Поиск по словарям.

Nazpəri Əhmədəli qızı Dostəliyeva (23 dekabr 1959, Bakı) — Azərbaycan müğənnisi, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (2008). == Həyatı == Nəzpəri Dostəliyeva 1959-cu il dekabrın 23-də Bakıda doğulub.2002-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetini bitirib. Böyük səhnədə ilk addımlarını 1996-cı ildə atıb. İlk hiti "Nə olar, Allahım, ayırma bizi" mahnısı olub. 1998-ci ildən Azərbaycan Dövlət Teleradio Şirkətinin solistidir. 25 disk və 3 albomu çıxıb. Fransa (Paris), Almaniya (Bonn, Frankfurt, Köln, Hannover), Niderland (Amsterdam), Norveç, Türkiyədə 2015-ci ildə Lütfü Kırdar adına böyük konsert salonunda solo konsert etmişdir. Kiprdə çıxışlar edib. 1999-cu ildən bəstəkar-aranjımançı Səyavuş Kərimi ilə işləyir. 2001-ci ildə isə Norveçin Oslo şəhərində və Skruk xoru ilə Norveçin bir çox şəhərlərində konsert proqramı ilə çıxış edib.

Azərbaycanlılar (az.-əbcəd آذربایجانلیلار‎), Azərbaycan türkləri və ya azərilər (az.-əbcəd آذریلر‎) — əsasən İranın şimal-qərbini əhatə edən Cənubi Azərbaycanda və Azərbaycan Respublikasında yaşayan türk xalqı.Azərbaycan və İrandan başqa, həm də indiki Rusiya (Dağıstan), Gürcüstan (Borçalı), Türkiyə (Qars və İğdır) və İraq ərazisində yaşayırlar. Antropoloji cəhətdən Avropoid irqinin Kaspi tipinə aiddirlər. Azərbaycan dilində danışırlar. Dindarları əsasən İslam dininin şiə təriqətindədirlər (yalnız Cəfəri məzhəbində). Müasir Azərbaycan etnosunun Cənubi Qafqaz və Şimal-Qərbi İran ərazisində formalaşması prosesi çoxəsrlik bir proses olmuş və əsasən, XV əsrin sonlarında başa çatmışdır. == Məskunlaşma == Azərbaycanlılar saylarının çoxluğuna görə Qafqazda birinci, Gürcüstan və İranda isə ikinci xalqdır. Azərbaycanın özündə isə 10,1 milyona yaxın (2019) azərbaycanlı yaşayır (ölkə əhalisinin 93,6%-i).İranda azərbaycanlılar əsasən, Qərbi Azərbaycan, Şərqi Azərbaycan, Ərdəbil və Zəncan ostanlarında çoxluq təşkil edirlər. Həmçinin, Kürdüstan ostanının şərq rayonlarında (Qürvə şəhəri yaxınlığındakı kəndlərdə), Həmədan ostanında və Qəzvin ostanının şimal rayonlarında yaşayırlar. Tehran, Kərəc və Məşhəd şəhərlərində də böyük azərbaycanlı icmaları var. İranda yaşayan azərbaycanlıların ümumi sayı, müxtəlif hesablamalara görə, 20–30 milyon nəfərdir.Rusiyada azərbaycanlılar Dağıstanın cənubunda yaşayırlar.

Nəzəri astronomiya — astronomik obyektləri və astronomik hadisələri təsvir etmək üçün fizika və kimyanın analitik modellərini istifadə etməkdir. Ptolemaiosun Almagest nəzəri astronomiya üzərinə mükəmməl bir məqalə ilə birlikdə hesablama üçün praktik bir əl kitabı olsa da, yenə də uyuşmayan müşahidələri uzlaşdırmaq üçün bir çox güzəşt verməyi ehtiva edir. Nəzəri astronomiya ümumiyyətlə Johannes Kepler (1571–1630) və Keplərin qanunları ilə başlamış olaraq qəbul edilir. Müşahidə ilə bərabərdir. Astronomiyanın ümumi tarixi XVI əsrin sonundan XIX əsrin sonuna qədər Günəş Sisteminin identifikator və nəzəri astronomisinin tarixiylə əlaqədardır. Müasir astronomiya tarixindəki əsərlər arasında ümumi tarixlər, milli və təşkilati tarixlər, cihazları, identifikator astronomiya, nəzəri astronomiya, konumsal astronomiya və astrofizika yer alır. Göy elm, ulduzlar və qalaktik formalaşması və səma mexanikası modellemek üçün hesablama texnikalarını mənimsəmək üçün erkəndən başlamışdı. Nəzəri astronomiya baxımından, riyazi ifadə məqbul dərəcədə doğru olmalıdır, ancaq spesifik problemlərdə istifadə edildiyində, daha irəli riyazi analizə tabe tutula bilən bir formada olmalıdır. Bilinən gərçək, nəzəri astronomiya, göylərdə olan hər ulduzun yerini, ölçüsünü və istiliyini təxmin edə bilməz (və deyilməz). Nəzəri astronomiya, göy cisimlərinin görünüşcə kompleks, lakin vaxtaşırı hərəkətlərini analiz edərək cəmlənmişdir.

Nəzəri fizika — fizikanın obyektlərin və sistemlərin riyazi modellərindən və mücərrədliyindən yararlanaraq təbiət və kainatda baş verən hadisələri izah eləməyə, təxmin eləməyə və səmərəliləşdirməyə çalışan bölməsidir. Eksperimental fizikanın "əksi" sayıla bilər. Eksperimental fizika alətlərdən və cihazlardan istifadə edərək həmin təbiət və kainat hadisələrini incəliklərini ayırd eləməyə çalışır. Elmin inkişafı təcrübələrlə nəzəriyyənin arasındakı əlaqədən asılıdır. Bəzi hallarda isə nəzəri fizika riyaziyyatın ciddi standardları ilə vəhdət təşkil edərək təcrübələrə və müşahidələrə kiçik çəki payı saxlayır. Məsələn, xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin inkişaf etdirilməsi dövründə Albert Eynşteyn Lorentz transformasiyalarıla məşğul olarkən Yerin efirdəki sürüşməsi haqqında olan Mayklson-Morli eksperimentinin məlumatlarından heç istifadə eləməmişdi. Amma, Eynşteyn Nobel mükafatını isə fotoelektrik effektini izah etdiyinə görə qazanmışdı, hansı ki, həmin effektin təcrübi nəticələri əldə olunanda nəzəri izahının verilməsində çətinliklər var idi. == Ümumi baxış == Fiziki nəzəriyyə fiziki hadisələrin modelidir. Nəzəriyyənin fərziyyələri müşahidələrlə üst-üstə düşdüyü müddətdə müzakirə olunur. Bir fiziki nəzəriyyənin keyfiyyəti onun vasitəsilə təxmin olunmuş yeni fərziyyələri ortaya qoya bilmə bacarağına görə də ölçülür ki, hansı ki, müşahidələrlə təsdiqlənməlidir.

Nəzəri mexanika — mexaniki hərəkətlər haqqında ümumi qanunları və cisimlərin qarşılıqlı təsirini öyrənən elmdir. Fizikanın bir bölməsi olmuş nəzəri mexanika özünə aksiomlar şəklində fundamental əsas yaradaraq ayrıca elmsahəsi kimi inkişaf etmişdir. O texnikada tətbiqi xarakter daşıdığından geniş tətbiq olunur. Nyutona görə "nəzəri mexanika istənilən qüvvə ilə yaradılmış hərəkətlər haqqında və istənilən hərəkəti yaratmaq üçün tələb olunan isbat olunmuş qüvvələr haqqında elmdir". Nəzəri mexanika aksiomalara əsaslanan bir qanunlara əsaslanır. Bu aksiomlar tətbiqi mexanikanın həqiqəti haqqında induktiv xarakter daşıyır. Nəzəri mexanika deduktiv xarakterə malikdir. Təcrübələrdən əldə edilmiş aksiomalara əsaslanan nəzəri mexanika qanunları sərt riyazi asılılıqlar əsasında təsvir olunurlar. Nəzəri mexanika təbiət elmlərinin bir hissəsinə olub hissələr yox onların modelləri ilə işləyən riyazi üsullardan istifiadə edir. Belə modellərə aşağıdaklar aiddirlər: materiya nöqtəsi və materiya nöqtələr çoxluğu, mütləq bərk cism və bərk cismlər sistemi, bütöv mühitin deformasiyası.Adətən nəzəri mexanikada aşağıdakı bölmələri vardır: kinematika statika dinamikaNəzəri mexanikada istifadə olunan riyazi üsullar: vektor hesabatı v.

Azəri Star mahnı müsabiqəsi — 2004-2011-cu illər Azərbaycanda, Space telekanalında yayımlanmış musiqi televiziya müsabiqəsiAzəri Star müsabiqəsi Azəri Star Production tərəfindən hazırlanmışdı. Layihənin yaradıcısı Kemal Cenk İçten idi. İlkin müsabiqə 2004-ci ildə baş tutmuşdu. Müsabiqənin qalibləri SMS vasitəsi ilə TV izləyiciləri tərəfindən müəyyən olunurdu. Azəri Star müsabiqəsinin baş vokal məllimi – Teymur Əmrah olmuşdu.

Azəri Torpağı — 1999-ci il Eyyub Yaqubovun Duet Amburan albomundan olan mahnı.

Azəri (azari, adari, fars. آذری‎ āḏarī [ , ərəb. الأذرية‎ əl-āḏarīya) — Atropatenanın ölü iran dili o zaman regionda geniş yayılmışdır. Regionun tam türkləşməsindən sonra Azərbaycan türkcəsi ilə yerdəyişməsi baş vermişdir.10–12-ci əsrlərdə ərəb coğrafiyaşünaslarından azərilərin Atropatenanı təsvir etdiyinə dair sübutlar var. Bu barədə əl-Məsudi yazırdı. İbn Haukal, Yakut əl-Həməvi, əl-Bəlazuri və digər ərəb müəllifləri də bu barədə xəbər verirlər. == İlk tədqiqatlar == Azəri dili haqqında yalnız 20-ci əsrdə, Əhməd Kəsrəvinin (1890–1946) "Azəri yoxsa Azərbaycanın qədim dili" (fars. آذری یا زبان باستان آذربایجان‎) adlı kitabında məlumat verilir. Kitab 1926-cı ildə Tehranda işıq üzü görmüşdür. Kəsrəvi ilk dəfə orta əsrlərdə Atropatenada yayılmış azəri dilinin materiallarını ortaya çıxarmış, onun iran xarakterini sübut etmişdir.Sonralar iranşünaslıqda inqilab iranşünas alim Boris Vsevolodoviç Millerin "Bu bölgənin türkləşməsinə qədər Azərbaycan əhalisinin dili məsələsinə dair" əsərinin Moskvada 1930-cu ildə nəşri sayəsində baş verdi.

Şərqi Anadoluda ermənilərin türk-müsəlman əhaliyə qarşı qırğınları – erməni-daşnak silahlı quldur dəstələrinin türk-müsəlman əhaliyə qarşı törətdikləri kütləvi qırğınlar. == Tarixi == Birinci dünya müharibəsi (1914-1918) illərində ermənilərin Türkiyəyə qarşı ilk silahlı çıxışı çoxdan hazırlıq gördükləri Zeytun bölgəsində oldu. Onlar Türkiyədə hərbi səfərbərliyə qarşı çıxır, qeydiyyat üçün səfərbərlik məntəqələrinə gedən müsəlmanları qətlə yetirir, qarət edirdilər. Zeytundakı erməni "Hnçaq" komitəsinin yığıncağında "ingilislər İsgəndəruna çıxacaqları üçün Adana, Maraş işğal olununcaya qədər üsyanlarla səfərbərliyə mane olmaq, ingilislərin hərəkatını dəstəkləmək, jandarmaların silah və cəbhəxanalarını ələ keçirmək, hökumət məmurlarını və ailə üzvlərini öldürmək, teleqraf tellərini kəsmək" tövsiyə olunmuşdu. 1915-ci ilin fevralında hərəkətə başlayan 800 nəfərlik erməni quldur dəstəsi Maraşın teleqraf xəttini kəsmiş, hərbi qışlaya basqın etmiş və Təkkə monastırına sığınmış – 304 Şəmsəddin Məhəmməd Sahib-Divandı. 25 jandarma həlak olmuş, 34-ü yaralanmışdı. Bundan əlavə, Maraşın müxtəlif yerlərində çoxlu müsəlman öldürülmüşdü. Bölgədən orduya çağırılan ermənilərin hamısı fərarilik etmişdi. 1915 il fevralın 24-də Rusiyanın İngiltərədəki səfiri İngiltərə Xarici İşlər Nazirliyinə gedərək, zeytunlu bir erməninin Qafqaz canişini knyaz Voronsov-Daşkova müraciət edərək, türk ordularının əlaqə yollarını kəsmək üçün ermənilərin 15 minlik bir qüvvə topladıqlarını, ancaq silah və sursatın olmadığını söylədiyini bildirmişdi. İngilis və fransızların Antakya limanı vasitəsiylə yardım göndərə biləcəyi güman edilirdi.

Hüseyn Azəri (Hüseyn Eyvaz oğlu Əzizov; 1979, Bakı) — jurnalist. == Həyatı == Hüseyn Azəri 1979-cu ildə Bakı şəhərinin Kürdəxanı qəsəbəsində anadan olub. Zabrat-1 qəsəbəsindəki 192 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra ali təhsilə yiyələnib. İxtisasca hüquqşünasdır. 1997-ci ildən jurnalistika sahəsində çalışır. "İnternews Azerbaijan"da "Güzgü", ANS TV də "İç xəbər", "Poçt qutusu", "Kişi işi" verilişlərində müxbir, aparıcı və redaktor vəzifələrində çalışıb. İctimai Televiziyada "Carçı" xəbərlər proqramının, ARB-24 TV-də əsas xəbər aparıcılarından olub, baş redaktor vəzifəsinədək yüksəlib. Dövlət Bayrağı Meydanında mətbuat xidmətinin rəhbəri kimi fəaliyyət göstərib. Hazırda Dövlət Reklam Agentliyinin mətbuat katibidir. Ailəlidir, 2 övladı var.

Kəbir Azəri (tam adı: Kəbir Məmmədov; 21 may, 1960, Maştağa, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ — 19 yanvar, 1997, Bakı, Azərbaycan) — Azərbaycanlı meyxanaçı. == Həyatı == === Erkən illəri === 1960-cı il mayın 21-də Bakının Buzovna kəndində anadan olub. Kimya Texnologiyası Texnikumunda təhsil alıb. İlk dəfə meyxananı 12 yaşında deyib. === Yaradıcılığı === Meyxanalarının əsas mövzusu canlı həyat hadisələrinin təsviri, insan təbiətindəki nöqsanları ifşa, vətənə məhəbbət, qələbəyə inam hissi olub. === Ölümü === O, 1997-ci ilin yanvarın 19-da məclisə gedərkən dostu və meyxanaçı Nizami Rəmzi ilə birgə yol qəzasında həlak olub. Ekspertizaya görə, içkili olan Nizami Rəmzi maşını sürərkən şəhərdən çıxan İkarusla toqquşaraq həlak olmuşdu.

Rahib Azəri — İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin mətbuat katibi. Televiziya və radio verilişlərinin aparıcısı. Müxtəlif televiziya və radio verilişlərinin müəllif və tərtibçisi. Əməkdar mədəniyyət işçisi (2016). == Bioqrafiyası == Rahib Azəri 1962-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı bir ailədə dünyaya gəlib. Atası mühəndis, anası isə uşaq həkimi işləyib. 1969-cu ildə Bakı şəhəri 132 nömrəli orta məktəbə daxil olub. 1979-cu ildə orta məktəbi bitirib. Özü jurnalist olmaq istəsə də həmin il atasının istəyi ilə M. Əzizbəyov adına Neft Kimya İnsitutunun, energetika fakultəsinə daxil olub. 1984-cü ildə institutu bitirb və 10 il ixtisası üzrə energetik kimi çalışıb.

Sabir Əli oğlu Azəri — nasir, tərcüməçi, 1970-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1964). == Həyatı == 1938-ci il martın 22-də Azərbaycanın Ağstafa rayonunun Dağkəsəmən kəndində anadan olmuşdur. Orada orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin jurnalistika şöbəsində təhsil almışdır (1956-1961). Sonra "Azərbaycan gəncləri" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi (1961-1962), Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Şirkətində redaktor (1962-1966), "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında publisistika şöbəsinin müdiri (1967-1968), "Ulduz" jurnalında nəsr şöbəsinin müdiri (1968-1973), məsul katib (1973-1976), "Ulduz" jurnalında baş redaktor müavini vəzifələrində işləmişdir (1976-1993). == Yaradıcılığı == Tələbəlik illərindən ədəbi fəaliyyətə başlamışdır. "Duman çəkilir" pyesi tamaşaya qoyulmuş, onun əsasında "Köhnə bərə" fılmi çəkilmişdir. "Dalanda" romanı Moskvada "Sovetski pisatel" jurnalında və onun əlavəsi "Roman-qazeta"da (1990, N 22) kütləvi tirajla buraxılmışdır. Bu romanın rus dilində 3 milyon 500 min nüsxə ayrıca kitab halında nəşri onun yaradıcılığına ciddi maraq oyatmış, "Molodaya qvardiya" və "Sovetski pisatel" nəşriyyatları povest və hekayələrini dönə-dönə kütləvi tirajla buraxmışlar. "Qorxu" povesti "Karvan" jurnalında (1990, N7), "Sonsuzluq" romanı "Azərbaycan" jurnalında (1990, Nll-12) dərc olunmuşdur. Yazıçı otuza yaxın kitabın müəllifidir.

A­ta­ki­şi­yev İb­ra­him Ağa Kə­rim oğ­lu (İbrahim Azəri) (21 mart 1898 – 25 yanvar 1969) — Azərbaycan aktyoru. == Həyatı == Mil­li Təh­lü­kə­siz­lik Na­zir­li­yi­nin ar­xi­vin­də D.Bün­yad­za­də adı­na Türk Döv­lət Dram Teat­rı­nın akt­yor­la­rın­dan və ümu­mi əmək­daş­la­rın­dan Azər­bay­can Mər­kə­zi İc­raiy­yə Ko­mi­tə­si Səd­ri S.A­ğa­ma­lıoğ­lu­nun ün­va­nı­na da­xil ol­muş bir əri­zə sax­la­nı­lır. Bu əri­zə 3 no­yabr 1926-cı il­də ya­zıl­mış, 10 no­yabr 1926-cı il ta­rix­də Az.­MİK ka­tib­li­yi­nin rəi­si İ.­Sə­məd­za­də­nin və tex­ni­ki ka­tib B.Rza­bə­yo­vun mü­şai­yət mək­tu­bu ilə Azər­bay­can Döv­lət Si­ya­si ida­rə­si­nə (QPU) gön­də­ril­miş­dir. Əri­zə­nin mət­ni be­lə­dir: "Bu il okt­yab­rın or­ta­la­rın­da əmək­da­şı­mız İb­ra­him Azə­ri­nin (Ata­ki­şi­ye­vin) va­li­deyn­lə­ri onun ba­ğış­lan­ma­sı haq­qın­da bi­zə mü­ra­ciət et­miş­lər. Şüb­hə­siz, bu mü­ra­ciət bi­zi öz iş yol­da­şı­mı­zın ax­ta­rı­şı­na sövq et­mə­yə bil­məz­di. O öz hə­ya­tın­da elə pis hə­rə­kət et­mə­miş­dir. Be­lə ki, biz onu yax­şı ta­nı­yı­rıq. Azə­ri­nin va­li­deyn­lə­ri­nin əri­zə­lə­rin­dən dər­hal son­ra biz onun Döv­lət Si­ya­si İda­rə­si (DSİ) tə­rə­fin­dən həbs edil­di­yi­ni eşit­dik. DSİ ki­mi ida­rə­nin iş­lə­ri­nə əx­la­qi və hü­qu­qi ba­xım­dan mü­da­xi­lə­miz düz­gün ol­ma­sa da, yol­da­şı­mı­zın həb­si­nin sə­bəb­lə­ri­ni bil­mək is­tə­mə­sək də sə­nə­tin mə­na­fe­yi xa­ti­ri­nə nə­zə­ri­ni­zə çat­dı­rı­rıq ki, bi­zim ikiil­lik iş­lə­ri­mi­zin ha­zır­lıq mər­hə­lə­si yol­daş Azə­ri­nin fəa­liy­yə­ti ilə sıx bağ­lı ol­muş­dur. Əgər müm­kün ol­sa biz yol­da­şı­mız Azə­ri­yə zə­ma­nət ver­mə­yə, ona za­min dur­ma­ğa ha­zı­rıq.

Əli Azəri (d.1900-v.1966) — filologiya elmləri namizədi. == Həyatı == == Fəaliyyəti == "Ölülər"in Təbriz tamaşasında Şeyx Nəsurullah rolunu ifa edən Əli Azəri 1921-ci ildə Cəlil Məmmədquluzadə ilə birlikdə Təbrizdən köçüb Bakıya gəlmiş, ömrünün sonuna kimi burada yaşamışdır. Əli Azəri uzun illər Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsində müəllimlik etmiş, fars dilinin tədrisi üzrə bir neçə dərslik və Mirzə Cəlil haqqındakı xatirələrini əhatə edən "Bircə yarpaq" (1966) kitabçasını yazmışdır. == Kitabları == "Bircə yarpaq", Bakı, 1966.

Azəri dili — İran dilləri qrupuna daxil olduğu iddia edilən və mövcudluğu təsdiqlənməyən qədim dil. Azərbaycan dili — Azərbaycan Respublikasının və Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının rəsmi dövlət dilinin qeyri-rəsmi adlardan bir. Azəri Bakı FK — Azəri futbol klubu Bakı şəhərində yaranmışdır. Azəri Press Agentliyi — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən "müstəqil" informasiya agentliklərindən biri. Azəri-Çıraq-Günəşli — Xəzərin Azərbaycan sektorunda ən iri neft yatağı. Azeri — Estoniyada balaca bir volost. Azərin — Azərbaycan müğənnisi.

ABŞ Müdafiə naziri (ing: Secretary of Defense of the United States of America; az: Amerika Birləşmiş Ştatları Müdafiə Katibi) ABŞ Müdafiə Nazirliyinin rəhbəridir . Müdafiə naziri ölkənin müdafiə siyasətinə cavabdehdir və ABŞ Silahlı Qüvvələrində ABŞ Prezidentindən sonra ikinci vəzifəli şəxsdir və Nazirlər Kabinetində ən vacib dörd nazirlikdən biridir.Müdafiə naziri Birləşmiş Ştatlar prezidenti tərəfindən təyin edilir və Birləşmiş Ştatlar Senatı tərəfindən təsdiqləndikdən sonra vəzifəsinə başlayır. Bugünkü Müdafiə naziri vəzifəsinin icrasına 23 iyul 2019 tarixindən etibarən başlamış Mark Esperdir.

Fransanın Baş naziri (frans. Premier Ministre Frosançais) – Rəsmi olaraq Fransa Respublikasının Baş naziri, Fransa Respublikasının Hökümətinin başçısı və Nazirlər kabinetinin lideridir.

Gürcüstan Baş nazirlərinin siyahısı — 26 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Gürcüstan Respublikasının Baş nazirləri bu siyahıda göstərilib. Bu siyahıda Gürcüstanda 1918-ci ildən 2015-ci ilədək Baş nazir və ya analoji vəzifəni tutan şəxslər təqdim olunub. Gürcüstanın ilk Baş naziri Noy Ramişvili idi, indiki isə Georgi Kvirikaşvilidi. Baş nazir vəzifəsi Gürcüstan Demokratik Respublikasının 1918-ci ildə müstəqillik elan etdikdən dərhal sonra yaradılıb. Gürcüstan Demokratik Respublikasının mövcud olduğu dövrdə vəzifə hökumət sədri (gürc. მთავრობის თავმჯდომარე) adlanırdı. Sovet qoşunlarının Gürcüstan ərazisinə soxulduqdan sonra Baş nazir postu ləğv olundu, lakin onun əvəzinə Xalq Komissarları Sovetinin sədri (gürc. სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე), daha sonra isə Nazirlər Şurasının sədri (gürc. მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარე) vəzifələri yaradılmışdı. Müasir anlayışda Baş nazir postu 1991-ci ilin avqustunda bərpa edildi, lakin 1995-ci ilin dekabrında ləğv olundu.

Livanın Baş naziri — Livan Ərəb Respublikasının baş naziri. Vəzifəni Həsən Diyab icra edir.

Pakistan Baş naziri — Vəzifəni 18 avqust 2018-ci ildən Pakistan İslam Respublikasının 22-ci Baş naziri İmran Xan icra edir. == Tarixi == Baş nazirin ofisi bölünmədən və 1947-ci ildə Pakistanın qurulmasından dərhal sonra yaradıldı; Baş nazir İngiltərə Monarxiyasının nümayəndəsi olan general-qubernatorla yanaşı mövcud idi. İlk Baş nazir Ləyaqət Əli Xan, 1951-ci ildə öldürülməsinə qədər mərkəzi icra səlahiyyətlərini həyata keçirdi. Ancaq Baş Qubernatorun davamlı müdaxiləsi nəticəsində səlahiyyətlər yavaş-yavaş azalmağa başladı. 1956-cı ildə mərkəzi güc verən ilk Konstitusiya toplusuna baxmayaraq, sonrakı altı Baş nazir general-qubernator tərəfindən 1951-ci ildən 1957-ci ilə qədər vəzifədən alındı. Bundan əlavə, Konstitusiyanın ilk dəstəyi general-qubernatoru Pakistan prezidentinə çevirdi. 1958-ci ildə Prezident İskəndər Mirzə yeddinci Baş naziri cəmi iki həftə içində hərbi vəziyyət tətbiq etmək üçün vəzifəsindən azad etdi, Prezident Mirzə qısa müddət Baş nazir postunu tutan ordu generalı Əyyub Xan tərəfindən devrildi. 1962-ci ildə Konstitusiyanın ikinci dəstəsi Baş nazir vəzifəsini tamamilə ləğv etdi, çünki bütün səlahiyyətlər Pakistan prezidentinə verildi. 1965-ci ildə keçirilmiş prezident seçkilərindən sonra səlahiyyətlərin mərkəzləşdirilməsi ilə bağlı prezidentliyə dair tənqid. 1970-ci ildə edilən ümumi seçkilərdən sonra, Başçı Köməkçi olan Nurul Amin ilə birlikdə ofis quruldu.

Baş nazir (Премьер-министр, Romanizasiya: Prem'yer-ministr) olaraq da tanınan Rusiya Federasiyası Hökumət Başçısı (Председатель Правительства Российской Федерации, Romanizasiya: Predsedatel' Pravitel'stva Rossiyskoy Federatsii), Rusiya Federasiyası Hökuməti haqqındakı Federal Konstitusiyanın 24-cü maddəsinə görə “hökuməti idarə edən Rusiya Federasiyasının ikinci ən güclü səlahiyyətlisidir”

SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri — Sovet Rusiyası və SSRİ hərbi nazirliklərinin rəhbərləri (1917–1991). == Respublika Silahlı Qüvvələrinin Baş Komandanı == Baş Komandan: Nikolay Krılenko — (20 noyabr 1917–13 mart 1918) İoakim Vasetis — (6 sentyabr 1918–8 iyul 1919) Sergey Kamenev — (8 iyul 1919–1 aprel 1924) == RSFSR bütün dəniz qüvvələrinin komandanları == Modest İvanov — (1917–1918) Pavel Dıbenko — (1918–1918) Vasili Altfater — (1918–1919) == SSRİ Hərbi və Dəniz işləri üzrə Xalq Komissarlığı == SSRİ-nin birinci hökuməti formalaşana qədər RSFSR Komissarlığı Xalq Komissarları: Nikolay Podvoyski — (8 noyabr 1917–13 mart 1918) Lev Trotski — (29 avqust 1918–26 yanvar 1925) Mixail Frunze — (26 yanvar — 31 oktyabr 1925) Kliment Voroşilov — (6 noyabr 1925–20 iyun 1934) == SSRİ Müdafiə Xalq Komissarlığı == Xalq komissarları: Kliment Voroşilov — (20 iyun 1934–7 may 1940) Semyon Timoşenko — (7 may 1940–19 iyul 1941) İosif Stalin — (19 iyul 1941–25 fevral 1946) == SSRİ Hərbi Dəniz Donanması Xalq Komissarlığı == 1937-ci ildə SSRİ Müdafiə Xalq Komissarlığından ayrılıb, 1946-cı ildə Siahlı Qüvvələr Xalq Komissarlığı ilə birləşdirilib. Xalq Komissarları: Pyotr Smirnov — (30 dekabr 1937–30 iyun 1938) Mixail Frinovski — (8 sentyabr 1938–20 mart 1939) Nikolay Kuznetsov — (28 aprel 1939–25 fevral 1946) == SSRİ Silahlı Qüvvələr Xalq Komissarlığı (15.3.1946-cı il tarixindən nazilirlik) == Müdafiə və Hərbi Dəniz Donanması Xalq Komissarlıqlarının birləşməsi nəticəsində yaranıb. Xalq Komissarları (15.3.1946-cı il tarixindən nazirlər): İosif Stalin — (25 fevral 1946–3 mart 1947) Nikolay Bulqanin — (3 mart 1947–24 mart 1949) Aleksandr Vasilevski — (24 mart 1949–25 fevral 1950) == SSRİ Hərbi Nazirliyi == SSRİ Siahlı Qüvvələr Nazilirliyinin Hərbi və Hərbi Dəniz Nazirliklərinə bölünməsi nəticəsində yaranıb. Hərbi Nazir : Aleksandr Vasilevski — (25 fevral 1950–15 mart 1953) == SSRİ Siahlı Qüvvələr Nazilirliyinin Hərbi və Hərbi Dəniz Naziliyi == SSRİ Siahlı Qüvvələr Nazilirliyinin Hərbi və Hərbi Dəniz Nazirliklərinə bölünməsi nəticəsində yaranıb. Hərbi Dəniz Naziri: İvan Yumaşev — (25 fevral 1950–20 iyul 1951) Nikolay Kuznetsov — (20 iyul 1951–15 mart 1953) == SSRİ Müdafiə Nazirliyi == Hərbi və Hərbi Dəniz nazirliyinin birləşməsi nəricəsində yaranıb.

Suriya Baş Naziri — Suriyanın baş naziri. Vəzifəni Hüseyn Ərnus icra edir.

Teya (ing. Theia) — Günəş sisteminin ilkin dövrlərində mövcud olduğuna inanılan və Böyük toqquşma fərziyyəsinə görə bundan 4,31 milyard il əvvəl Yerlə toqquşaraq yox olan planet. Fərziyyəyə görə Teya təqribən Mars ölçüsündə idi və 6000 km diametri vardı. Los-Anceles Kaliforniya Universitetində geoloq olan Eduard Yanq Apollon 12, Apollon 15 və Apollon 17 missiyaları zamanı gətirilən süxur nümunələrini müşahidə edərək, əvvəl təklif olunan fərziyyənin əksinə olan Teya planetinin Yerə üstdən dəydiyi düşüncəsini ortaya atmışdır. Təklif olunan toqquşma modelinə görə Teyanın qalıqları Yerin ətrafında toplanaraq tədricən Ayı formalaşdırmışdır. Bəzi alimlər düşünür ki, Yer ətrafı orbitə saçılan qalıqlardan əvvəlcə iki peyk formalaşdı və sonradan onlar birləşərək bu gün bildiyimiz Ayı meydana gətirdi. Böyük toqquşma fərziyyəsi Yerin nüvəsinin gözləniləndən daha böyük olmasının səbəbini də açıqlayır. Belə ki, toqquşma nəticəsində Teyanın mantiya və nüvəsi Yerlə qarışmışdır. Teya adı yunan mifologiyası ilə bağlıdır. Belə ki, Teya yunan mifologiyasında Ay ilahəsi hesab olunan Selenanın anasıdır.

Aloe camperi (lat. Aloe camperi) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin asfodelinakimilər fəsiləsinin əzvay cinsinə aid bitki növü.

Alçide Amadeo Françesko de Qasperi (it. Alcide Amedeo Francesco De Gasperi; d. 3 aprel 1881 — 19 avqust 1954) — İtaliyanın baş naziri (1945-1953). == Həyatı siyasi fəaliyyəti == Alçide Qasperi 3 aprel 1881-ci ildə Trento şəhərində anadan olmuşdur. 1905-ci ildə Vyana Universitetini fəlsəfə və ədəbiyyat üzrə mütəxəssis kimi bitirib. XIX əsrin sonlarından etibarən ictimai və xristian, tələbə və irredentist hərəkatların fəal iştirakçısı olub. 1911-ci ildən Birinci Dünya Müharibəsinin sonuna qədər Avstriya reyxstaqının üzvü olub. 1919-cu sonra sonra anası İtaliyaya köçdü və Alçide De Qasperi İtaliya Xalq Partiyasının qurucularından biri — 1921-ci ildən onun lideri və baş katibi, millət vəkili oldu. Əvvəlcə De Qasperinin 1922-ci ildə Benito Mussolini hökumət partiyasında iştirakı dəstəklənir, lakin tezliklə bu rejimin rəqibi olur və 1924-cü ildə onun parçalanması zamanı partiyanın antifaşist qanadının rəhbəri olur. Faşizmə qarşı çıxışdığı üçün o, 16 ay həbs cəzasına məhkum edilmişdir.

Bulbophyllum nasseri (lat. Bulbophyllum nasseri) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) - i̇şırqan cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Galeopsis alpicola Nyman Galeopsis beckii (K.Malý) Dalla Torre & Sarnth. Galeopsis crenatifolia Sennen Galeopsis gacognei Nyman Galeopsis glaucocerata P.Fourn. Galeopsis grandiflora Suter [Illegitimate] Galeopsis ionantha Borbás Galeopsis lactiflora Borbás Galeopsis laramberguei Martrin-Donos Galeopsis leucantha Jord. Galeopsis michelianae Turra Galeopsis neglecta Schult. Galeopsis nodosum (Moench) Gray [Illegitimate] Galeopsis persetosa Borbás Galeopsis praecox Jord. Galeopsis pseudotetrahit P.Fourn. Galeopsis reichenbachii Reut. Galeopsis silvestris Borbás Galeopsis subtatrensis Borbás Galeopsis tetrahit f.

Sami Naseri (fr. Samy Naceri ərəb. سعيد ناصري‎; doğ. 2 iyun 1961, Paris) — bərbər əsilli Fransa aktyoru. == Həyatı == O, 1961-ci il iyulun 2-də Parisdə anadan olub. Naserinin anası fransız olsa da, atası Cilali Naseri əslən Əlcəzairdə yaşayan müsəlman bərbər xalqının nümayəndəsi idi. 1998-ci ildə “Taksi” filminin ekranlara çıxması ilə populyarlıq qazanan aktyor 2006-cı ildə “Patriotlar” filmindəki roluna görə nüfuzlu Kann kinofestivalının mükafatını qazanıb. Çılğın temperamentə malik Sami Naseri bir neçə dəfə qanun pozuntusuna görə inzibati və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib. Həmçinin S. Naseri 15 iyun 2013 tarixində azərbaycanlı müğənni və əməkdar artist Röya Ayxanın "Günahsız Günahım" adlı klipində də çəkilmişdir.

Alçide Amadeo Françesko de Qasperi (it. Alcide Amedeo Francesco De Gasperi; d. 3 aprel 1881 — 19 avqust 1954) — İtaliyanın baş naziri (1945-1953). == Həyatı siyasi fəaliyyəti == Alçide Qasperi 3 aprel 1881-ci ildə Trento şəhərində anadan olmuşdur. 1905-ci ildə Vyana Universitetini fəlsəfə və ədəbiyyat üzrə mütəxəssis kimi bitirib. XIX əsrin sonlarından etibarən ictimai və xristian, tələbə və irredentist hərəkatların fəal iştirakçısı olub. 1911-ci ildən Birinci Dünya Müharibəsinin sonuna qədər Avstriya reyxstaqının üzvü olub. 1919-cu sonra sonra anası İtaliyaya köçdü və Alçide De Qasperi İtaliya Xalq Partiyasının qurucularından biri — 1921-ci ildən onun lideri və baş katibi, millət vəkili oldu. Əvvəlcə De Qasperinin 1922-ci ildə Benito Mussolini hökumət partiyasında iştirakı dəstəklənir, lakin tezliklə bu rejimin rəqibi olur və 1924-cü ildə onun parçalanması zamanı partiyanın antifaşist qanadının rəhbəri olur. Faşizmə qarşı çıxışdığı üçün o, 16 ay həbs cəzasına məhkum edilmişdir.

Aperi sabiti — riyaziyyatın sirli ədədlərindən biridir. Elektrodinamika sahəsində elektronun giromaqnetik əmsalının ikinci və üçüncü dərəcə hədləri ilə bərabər, bir çox fiziki məsələlərdə qarşılaşılan bu sabit, məxrəcində eksponensial funksiya mövcud olan inteqralların həllində də istifadə olunur. Debye modelinin ikiölçülü fəza üçün hesablanması buna misal olaraq göstərilə bilər. Sabit aşağıdakı kimi təyin edilir: ζ ( 3 ) = ∑ k = 1 ∞ 1 k 3 = 1 + 1 2 3 + 1 3 3 + 1 4 3 + ⋯ {\displaystyle \zeta (3)=\sum _{k=1}^{\infty }{\frac {1}{k^{3}}}=1+{\frac {1}{2^{3}}}+{\frac {1}{3^{3}}}+{\frac {1}{4^{3}}}+\cdots } Burada ζ, Rieman zeta funksiyasını ifadə edir.

Azeri (est. Aseri vald) — Estoniyada balaca bir volost. Volostin sahəsi — 67,1 км². Onlardan 30 % meşədir. Volost mərkəzinin ərazisində 8 kənd var. Məlumatlara görə 2003-cü ildə Kooqu kəndində 38 insan yaşayırdı, Rannu kəndində — 201, Kırtsialuse kəndində — 33, Azerialu kəndində — 30, Kırkkyula kəndində — 38, Kalvi kəndində — 40, Kestla kəndində — 37, Oru kəndində — 24 adam.

"Azeri brothers" (azərb. Azəri qardaşları‎) — Azərbaycanlı pəhləvanlar – Hüseyn və Laçın Abdulhüseynov qardaşlarından ibarət qrup. 9 qat rəsmi dünya rekordçularıdır. == Qardaşlar == Abdulhüseynov qardaşları Quba rayonunda anadan olublar. Onlar vaxtilə məşhur pəhləvan olmuş atalarının yolunu davam etdirirlər. Ataları Əli və əmiləri Qəmbər qədim pəhləvanlıq sənəti ilə mesqul olmuş, bir çox ölkələrdə Azərbaycanı təmsil etmişlər. Əli pəhləvan 1992-ci ildə Qubada "Pəhləvan Əli" İdman Klubunu yaratmışdır. Uşaq vaxtlarından idmanla məşğul olmağa başlayan Hüseyn və Laçın qardaşlarda həmin klubda məşqlər etmiş, bir neçə idman növü ilə məşğul olmuşlar. 2000-ci illərdə qol güləşi üzrə keçirilmiş respublika çempionatlarında dəfələrlə qalib olmuşlar. Abdulhüseynov qardaşları hazırda öz rayonlarında gələcəyin pəhləvanlarını yetişdirməklə məşğuldurlar.