İfadə qədim adətlə bağlıdır: özünün və ya başqasının halına, bədbəxtliyinə yananda başlarına kül (və ya torpaq) tökərdilər
Tez, çevik, cəld. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bir ucu sivri, bir ucu enli alət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bilmirəm baharam, yoxsa ki qışam, Qorx o zamandan ki, qaynayam, coşam, Qırılmaz qayaya
Dustaqların ayağına vurulan bənd, bağ. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xəlil paşa hökm elədi, üçünün də ayağına kündə vurub, zindana saldılar
Arıq, zəif, balaca. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Biz Koroğlunun ən əysiy, künə dəlilərindəniy. (“Koroğlunun Bayazıd səfəri”) (Hümmət Əlizadə)
Sırğa. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Sırğalı, küpəsi olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəlisov, özbaşına (at haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İndi bir mərd dəli gərək, Tapsın mənim Düratımı, Bəslənəndə quzu kimi, Miniləndə kür at
Kül-külfət, ailə, ailə üzvləri. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yaxşı, evin-eşiyin, kürün-külfətin varmı? (“Həmzənin Qıratı aparmağı”) * Koroğlu dedi: –
Saçı, tükü parıltılı sarı-qırmızı rəngdə olan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ərəbatın kəhərindən, kögündən, Qoçaq minər bu kürənin yeyindən
Əsasən, qoyun dərisindən tikilən isti qış geyimi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dava libasının üstündən bir kürk geyindi
Nəsil, törəmə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ədəbsizlik, tərbiyəsizlik; ədəbsiz, tərbiyəsiz hərəkət. Bu gün, xanım, bir küstahlıq elədik, Əl atanda tökdü yaprağı – alma; Hər yana çevirsən günahka
Güləşmə, qurşaq tutma. Abbas gördü ki, küştü ilə buna gücü çatmaz, dedi: “İndi fürsəndin yeri buradır”
Güləşmə, qurşaq tutma. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Amma heç biri o birinə dov gələ bilmədi. Küştü başlandı
Güləşmək, qurşaq yapışmaq (tutmaq). Atlarından enib, bir-birinin kəmərindən yapışıb küştü tutdular, o qədər çalışdılar ki, bədənlərindən qan-tər axdı
Güləşmək, qurşaq yapışmaq (tutmaq). (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Yavaş-yavaş, keyləşərək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qısa. Başına döndüyüm şahların şahı, Səni gördü gözüm, çəkmərəm ahı, Qurbani der, budu sözün kütahı, Müxtəsəri, yar almağa gəlmişəm
Su qabı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Örtük. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Üz, sima. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Cavan oğlan, ölkənizə üz tutub, Bir qız sorağına gəldim, ha gəldim
Yol kəsmə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bura elə keçiddi ki, Türkmandan gələn yolların hamısı gəlib buradan keçirdi, Koroğlu yaxınlaşanda baxdı ki, k
Qabırğalı, iməci bədəni bərkimiş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Nə qədər, neçə, neçə dəfə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Haçan, nə vaxt. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bəla, dərd, müsibət, fəlakət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu əyilməz yağıya, yada, Mərdin əskik olmaz başından qada
Bax: qədəmək.
Qadın. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Baş. Aldı Kərəm, görək kəllədən nə soruşdu: Bir suval sorayım, xəbər ver mənə, Sən də bu dünyada vardınmı, qafa? Heyvanmıdın, insanmıdın, nə idin? Dür
Qəflətdə olan, xəbərsiz, diqqətsiz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu ürəyində dedi: – “Ay qafil, gəl adını de, özünü tanıt”
Bax: qəfilə.
Birlikdə yol gedən atlılar və s. dəstəsi; karvan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qəflə, qəflə-qatır şəklində də işlənir
Yırtıcı heyvan; pələng. Bu səsə dağdan bir qaflan çıxıb aşağı gəldi. Dəryadan çıxan aslan Seyfəlmülükün dərya tərəfdə olan yoldaşlarını, dağdan gələn
Qədim türklərdə geyim növü; don. Arxalıq kimi qaftan da qol, gövdə, ətəkdən ibarətdir, ancaq arxalıqdan fərqli olaraq qaftan uzunətəklidir
Qaftanlıq parça, gəlinlik parça. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kükrəmiş, qəzəblənmiş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kükrəmiş, qəzəblənmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəylər, biz səhra qurduyuq, Quzu qapmaq işimiz. Qağan aslanlar yatağı, Sərp qayadır daşlarımız
Çığırmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Danqıltı, gurultu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: qayıl.
Bax: qayım.
Allahın adlarından biri. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qaxınc, üzə vurma, tənə etmə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qızmaq, qəzəblənmək, vurmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qaxaraq, qaxıb. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qarışıqlıq, hay-küy, çığır-bağır, mübahisə, qovğa. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Eyvaz balam, qalx, ayağa dur indi, Duşda gördüm Dəmirçioğlu qaldadır
Qələbəlik, çoxluq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çoxluq, qarma-qarışıq hər hansı bir kütlə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kiçik müdafiə tikilisi, kiçik qala; sığınacaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu baxdı ki, yolun qırağında bir qalaça var