Поиск по словарям.

Mənfəət — məcmu gəlirlə (buna əmtəə və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirlər, alınan cərimələr və kompensasiyalar, faiz gəlirləri və s. daxildir) ilə bu malların və xidmətlərin istehsalı və ya alınması, saxlanması, daşınması, marketinqi xərcləri arasında müsbət fərq. Mənfəət = Gəlir − Xərclər (pul ifadəsində). Nəticə mənfi olarsa, itki adlanır. "Mənfəət" anlayışı birmənalı deyil və adətən fərqlənir: mühasibat mənfəəti — mühasibat uçotu üçün qəbul edilmiş gəlirin məbləği ilə xərclər (xərclər) hesab edilənlər arasındakı fərq; eyni şərtlərdə mühasibat mənfəəti mühasibat uçotu standartlarından asılıdır (məsələn, MHBS, RAS). Rus iqtisadçısı Yaroslav Sokolov mənfəəti “hesabat dövrünün sonu və əvvəlində müəssisənin əmlak vəziyyəti arasındakı fərq” hesab edirdi. iqtisadi mənfəət — daha qeyri-rəsmi göstərici — bütün xərclər çıxıldıqdan sonra ümumi gəlirin qalığıdır, mühasibat mənfəəti ilə əlavə xərclər arasındakı fərq, məsələn: maya dəyərinə daxil edilməyən sahibkarın ödənilməmiş şəxsi xərcləri, bəzən hətta "itirilmiş mənfəət" ”, korrupsiya şəraitində olan məmurların “stimullarının » dəyəri, işçilərə əlavə mükafatlar və s. Onlar həmçinin ümumi (balans, cəmi) mənfəəti və xalis mənfəəti — vergiləri və ümumi mənfəətdən ayırmaları ödədikdən sonra qalanları hesablayırlar. İngilis ənənəsində "mənfəət" anlayışı müxtəlif terminlərə uyğun ola bilər — profit, gain, return. Mənfəətin miqdarı biznesin uğurunu xarakterizə edir, mənfəət əldə etmək adətən sahibkarlığın bütün növlərinin əsas məqsədi və hərəkətverici motivi olur.

İqtisadi mənfəət — hesablanma proseduru mühasibat mənfəətinə bənzəyən, lakin maddi dəyər olaraq ondan kiçik mənfəətdir. Belə ki, mühasibat mənfəətinə sahibkarın müstəqil əmək fəaliyyəti (məs. menecer kimi) qarşılığında əldə edə biləcəyi əməkhaqqı və sahibkarın resurslarının istifadə oluna biləcək ən yaxşı alternativ variant üzrə dəyərinə müvafiq düzəliş etməklə (azaltmaqla) iqtisadi mənfəəti almaq olar.

Əməliyyat təhlili (ing. cost-volume-profit analysis) və idarəetmə uçotunda əhatəyə töhfə satış (ing. contribution margin) vahidi üzrə marjinal mənfəəti xarakterizə edir. Göstərici müxtəlif hesablamalarda faydalıdır və əməliyyat leverecinin ölçüsü kimi istifadə edilə bilər (ing. operating leverage). Bir qayda olaraq, göstəricinin aşağı dəyərləri əmək tutumlu sektorlarda, yüksək dəyərlər isə kapital tutumlu sahələrdə xarakterikdir. Marjinal mənfəət əməliyyat təhlilində istifadə olunur, burada xalis gəlirin hesablanmasını sadələşdirməyə imkan verir və xüsusilə zərərsizlik nöqtəsi. Marjinal mənfəətin hesablanması menecerə planlaşdırılmış mənfəəti əldə etmək üçün zəruri olan zərər nöqtəsini və satış həcmini qiymətləndirməyə imkan verir, bunun əsasında məhsul çeşidini genişləndirmək və ya azaltmaq barədə daha məlumatlı qərar qəbul etmək olar. məhsul və ya xidmətin qiymətinin müəyyən edilməsi, habelə sistemin optimal təşkili haqqında.məsuliyyətə görə komissiya ödənişləri və mükafatlar (əmək haqqı). Mənfəət marjasının təhlili əməliyyat leverajının qiymətləndirilməsidir, yəni satış artımının mənfəət artımına necə səbəb olduğunun qiymətləndirilməsidir.

Mənfəət gəliri (ing. earnings yield) — əgər şirkətin vergidən sonrakı bütün mənfəəti dividendlər kimi bölüşdürülərsə, səhmdarın əldə edəcəyi gəlir. Səhm üzrə mənfəətin (E) səhmin qiymətinə nisbətini təmsil edir (P). Qiymət-mənfəət nisbətinin tərsidir. Mənfəət gəlirliyi faizlə ifadə edilir ki, gəlir bu göstəricini mövcud uzunmüddətli faiz dərəcələri ilə müqayisə etməyə imkan verir (məsələn, Fed modeli). Mənfəət gəliri ayrı-ayrı səhmlərin, sektorun və ya bütün fond bazarının gəlirliliyini istiqrazların gəliri ilə müqayisə etmək üçün istifadə edilə bilər. Tipik olaraq, səhm gəlirləri risksiz ABŞ dövlət xəzinə istiqrazları üzrə gəlirdən yüksəkdir. Bu gəlirliliyin bir hissəsi dividendlərin ödənilməsinə getsə də, bəziləri bölüşdürülməmiş mənfəət kimi saxlanıla bilər. Səhmlərin bazar qiyməti səhm investisiyaları ilə bağlı əlavə riski əks etdirmək üçün arta və ya azala bilər. Fed modeli fond bazarı dəyərinin məcmu səviyyəsini qiymətləndirmək üçün bir üsul kimi mənfəət gəlirindən istifadə edir, baxmayaraq ki, bu yanaşma çox vaxt mübahisəlidir.

Xalis mənfəət və ya xalis gəlir — vergilər, rüsumlar və büdcəyə digər icbari ödənişlər ödənildikdən sonra müəssisənin balans mənfəətinin onun sərəncamında qalan hissəsi. Xalis mənfəət müəssisənin dövriyyə vəsaitlərinin artırılmasına, fondların və ehtiyatların formalaşmasına, istehsala yenidən investisiya qoyulmasına istifadə olunur. Xalis mənfəətin həcmi ümumi mənfəətin həcmindən və vergilərin məbləğindən asılıdır. Xalis mənfəətin həcminə əsasən müəssisənin səhmdarlarına dividendlər hesablanır. K.Makkonnell və S.Bryuya görə, xalis mənfəət (iqtisadi mənfəət) müəssisənin ümumi gəlirindən bütün fürsət xərclərinin çıxılmasına bərabərdir .

İslam məşvərət şurası (fars. مجلس شورای اسلامی ایران ‎- İranın İslami Məşvərət Məclisi) - İran İslam Respublikasının qanunverici orqanı. 4 ildən bir seçilən məclisin tərkibində hazırda 290 deputat var. Məclisin sədri Məhəmməd Baqir Qalibafdır.

Qiymət-mənfəət nisbəti - şirkətin səhminin cari qiymətinin hər səhmə düşən xalis mənfəətə nisbəti. Məsələn, əgər 10 min səhmə malik şirkətin səhmi hazırda 10 manata tədavül olunursa və son ildə xalis mənfəət 5 min manata bərabərdisə, P/E nisbətini aşağıdakı qaydada tapmaq olar: Hər səhmə düşən xalis mənfəət = 10 000/5 000 = 2 P/E = 10 / 2 = 5. Qiymət – 1)əmtəə dəyərinin pulla ifadəsi; 2)əhəmiyyət, dəyər, önəm, rol; etibar; 3)şagirdin, tələbənin bilik dərəcəsi haqqında verilən nömrə: imtahanda biliyin göstəricisi. Məsələn, orta qiymət, pis qiymət, dərslərdən əla qiymət almaq.4)hüquqda: bəzi müqavilə növlərində mühüm şərtlərdən biri; 5)iqtisadiyyatda: bir malın digər mala dəyişmə nisbəti; malların (məhsulların) və xidmətlərin dəyişmə dəyərinin pulla ifadəsi; ehtiyaclarımızı ödəmək məqsədilə mal və xidmətlərə verdiyimiz nisbi üstünlük. Məsələn, malın qiyməti; 6)pulun miqdarını göstərən fundamental iqtisadi kateqoriyadır; 7)əmtəə dəyərinin pul ifadəsi; əmtəə istehsalına sərf olunmuş ictimai zəruri iş vaxtı miqdarının dolayı ölçülməsində xidmət edən iqtisadi kateqoriya.

Səhm üzrə mənfəət (ing. Earnings per share, EPS) — şirkətin bölüşdürülə bilən xalis mənfəətinin adi səhmlərin orta illik sayına nisbətinə bərabər olan maliyyə göstəricisi. Səhm üzrə mənfəət fond bazarında fəaliyyət göstərən şirkətlərin investisiya cəlbediciliyini və səmərəliliyini müqayisə etmək üçün istifadə olunan əsas göstəricilərdən biridir. Səhm üzrə mənfəət düsturla müəyyən edilir: E P S = I N − D P S A {\displaystyle EPS={\frac {I_{N}-D_{P}}{S_{A}}}} , burada I N {\displaystyle I_{N}} — hesabat dövrünün xalis mənfəətidir, D P {\displaystyle D_{P}} — imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər, S A {\displaystyle S_{A}} — hesabat dövrü ərzində dövriyyədə olan adi səhmlərin orta çəkili sayıdır. S A {\displaystyle S_{A}} hesablanarkən hesabat dövründə adi səhmlərin sayında baş vermiş bütün dəyişikliklər nəzərə alınır. Hesablanmış EPS dəyəri sıfırdan azdırsa, səhm üzrə itki haqqında danışmaq mənasızdır. Faktiki dövriyyədə olan səhmlərin sayı nəzərə alınmaqla hesablanan səhm üzrə əsas mənfəət (ing. forward EPS) adlanır. Həmçinin, səhmlərin sayında mümkün dəyişiklikləri və digər qiymətli kağızların adi səhmlərə çevrilməsi (məsələn, opsionların həyata keçirilməsi, istiqrazların konvertasiyası, yeni səhmlərlə imtiyazlı dividendlərin ödənilməsi). IAS 33 standartına əsasən, hesabat dövrü üçün səhm üzrə mənfəətin hesablanması üçün ümumi düstur belədir: Səhm üzrə əsas mənfəət = Adi səhmdarlara aid edilən dövr üzrə mənfəət (zərər) / Hesabat dövründə dövriyyədə olan adi səhmlərin orta çəkili sayı adi səhm kapital aləti olduqda və adi səhmlərin sahiblərinə aid edilən dövr üçün mənfəət (zərər) gəlir vergisi, nəzarət hüququ olmayan səhmdarların səhmləri, imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər, adi səhmlərin orta çəkili sayı çıxılmaqla konsolidasiya edilmiş mənfəətdir.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində fəhlə məsələsi — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün ən mürəkkəb məsələlərindən biri. == Fəhlə sinfi == Azərbaycanda fəhlələr müstəqil sosial zümrə kimi 19-cu əsrin son qərinəsində formalaşmışdır. Əsas hissəsi Bakı neft mədənlərində çalışanlar idi. 1901-ci ildə onların sayı 28 minə çatmışdı, Bakının bütün sənaye sahələrində çalışan fəhlələrin sayı, bütövlükdə 65–70 min nəfər idi. Fəhlələrin sayı qəzalarda da artırdı. Azərbaycan fəhlələrinin tərkibi çoxmillətli, əsas fərqli cəhətlərindən biri isə yüksək dərəcədə təmərküzləşməsi idi. Bəzi hesablamalara görə, Birinci dünya müharibəsi ərəfəsində (1913) Azərbaycanda bütün fəhlələrin sayı 570 min nəfərə çataraq, əhalinin 14,3%-ni, digər bir hesablamaya görə isə 305 min nəfər olmaqla, əhalinin 12,4%-ni təşkil etmişdir. Fəhlələrin tərkibində azərbaycanlıların sayı üstünlüyə malik idi. Müharibə ərəfəsində Bakı fəhlələrinin 37,6%-i (42,4 min nəfər) azərbaycanlılar, 24,7%-i ruslar və digər millət və xalqların nümayəndələri idi. Birinci dünya müharibəsi fəhlələrin say və tərkibində ciddi dəyişikliklər yaratdı.

Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşməsi tendensiyası (alm. Gesetz vom tendenziellen Fall der Profitrate‎) — Karl Marksın "Kapitalın" III cildində tərtib etdiyi tezis. Söhbət ondan gedir ki, kapitalist iqtisadiyyatının qanunlarına görə, yəni kapitalist iqtisadiyyatının öz xüsusiyyətlərinə görə ümumi iqtisadi miqyasda mənfəət normasının azaldılması tendensiyası mövcuddur. Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşmə meyli haqqında marksist tezisini azalan marjinal faydalılıq qanunundan və azalan gəlir qanunundan ayırmaq lazımdır. Hər hansı xarici səbəblərdən, məsələn, texniki tərəqqinin sürətinin azalması və ya resursların tükənməsi nəticəsində yaranan mənfəət normasının azalmasını da sözügedən qanundan ayırmaq lazımdır. Marksın təliminə görə, kapitalist iqtisadiyyatı daxili ziddiyyətlərlə xarakterizə olunur. Onlar bütün kapitalistlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə hər bir fərdi kapitalistin əldə etdiyi mənfəəti artırmağa çalışmasına baxmayaraq, orta mənfəət dərəcəsinin azalmağa meyilli olmasında özünü göstərir. "Aşağıya doğru meyl"in əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, mənfəəti artırmaq cəhdləri dəyişən kapitalın nisbətinin (yəni kapitalın işçi qüvvəsinin alınmasına gedən hissəsinin) məcmu kapitala nisbətdə aşağı düşməsi tendensiyası ilə bağlıdır. Bunun üçün marksist ifadə "Üzvi tərkibi kapitalın artırılması"). Bu, daha mürəkkəb maşınların, avadanlıqların və texnoloji proseslərin tətbiqi hesabına istehsalın kapital tutumunun artması, eyni zamanda məhsul vahidinə düşən məhsulun həcminə görə işçilərin sayının azalması ilə əlaqədardır.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində fəhlə məsələsi — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün ən mürəkkəb məsələlərindən biri. == Fəhlə sinfi == Azərbaycanda fəhlələr müstəqil sosial zümrə kimi 19-cu əsrin son qərinəsində formalaşmışdır. Əsas hissəsi Bakı neft mədənlərində çalışanlar idi. 1901-ci ildə onların sayı 28 minə çatmışdı, Bakının bütün sənaye sahələrində çalışan fəhlələrin sayı, bütövlükdə 65–70 min nəfər idi. Fəhlələrin sayı qəzalarda da artırdı. Azərbaycan fəhlələrinin tərkibi çoxmillətli, əsas fərqli cəhətlərindən biri isə yüksək dərəcədə təmərküzləşməsi idi. Bəzi hesablamalara görə, Birinci dünya müharibəsi ərəfəsində (1913) Azərbaycanda bütün fəhlələrin sayı 570 min nəfərə çataraq, əhalinin 14,3%-ni, digər bir hesablamaya görə isə 305 min nəfər olmaqla, əhalinin 12,4%-ni təşkil etmişdir. Fəhlələrin tərkibində azərbaycanlıların sayı üstünlüyə malik idi. Müharibə ərəfəsində Bakı fəhlələrinin 37,6%-i (42,4 min nəfər) azərbaycanlılar, 24,7%-i ruslar və digər millət və xalqların nümayəndələri idi. Birinci dünya müharibəsi fəhlələrin say və tərkibində ciddi dəyişikliklər yaratdı.

Yerusəlim Məsihin dirilmə kilsəsi, Anastasiya kilsəsi, Müqəddəs məqbərə bazilikası və ya Müqəddəs məqbərə kilsəsi (ivr. ‏כנסיית הקבר‏‎, ərəb. كنيسة القيامة‎, yun. Ναὸς τῆς Ἀναστάσεως, lat. Sanctum Sepulchrum) — Yerusəlimin (Qüds) qədim şəhərinin xristian məhəlləsində kilsə. Ən azı IV əsrdən qalma bir mənbəyə görə, kilsə müqəddəs kitablara əsasən İsa Məsihin çarmıxa çəkildiyi, dəfn olunduğu və sonra dirildildiyi yerdə dayanır. Məbədin ziyarətgahlarına sahib olmaq və istifadə etmək əsas hüquqları Yunan Pravoslav Yerusəlim patriarxlığına, Erməni Həvari kilsəsinin Yerusəlim patriarxlığına və katolik Fransiskan Ordeninə aiddir. Yerusəlimin Birinci Roma-Yəhudi müharibəsində zamanı mühasirəyə alınmasından sonra şəhər xarabazara çevrilmişdir. 130-cu ildə Roma imperatoru Adrian şəhər ərazisində Roma müstəmləkəsi olan Eliya Kapitolinanın tikilməsinə əmr verir. O, təqribən 135-ci ildə əmr verir ki, içərisində bir məqbərə olan mağaranı doldursunlar ki, Yupiter və ya Veneranın şərəfinə tikiləcək olan bir məbəd üçün təməl formalaşdırsın.

Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksi və ya Vaqif türbəsi — 1982-ci il yanvarın 14-də ulu öndər Heydər Əliyevin bilavasitə təşəbbüsü və iştirakı ilə Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi Şuşa şəhərində şair Molla Pənah Vaqifin məzarı üzərində ucaldılmış əzəmətli məqbərənin açılışı olmuşdur. 1967-ci ildə Şuşada olarkən Heydər Əliyev Vaqifin məzarını ziyarət etmək istəmiş, lakin məzarı tapa bilməmişdir. Onun göstərişi ilə məzar tapılmış və Vaqifin məzarı üstündə 1980-1981-ci illərdə abidə, türbə tikilmiş və 1982-ci ilin yanvar ayında Ulu öndərin iştirakı ilə təntənəli açılışı olmuşdu. 1992-ci il mayın 8-də Ermənistanın silahlı dəstələri işğala məruz qoyduqları Şuşa şəhərində mədəniyyət nümunələrinə qarşı vandalizm aktları törətmiş, Vaqifin məqbərəsini dağıtmışlar. Böyük Azərbaycan şairi Molla Pənah Vaqifin 300 illik yubileyinin layiqincə keçirilməsini təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 12 yanvar 2017-ci il tarixli sərəncam imzalamışdır. Türbə AMEA-nın həqiqi üzvü, sənətşünaslıq doktoru Əbdülvahab Salamzadə və əməkdar memar, memarlıq üzrə elmlər namizədi Eldar Kanukovun layihəsi əsasında tikilmişdir. Vaqif türbəsi Şuşanın cənub-qərb tərəfində, bayram şənlikləri və cıdır yarışları təşkil edilən məşhur Cıdır düzündə, şairin həlak olduğu və dəfn edildiyi qayalı təpədə ucalır. Şairin türbəsinin inşası məsələsi həll edilərkən, ətrafdakı dağ mənzərəsi və şəhərsalma xüsusiyyəti nəzərə alınmış, Azərbaycanın qülləvari türbələrinin kompozisiya quruluşundan istifadə edilmişdir. Türbənin inşasında müəlliflərin xalq memarlığının yerli ənənələrinə, monumental-dekorativ və tətbiqi plastika vasitələrinə geniş müraciət etmələri diqqəti cəlb edir. Vaqif türbəsində bədii memarlıq fikrinin son dərəcə aydınlığı və kompozisiyanın məntiqi sadəliyi konstruksiya və bədii surətinin ahəngdarlığı əldə edilmişdir.