Поиск по словарям.

Monreal (fr. Montréal) — Böyüklüyünə görə Kvebek əyalətinin ən böyük, Kanadanın isə ikinci böyük şəhəridir. İlk əvvəl Villi-Mari-Marii şəhəri adlanıb. Monreal adı şəhərin mərkəzində yerləşən Mon-Raul dağının (Kraliyyət dağı) adından götürülmüşdür.Orta əsr fransız dilində bu Mont Real kimi səslənirdi.2009-cu ilin məlumatlarına görə,Böyük Monrealın əhalisi 3814000 nəfərdir.

Ozon qatını məhv edən maddələr üzrə Monreal Protokolu (ing. The Montreal Protocol on Substances That Deplete the Ozone Layer) — ozon təbəqəsinin mühafizəsi üzrə 1985-ci il Vyana Konvensiyasının beynəlxalq protokolu, ozon təbəqəsini məhv edən bəzi kimyəvi maddələrin mərhələli şəkildə ləğv edilməsi yolu ilə ozon təbəqəsini qorumaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Protokol 16 sentyabr 1987-ci ildə imzalanmaq üçün hazırlanmış və 1 yanvar 1989-cu ildə qüvvəyə minmişdir. Bunun ardınca 1989-cu ilin mayında Helsinkidə ilk görüş keçirilir. O vaxtdan bəri protokola yeddi dəfə yenidən baxılıb: 1990-cı ildə (London), 1991-ci ildə (Nayrobi), 1992-ci ildə (Kopenhagen), 1993-cü ildə (Banqkok), 1995-ci ildə (Vyana), 1997-ci ildə (Monreal), 1999-cu ildə (Pekin) və 2016-ci ildə (Kiqali). Əgər protokolu imzalayan ölkələr gələcəkdə də ona əməl etməyə davam edərlərsə, o zaman 2050-ci ilə qədər ozon təbəqəsinin bərpa olunacağına ümid etmək olar. BMT-nin Baş katibi (1997-2006) Kofi Annan deyib ki, “bəlkə də yeganə çox uğurlu beynəlxalq saziş Monreal protokolu sayıla bilər”. SSRİ 1987-ci ildə Monreal protokolunu imzalamışdır. 1991-ci ildə Rusiya, Ukrayna və Belarus bu qərara varis olduqlarını təsdiq etmişlər. 2009-cu ilin dekabrına olan məlumata görə, BMT-yə üzv olan 196 ölkə Monreal Protokolunun orijinal variantını ratifikasiya edib.

Monreal-la-Klüz (fr. Montréal-la-Cluse) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Şampan-an-Valrome kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01097. Kommuna Paris şəhərinin 420 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və Burk-an-Bres şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir. 2010-ci ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15-64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71.0%, 1999-cu ildə 68.8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi.

1971-ci il Monreal Konvensiyası — (tam adı "23 sentyabr 1971-ci il tarixli Mülki Aviasiya Təhlükəsizliyinə qarşı qanunsuz hərəkətlərin qarşısının alınması haqqında Konvensiya") mülki aviasiyanın təhlükəsizliyinə təhdid yarada biləcək cinayət və davranışların qarşısını almağa yönəlmiş beynəlxalq bir konvensiyadır. Konvensiyaya görə, istənilən şəxs cinayət törətmiş sayılır, əgər: Uçuşda bir təyyarədə olan bir şəxsə qarşı zorakılıq aktı törədir Təyyarənin uçması və ya uçuş zamanı təhlükəsizliyinə təhlükə yarada biləcək bir şəkildə hava gəmisinin dağıdılması və ya zədələnməsi Təyyarəni məhv edə və ya zədələyə biləcək bir cihazın və ya maddənin təyyarəsinə yerləşdirilməsi və ya üst-üstə düşməsi Hava naviqasiya vasitələrinin məhv edilməsi və ya zədələnməsi və ya hava gəmisinin təhlükəsizliyinə təhlükə yarada bilərsə onların işinə müdaxilə Uçuş zamanı təyyarənin təhlükəsizliyini təhlükə altına alan yalan məlumatların ötürülməsi Yuxarıda göstərilən hərəkətlərdən birini etməyə cəhd Yuxarıda göstərilən hərəkətlərdən birində iştirak edən Qeyd etmək lazımdır - Konvensiya gömrük, hüquq-mühafizə və hərbi təyyarələrə şamil edilmir. Yalnız mülki təyyarələrə. Konvensiya, aut dedere aut judicare prinsipini müəyyənləşdirir, buna görə müqavilə tərəfi ya cinayətlərdən birini törədən şəxsi mühakimə etməli, ya da cinayətin mühakimə olunması üçün ekstradisiyasını tələb edən şəxsi başqa bir dövlətə göndərməlidir. Konvensiya 23 sentyabr 1971-ci ildə Monrealda Beynəlxalq Hava Hüququ Konfransı tərəfindən qəbul edilmişdir. Lakin bu, 10 dövlət tərəfindən ratifikasiya olunduqdan sonra 26 yanvar 1973-cü ildə qüvvəyə minmişdir. 2013-cü ilədək Konvensiyada 186 iştirakçı dövlət var, o cümlədən BMT-nin 186 üzvü, həmçinin Kuk adaları və Niue.

Monreal-la-Klüz (fr. Montréal-la-Cluse) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Şampan-an-Valrome kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01097. Kommuna Paris şəhərinin 420 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və Burk-an-Bres şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir. 2010-ci ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15-64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71.0%, 1999-cu ildə 68.8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi.

Monreal Müasir İncəsənət Muzeyi (fransız dilində: Musée d'art contemporain de Montréal) — Kanadanın Kvebek vilayətinin ən böyük şəhəri olan Monrealda muzey. 1964-cü ildə Kvebek hökuməti tərəfindən əsası qoyulan Monreal Müasir İncəsənət Muzeyi Kanadada müasir incəsənət əsərlərinin nümayişinə əsaslanan ilk muzey olmuşdur. Muzey 1965-ci ildə Fransa ekspressionizminin tanınmış nümayəndəsi, rəssam və qrafik Jorj Ruonun əsərlərindən ibarət sərgi ilə açılmışdır. 1983-cü ildə muzey öz statusunu dəyişərək direktorlar şurası tərəfindən idarə olunan müstəqil korporasiyaya çevrildi. Monreal Müasir İncəsənət Muzeyi müasir binası istifadəyə verilənədək 3 müxtəlif yerdə fəaliyyət göstərmişdir: 1964–1965-ci illərdə Vil-Mari meydanındakı ticarət kompleksində, 1965–1968-ci illərdə Dyufren muzeyində, 1968–1992-ci illərdə Beynəlxalq Ekspo-67 bədii qalareyasında və Site-de-Qavrda. 1992-ci ildə muzey şəhərin mərkəzindəki İncəsənət Sarayına (Place des Arts) köçürülmüşdür. Muzey Kanadada və Kvebekdə təsviri incəsənət, musiqi əsərlərinin, müasir rəqslərin və ekspremental teatrın cəmləşdiyi mədəniyyət kompleksidir. Muzeyin eksponatları və müvəqqəti sərgilər ümumi sahəsi 2500 kv. metr olan 8 qalereyada yerləşdirilmişdir. Muzeyin kolleksiyasına Kvebekdən olan 1500 müəllifin (onlardan 1 200 nəhəri hazırda yaşayır) 7 000-dən çox əsərləri (Muzeydəki bütün eksponatların 60 faizi), həmçinin Kanadanın digər əyalətlərdən olan və xarici ölkələrdən olan müəlliflərin əsərləri daxildir.

Reportaj-film bir neçə epizoddan ibarətdir. Filmdə Azərbaycanın görkəmli mədəniyyət, incəsənət və elm xadimlərindən, sənaye və kənd təsərrüfatı qabaqcıllarından ibarət nümayəndə heyətinin Monrealda Azərbaycan günündə iştirak etməsi, onun şəhər meri tərəfindən qəbul olunması, Monrealda Ümumdünya sərgisinin, Azərbaycan SSR gününün təntənəli açılışı, nümayəndə heyətimizin Ottava və Toronto şəhərlərinə səfəri haqqında danışılır. Eyni zamanda yeri gəldikcə filmdə Kanadanın görməli yerləri barədə də söhbət açılır.

The Montreal Star — ingilis dilində Monreal, Kvebekdə çap edilmiş Kanada qəzetidir. Qəzet, mətbuat mənsublarının 8 aylıq tətilindən sonra 1979-cu ildə öz fəaliyyətini dayandırmışdır. Bu, Kanadanın 1950-ci ilə kimi ən böyük qəzeti idi və onun bağlanmasından bir qədər əvvələ kimi Monrealda dominant ingilis dilli qəzet hesab edilirdi. Qəzetin əsası Hugh Graham tərəfindən 1869-cu ilin 16 Yanvarında "Montreal Evening Star" kimi qoyulmuşdur. 1877-ci ildə "The Evening Star" başlığı "The Montreal Daily Star" başlığına dəyişdirilmişdir. Xəbərlər və redaksilardan əlavə, the Star bəzən öz diqqətə laiq məqalələrini yaratmışdır. 1890-cı ilin sonlarında jurnalist Sarah Jeannetten Duncanın dünya turu The Montreal Star qəzeti tərəfindən maliyyələşdirilmişdir və həmin səyahətlər məqalələr şəklində qəzetdə çap edilmişdir. 1890-cı illərdə Star tiraj rəqəmlərini könüllü şəkildə yoxlamağa başladı və digər nəşrlərlə şişirdilmiş dövriyyə iddialarına nəzarət etməkçün hökumət tənzimləməsindən istifadə etdi. Qəzetin tirajı həmin onillikdə əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır və 1899-cu ildə günlük 52.600 oxucuya qədər çatmışdır; 1913-cü ilə qədər tirajının 40%-ı Montreal xaricində idi. 1915-ci ilə qədər Montreal Star şəhərin ingilis dilində axşam nəşr olunan qəzet bazarında böyük təsirə malik idi və Graham rəqiblərindən açıq-aşkar öndə idi və bu ona ingilis dilli qəzet bazarını təmamilə idare etməkçün kömək edirdi.

Ubisoft Montreal - oyun istehsal edən şirkətdir və Ubisoft şirkətinin baş ofisidir. Şirkətin mərkəzi Kanadanın Monreal şəhərində yerləşir. "Ubisoft Montreal" şirkəti 1997-ci ildə Kanadanın Kvebek əyalətinin Monreal şəhərində qurulmuşdur. Çünki Kvebek əyaləti fransız dilli xalqın məskunlaşdığı əsas yerlərdən biri idi və bu da studiyanın mərkəzinin burada yerləşməsi üçün əsas ilham mənbəyinə çevrilmişdi. Əvvəlcə şirkət, əsasən, uşaq oyunlarını hazırlamağa başlamışdır. 2000-ci ildən etibarən şirkət "Hərəkət" (ing. Action) janrında oyunlar istehsal etməyə başlayır. Bu şirkəti "Hərəkət" janrından istehsal etdiyi oyunu isə "Tom Clancy's Splinter Cell" videooyunu idi.

Montreal Liseyi — 1843 -cü ildə Kanadanın Kvebek əyalətinin Montreal şəhərində,sonradan Qızıl Meydan Mil (ing. Golden Square Mile ) kimi tanınan məhəllədə yerləşən ingilis dilli orta məktəb idi. 20-ci əsrin əvvəllərində bu rayon dəmir yolu, gəmiçilik, mədənçilik, meşəçilik, xəz və maliyyə sahələrində ən böyük Kanada şirkətlərinin sahiblərini bir araya gətirdi.1870-1900-cü illər arasında Kanadanın sərvətinin 70%-i təxminən 1-ci məhəllədə yaşayan əlli kişiyə məxsus idi. 1853-cü ildən 1870-ci ilə qədər o, həmçinin McGill Kollecinin Liseyi və ya Lisey Bölməsi adlanırdı.Tamamilə oğlan məktəbi olaraq qurulan, 1875-ci ildə qızlar üçün Lisey adlanan ayrı bir bölmə qəbul edildi. 1878-ci ildə hər iki cinsin birgə yeni binası istifadəyə verilmişdir. Məktəbdə birinci sinifdən on ikinci sinifə qədər olan uşaqlar yerləşirdi. 1915-ci ildə bir neçə ərazini işğal etdikdən sonra məktəb McGill Universiteti şəhərciyinin yaxınlığında, Universitet küçəsində yeni neoklassik binaya köçdü .Qızlar və oğlanlar binanın ayrı-ayrı qanadlarında dərslərinə qatıldılar və məktəb idmanı üçün də ayrıldılar, lakin bəzi fəaliyyətlər üçün bir araya gəldilər. İki bölmə 1965-ci ildə bir məktəbə birləşdirildi.Məktəb 1979-cu ilin iyun ayında, əsasən palatada ingilis dilli əhalinin azalması səbəbindən bağlandı .Qısa müddət sonra, Təhsilin Ürəyində İncəsənət Təhsili, ictimai sənət məktəbi, üçüncü mərtəbədəki MIND Orta Məktəbinin qoşulacağı boş binaya köçdü. Məktəb 1843-cü ildə təhsildə 19-cu əsrin ideyalarına hörmət edən bir protestant orta məktəbinə ehtiyac olduğunu görən bir qrup Montreal peşəkar və tacir tərəfindən yaradılmışdır. Edinburqdakı Kral Liseyindən sonra modelləşdirilmişdir.Uilyam Lunn, Uilyam Kollis Meredit , David Torrance və möhtərəm Henri Esson ilə birlikdə Ceyms Ferrierin başçılıq etdiyi bir neçə qurucu Şotlandiya Presviterian əsilli idivə məktəbin məqsədlərindən biri də artan inkişafa alternativ yaratmaq idi.

Bank of Montreal (fr. Banque de Montréal — «Monreal Bankı»; BMO, rus. Би́мо) — Kanada bankı, əmanətlərə yerləşdirilən vəsaitlərin həcminə görə ölkədə dördüncü (Kanadadakı “böyük beşlik” banklarından biri), ABŞ-ın iyirmi ən böyük bankı və dünyanın 50 ən böyük bankı arasında. 1817-ci ildə Kvebek ştatının Montreal şəhərində qurulan bu, Kanadanın ən qədim bank təşkilatıdır. 1977-ci ildən etibarən faktiki əməliyyat mərkəzi Torontodadır. Köhnə Kanada bank sistemində Monreal Bankı ilk nizamnamə bankı idi və ilkin olaraq inhisarçı mövqe tutdu, faktiki olaraq mərkəzi bankı əvəz etdi; Digər nizamnamə bankları daha sonra meydana çıxdı, lakin Monreal Bankı Kanada dollarının dövriyyəyə buraxılmasına qədər notlar və tokenlər buraxdı. Bank 1817-ci ildə bir qrup sahibkar tərəfindən yaradılmışdır; əvvəlcə Monreal Bank adlanırdı. 1822-ci ildə özəldən ictimaiyyətə çıxdı və adını Monreal Bankı olaraq dəyişdirdi. O, həm yeni filialların açılması, həm də satınalmalar vasitəsilə bütün Kanadada öz fəaliyyətini sistematik şəkildə genişləndirdi. 1942-ci ildə bank öz əskinaslarını buraxmağı dayandırdı.

Minerallar — Yer qabığının tərkibinə daxil olan müxtəlif kimyəvi tərkibə malik olan təbii cisimdir. Müəyyən edilmişdir ki, Yer qabığı müxtəlif minerallardan əmələ gələn süxurlardan ibarətdir. Mineral dedikdə fiziki və kimyəvi cəhətdən kifayət qədər eyni tərkibə malik olan təbii birləşmə nəzərdə tutulur. Yer qabığında 3000-ə qədər mineral vardır. Bunların 50-dən çoxu süxur əmələ gətirən minerallara aid edilir. Süxurlar — bir və ya bir neçə mineralın birləşməsindən əmələ gəlir. Yer qatını əmələ gətirən müxtəlif bərklikdə və qalınlıqda kütlələrə dağ süxurları deyilir. Minerallar və süxurlar müxtəlif əlamətlərinə — bərkliyinə, xüsusi çəkisinə, kimyəvi tərkibinə, rənginə, ərimə temperaturuna, əmələ gəlməsinə və başqa göstəricilərinə görə bir-birindən fərqlənirlər. Fiziki xassələrinə görə onlar bərk, maye və qaz halında olurlar. İstifadələrindən asılı olaraq yanar faydalı qazıntılar və ya minerallar, yanacaq (daş kömür,neft,qaz,yanar cisimlər,qeyri-faydalı qazıntılara qranit,mərmər,qiymətli daşlar və s., metal filizlərinə dəmir, mis, alüminium və başqaları ayrılırlar.

Monrevel (fr. Montrevel) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Viryo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — La-Tur-dyu-Pen. INSEE kodu — 38257. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 346 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 441 ilə 705 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 440 km cənub-şərqdə, Liondan 55 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 45 km şimal-qərbdə yerləşir.

Cortaderia (lat. Cortaderia) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Lamprothyrsus Pilg. Moorea Lem.

Voreal (fr. Vauréal) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — L'Otiy. Əhalisi — 15.602 nəfər (2006). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 31 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 3 km qərbdə yerləşir.

Diaspor (mineral) — mineral, α- AlOOH (və ya da HAlO2). Al qismən Mn3+, Fe3+, Cr ilə əvəz olunur. Diaspor - Rombik. Habitus lövhəvari, iynəvari. İkiləşmə {061} və {021} üzrə nadir. Ayrılma {010} üzrə mükəmməl, {110}, {210} və {100} üzrə qeyri-mükəmməl. Aqreqat: yarpaqvari, gizli kristallik, stalaktitəbənzər. Rəngi ağ, bozumtul; Mn ya da Fe qatışıqları ilə - boz, yaşıl, sarı, çəhrayı, qəhvəyi, qırmızı. Parıltısı şüşəlidən, almaz parıltısı kimi. Sərtliyi 6,5-7.

Donatas Montvidas (lit. Donatas Montvydas; d. 22 oktyabr 1987, Vilnüs, Litva) və ya səhnə adı ilə Donni Montell — Litva müğənnisi və bəstəkarı. Litvanı Bakıda keçirilən 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "Love is Blind" mahnısı ilə təmsil etmiş və finalda ölkəyə 70 xalla 14-cü yeri qazandırmışdır. Donni Montell Litvanı bir daha İsveçin paytaxtı Stokholmda keçirilən 2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "I've Been Waiting for This Night" mahnısı ilə təmsil etmiş və ölkəsinə final mərhələsində topladığı 20 xalla 9-cu yeri qazandırmışdır. Donatas Montvidas Litvanın Vilnüs şəhərində anadan olmuşdur. Onun anası gimnast, atası isə "Plackartas" rok qrupunda təbilçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Montvidasın böyük bacısı peşəkar rəqqasədir. Montvidas uşaq yaşlarından musiqiyə maraq göstərmişdir. O, altı yaşında ikən vokal müəllimi Donatası azyaşlı musiqiçilərin yarışması olan “Dainc dainelė” (“Mahnıların mahnısı”) yarışmasına göndərmişdir.

Donatas Montvidas (lit. Donatas Montvydas; d. 22 oktyabr 1987, Vilnüs, Litva) və ya səhnə adı ilə Donni Montell — Litva müğənnisi və bəstəkarı. Litvanı Bakıda keçirilən 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "Love is Blind" mahnısı ilə təmsil etmiş və finalda ölkəyə 70 xalla 14-cü yeri qazandırmışdır. Donni Montell Litvanı bir daha İsveçin paytaxtı Stokholmda keçirilən 2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "I've Been Waiting for This Night" mahnısı ilə təmsil etmiş və ölkəsinə final mərhələsində topladığı 20 xalla 9-cu yeri qazandırmışdır. Donatas Montvidas Litvanın Vilnüs şəhərində anadan olmuşdur. Onun anası gimnast, atası isə "Plackartas" rok qrupunda təbilçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Montvidasın böyük bacısı peşəkar rəqqasədir. Montvidas uşaq yaşlarından musiqiyə maraq göstərmişdir. O, altı yaşında ikən vokal müəllimi Donatası azyaşlı musiqiçilərin yarışması olan “Dainc dainelė” (“Mahnıların mahnısı”) yarışmasına göndərmişdir.

Firuzə — mineral, kimyəvi tərkibi (CuAl6[PO4]4(OH)8·4H2O) olan çox nadir və qiymətli daş. Fars dilindən tərcümədə, firuzə — "xoşbəxtlik daşı" deməkdir. Çox zaman "firuzə" sözünü fars dilindən "Piruz", yəni, "qalib gələn" kimi də tərcümə edirlər. Qədim dövrlərdən zərgərlikdə istifadə edilən firuzə bərəkət və var-dövlət rəmzi hesab edilirdi. Rəngi açıq mavidən, göy, yaşıl və tünd yaşıl çalarlara qədər olur. Sıxlığı 2,6—2,8-dir. Firuzə mineralının çıxarıldığı yataqlar: Misir, Sinay yarımadası, İran, Əfqanıstan, Tacikistan, Türkmənistan. Dünyada süni firuzə mineralının istehsalı geniş yayılmışdır ki, bu mineralları əsil firuzədən yalnız mütəxəssislər ayıra bilirlər. Su tərkibli olan fosfar və alüminium birləşməsi sayılır. Kimyəvi tərkibi olduğu kimi qalmır və durmadan dəyişikliyə uğrayır; CuO - 9.57%, Al2O3 - 36,84%, Pb2O3 - 34,12%, H2O - 19,47%.

Gips – CaSO4 •2H2O — monoklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. Rəng – rəngsiz, qar kimi ağ, qatışıqlarından asılı olaraq boz, sarımtıl, mavi, narıncı, qırmızı, qəhvəyi, qara rənglər alır; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – ayrılma müstəvilərində şüşə, sədəfi, lifli aqreqatlarında – ipəyi; Şəffaflıq – şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 2,32; Sərtlik – 1,5–2; Vərəqləri əyilgəndir, lakin elastik deyil; Ayrılma – {010} üzrə tam mükəmməl; {100} üzrə orta; Sınıqlar – kristallarda – pilləli, xırdadənəli aqreqatlarda – hamar, çubuqvarı əmələgəlmələrdə – tikanlı; Başqa xassələr – suda 1 hissə gips : 2 hissə su nisbətində hiss olunacaq dərəcədə həll olur; Morfologiya – kristallar: lövhə- və sütunvarı, prizmatik; İkiləşmə: {100} və {101} üzrə tez-tez qaranquş quyruğunu xatırladan təmas ikiləşmələri rast gəlir; nadir hallarda xaç şəkilli qarşılıqlı nüfuzetmə ikiləşməsi qeyd edilir; Mineral aqreqatları: bütöv, dənəvər, sıx, lifli, vərəq- və torpaqvari kütlələr, konkresiyalar, druzalar, "gips-qızılgülü" şəklində kristal bitişikləri, anhidrit, halit və kalsit üzrə psevdomorfozalar, ontoditlər, helektitlər və s. Gips müxtəlifliklikləri: alebastr – incədənəli massiv, bəzən mərmərə bənzər Gips; selenit – parallel-lifli yarımşəffaf Gips; atlas şpat–lifli, ipək parıltılı Gips; poykilit Gips – çoxlu (75%-dək) qum möhtəviləri saxlayan kristallik qumlu Gips. Müxtəlif mineraləmələgəlmə proseslərinin məhsuludur. Dəniz hövzələrinin tam tədric olunmamış ayrılmış sahələrində buxarlanma yolu ilə halogenezin başlanğıc mərhələlərində karbonatlardan sonra xemogen-çökmə yolla ilk kristallaşan minerallardan biridir. Müxtəlif çökmə süxurlarda – əhəngdaşları, mergel, gillərdə və b. nazik laycıqlar əmələ gətirir. Gipsin iri yataqlarının böyük əksəriyyətinin formalaşması səthəyaxın zonada (100–150 metrədək) aşağı xarici təzyiq şəraitində ("gips papaqları" və s.) çökmə süxur qatlarında anhidritin hidratlaşması ilə əlaqədardır. Sulfid yataqlarının oksidləşmə zonalarında, müxtəlif süxurların aşınma qabığında sulfat məhlullarının karbonat əmələgəlmələrinə təsiri nəticəsində də kristallaşır.

Heliotrop (qanlı daş) — rast gəlmə tezliyi şkalası: nadir. Heliotrop xalsedonun yaşıl fonda «qan damcısı»nı xatırladan parlaq-qırmızı püruzları olan tünd-yaşıl, mavi-yaşıl növ müxtəlifliyidir. Bəzən sarı rəngli ləkələr müşahidə olunur. Adətən püruzlar heliotropun yaşıl kütləsində qeyri-bərabər paylanır. Onların paylanma xarakterindən və ölçülərindən asılı olaraq yaranan rəsmlərə görə heliotropun xırda- və irirəsmli və zonal növ müxtəliflikləri ayrılır. Heliotrop adətən qeyri-şəffaf, nazik qırıntılarda yarımşəffaf, bəzən işıqkeçirən olur. Badamcıq, jeoda, damarcıq, qeyri-düzgün formalı xırda yığınlarına, əsas etibarilə, effuziv süxurlarda rast gəlinir. Onun əmələ gəlməsi əsasən hidrotermal proseslərlə bağlıdır. Onu əqiq, seladonit, kalsit, xlorit, maqnetit, hematit və b. müşayiət edir.

Kianit (disten) Al2 [O | SiO4] — Triklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. Xromkianit (2%-ə qədər Cr2O3), manqankianit. Rəng – adətən göy və mavi, bəzən sarı, yaşıl, çəhrayımtıl, rəngsiz, nadir hallarda qara; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından ayrılma müstəvilə-rində sədəfiyədək; Şəffaflıq – şəffafdan qeyri-şəffafadək; Sıxlıq – 3,6–3,7; Sərtlik – 4,5–7; mineral üçün sərtliyin anizotropiyası səciyyəvidir: kristalın uzununa istiqamətdə sərtlik 4,5–5, eninə istiqamətdə 6,5–7 arasında dəyişir; Kövrəkdir; Ayrılma – {100} üzrə mükəmməl, {010} üzrə aydın; Bölünmə – {001} üzrə; Sınıqlar – pilləli; Morfologiya – kristallar: sütunvari, lövhəşəkilli, çox zaman əyilmiş, burulmuş; İkiləşmə: çox vaxt {100} üzrə sadə və {001} üzrə polisintetik; Mineral aqreqatları: dərz şəkilli, radial — şüalı, iynəvari. Regional metamorfikləşmiş gil süxurlarının (mikalı şistlərin, qneyslərin), ekloqitlərin, amfibolitlərin səciyyəvi mineralıdır. Kianitə alp tipli kvars damarlarında və peqmatitlərdə də rast gəlinir. Aksessor kianit qranitlərdə qeyd edilir. Kianit çökmə süxurların adi qırıntı mineralıdır. Kimyəvi cəhətdən dayanıqlı birləşmə olan kianit səpintilərdə toplanır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: qranat, stavrolit, andaluzit, rutil, korund, soizit və b.

Mineral aqreqatlar — mineral dənə və ya kristallarının təbii minerallaşma prosesi nəticəsində toplanması və bitişməsi. Belə bitişmə bir və ya bir neçə mərhələdə baş verə bilər. Mineral aqreqat mineralogiyanın ilkin anlayışıdır. Paul Kukuk: . Springer, Berlin, Göttingen, Heidelberg 1951, S. 144 ff. Walter Schumann: . 16. überarbeitete Auflage. BLV Verlag, München 2014, ISBN 978-3-8354-1171-5, S. 15. Manual on catalyst characterization (Recommendations 1991) // Pure Appl.

Mineral aqreqatlar — mineral dənə və ya kristallarının təbii minerallaşma prosesi nəticəsində toplanması və bitişməsi. Belə bitişmə bir və ya bir neçə mərhələdə baş verə bilər. Mineral aqreqat mineralogiyanın ilkin anlayışıdır. Paul Kukuk: . Springer, Berlin, Göttingen, Heidelberg 1951, S. 144 ff. Walter Schumann: . 16. überarbeitete Auflage. BLV Verlag, München 2014, ISBN 978-3-8354-1171-5, S. 15. Manual on catalyst characterization (Recommendations 1991) // Pure Appl.

Mineral göl və ya duzlu göl, duz gölü — kəskin minerallaşmış və ya suyunda çoxlu miqdarda duz olan (adətən 47 q/l, Xəzər gölü, Baskuncaq g, Elton g.) göl. Mineral göllərin suları kimyəvi tərkibinə görə karbonatlı, sulfatlı və xloridli olur. Mineral göllərdən xörək duzu, soda, mirabilit, yod, brom və s. istehsal edilir. Sulfat tipli mineral göllərində əmələ gələn hidrogen-sulfidli mineral palçıqlar müalicə vasitəsi kimi işlədilir.

Mineral gübrələr — tərkibində bitkilər üçün qida elementləri olan birləşmələr, əsasən duzlardır. Bitkilərin sürətli inkişafını və məhsuldarlığını təmin edən maddələr yığımından ibarət xüsusi kimyəvi məhsullardır. Bitkilərə çox miqdarda lazım olan elementlərə (C, O, H, N, P, K, Ca, Mg, Fe, S) makroelementlər, tərkibində həmin elementlər olan gübrələrə isə makrogübrələr və ya adi gübrələr deyilir. Bitkilər üçün az miqdarda lazım olan elementlər (B, Cu, Co, Mn, Zn, Mo və s.) mikroelementlər, tərkibində həmin elementlər olan gübrələr isə mikrogübrələr adlanır. Makroelementlərin içərisində 3 element - azot, fosfor, kalium bitkilərə daha çox miqdarda lazımdır. Bütün mineral gübrələrin tərkibində bir neçə kimyəvi element olur, bunların da bəziləri bitkilərə ziyan gətirə bilər. Bütün sadə gübrələrdə (ammonyak şorası, sidik cövhəri, superfosfat) mikroelementlər; sulfatlarda (kalium, maqnezium, ammonium) kükürd; superfosfatda ftor; kalium duzlarında və kalium xloriddə xlor və natrium olur ki, bunların miqdarı az olduqda bitkilərə xeyir, artıq olduqda isə ziyan yetirir. Mineral gübrələr payız və yazda şum altına (əsas gübrələr), səpinlə birlikdə (səpin gübrələri) və vegetasiya dövründə (bitkini qidalandıran) verilir. Gübrələrin orta norması: 30-100 N, 30-60 P2O5 və 45-902 K2O. Gübrələrdən heç biri bitkilərin yüksək məhsuldarlığını ayrılıqda təmin edə bilmir. Odur ki, hətta kompleks gübrələrlə əlavə yemləmələr zamanı digər mineral, yaxud üzvi gübrələrdən də istifadə olunmalıdır.