Nyu-York) — ABŞ-də qəsəbə. Alabama çayı — Alabama, ABŞ. Alabama Ərazisi — 1817-1819-cu illərdə mövcud olmuş ərazi. Alabama, Fransız Luizianasının doqquz hərbi rayonundan biri. == Musiqi == Alabama (qrup) - kantri musiqi qrupu. Alabama (qrup, Kanada) - 1970-ci illərin əvvəllərində mövcud olmuş qrup. Alabama (ştat himni) - Alabama ştatının himni.

Sutkusi kürəkburunu (lat. Scaphirhynchus suttkusi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin nərəkimilər dəstəsinin nərələr fəsiləsinin kürəkburun cinsinə aid heyvan növü.

Bağlama — Azərbaycan aşıq şeir şəkillərindən olub, deyişmənin bir qoludur. Deyişmə iki aşığın üzbəüz, sazın müşayiəti ilə sual-cavab şəklində çalıb oxumalarıdır. Deyişmədə aşıq şeirinin bütün şəkillərindən istifadə edilə bilər. Bu aşığın bilik, bacarığından asılıdır. Aşıq deyişmələrinin ən maraqlı mərhələsi, eyni zamanda kulminasiya nöqtəsi qıfılbənd adlanır. Bu şeir şəklinə qıfılbənd, bəzən isə bağlama da deyilir. Elmi araşdırmalarda hər iki addan istifadə edilib. 3, 4, 5 bəndlik şeirdir. Bağlama çox vaxt aşıq deyişmələrində oxunur və ustad aşıqlar özlərinin dərin fəlsəfi məzmunlu bağlaması ilə müqabil tərəfə üstün gəlir, onu "bağlayır". Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında Aşıq Ələsgərin bağlamaları məşhurdur.

Hantsvill — ABŞ-nin Alabama ştatının Medison qraflığında şəhər..

Mobil (ing. Mobile) — ABŞ-də, Alabama ştatında şəhər. Meksika körfəzi sahilində bir portdur. Arağ emalı, süllüloz-kağız, kimya sənyesi var. Gəmi, alüminium oksidi, sement istehsal olunur. 1711-ci ildə salınmışdır.

Montqomeri (ing. Montgomery) — inzibati mərkəz və ABŞ-nin Alabama ştatında ikinci ən sıx şəhər. Eyni zamanda Montqomeri qraflığının eyni adlı inzibati mərkəzidir. Alabama çayında yerləşir. Avropa kolonizasiyasından əvvəl Alabama qəbiləsi Alabama çayının sol sahilində yaşayırdı (sonradan dövlətin adı gəldi). Bu yerləri ziyarət edən ilk ağdərili insanlar İspan tədqiqatçısı Ernando de Soto idi. 1540-cı ildə rəhbərlik etdiyi bir ekspedisiya ərazini araşdırdı. Bölgəyə növbəti Avropa səfəri bir əsrdən çox müddət sonra, 1697-ci ildə Karolina ştatından Alabama çayına enən bir ekspedisiya meydana gəldi. Montqomeri ərazisindəki ilk daimi ağ yerləşmiş 1716-cı ildə orada məskunlaşmış Şotlandiya taciri Ceyms MakKuin idi. Yerli bir qəbilənin liderinin qohumu ilə evləndi və daha sonra uşaqları hindular arasında assimilyasiya edildi.

Montqomeri (ing. Montgomery) — inzibati mərkəz və ABŞ-nin Alabama ştatında ikinci ən sıx şəhər. Eyni zamanda Montqomeri qraflığının eyni adlı inzibati mərkəzidir. Alabama çayında yerləşir. Avropa kolonizasiyasından əvvəl Alabama qəbiləsi Alabama çayının sol sahilində yaşayırdı (sonradan dövlətin adı gəldi). Bu yerləri ziyarət edən ilk ağdərili insanlar İspan tədqiqatçısı Ernando de Soto idi. 1540-cı ildə rəhbərlik etdiyi bir ekspedisiya ərazini araşdırdı. Bölgəyə növbəti Avropa səfəri bir əsrdən çox müddət sonra, 1697-ci ildə Karolina ştatından Alabama çayına enən bir ekspedisiya meydana gəldi. Montqomeri ərazisindəki ilk daimi ağ yerləşmiş 1716-cı ildə orada məskunlaşmış Şotlandiya taciri Ceyms MakKuin idi. Yerli bir qəbilənin liderinin qohumu ilə evləndi və daha sonra uşaqları hindular arasında assimilyasiya edildi.

Alabama Universiteti AU — ABŞ-ın Alabama ştatında ictimai tədqiqat universiteti. Alabama Universiteti Alabama dövlət universitetlərinin və Alabama Sisteminin ən qədim və ən böyüyüdür. Universitet “R1: Doktorantura Universitetləri – Çox yüksək tədqiqat fəaliyyəti” arasında təsnif edilir. Universitet bakalavr, magistr, təhsil mütəxəssisi və doktorantura dərəcələrinə aparan akademik şöbələrdə dərəcə proqramları təklif edir. Ştatda dövlət tərəfindən dəstəklənən yeganə hüquq məktəbi Alabama Universitetidir. Alabama universitetidə başqa yerlərdə mövcud olmayan digər akademik proqramlara antropologiya, rabitə və informasiya elmləri, Metallurgiya mühəndisliyi, musiqi, roman dilləri və sosial iş üzrə doktorluq proqramları daxildir. Universitet Amerika Vətəndaş Müharibəsi və Vətəndaş Hüquqları Hərəkatı zamanı fəaliyyət mərkəzi idi. Məzunlar və professor-müəllim heyətinə 59 Qoldoter alimi, 15 Rodos alimi və 16 Truman alimi daxildir. == Tarixi == 1818-ci ildə Birləşmiş Ştatlar Konqresi yeni yaradılmış Alabama ərazisinə "Müəllim Seminariyası"nın yaradılması üçün qəsəbə ayırmağa icazə verdi. Alabama 14 dekabr 1819-cu ildə Birliyə qəbul edildikdə, torpaq qrantına ikinci bir qəsəbə əlavə edildi və onun ümumi sahəsi 46.000 akr (186 km²) oldu.

Atens — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Alabama ştatının Limestone dairəsində yerləşən şəhərdir. ABŞ-də əhalinin 2010-cu ildəki siyahıyaalınmasının statistik nəticələrinə əsasən şəhərin əhalisinin sayı 21,897 nəfər təşkil edir.

Dekeyter, ABŞ-ın Alabama ştatının Morgan və Limestone qraflığında yerləşən şəhərdir. 2010-cu ildəki əhalinin siyahıyaalınmasına əsasən şəhərin əhalisi 55,683 nəfər təşkil edir.