f. 1. Sürülmüş yerə toxum atmaq, toxum səpmək. Nə əkərsən, onu biçərsən. (Ata. sözü). [Əyyar:] Onlar səndən də güclüdür; Əkin əkir, naxır güdür… A
is. Çörək. [Üçüncü satıcı:] Qızarmış tazə əkmək, tazə qaymaq; Çapuq gəl, durma gəl, fürsətdir ancaq. H
is. [ər.] köhn. Ətraf, tərəf, cəhət, ətrafdakı yerlər. Çox çəkmədi ki, ətraf və əknafda aclıq başladı
sif. [ər.] klas. Kəramətli, comərd, alicənab
[ər.] 1. is. Bir şeyin işıq şüalarının sınması nəticəsində hamar, parlaq səth, güzgü, su və s. üzərində görünən şəkli, surəti
is. [ər.] xüs. Cərəyanın əksinə olan cərəyan
is. [ər.] xüs. Görülən işin əksi, ziddi
[ər.] bax əks-hücum
is. [ər.] hərb. Hücuma qarşı olan hücum, hücum edən düşmənə qarşı hücum. Ani əks-hücum. Əks-hücuma keçmək
is. [ər.] hüq. İddiaya qarşı irəli sürülən iddia
is. [ər.] xüs. Hər hansı bir istiqamətin əksi, ziddi. Əks-istiqamətdə hərəkət etmək. Əks-istiqamətə yönəltmək
is. [ər.] Düşmən agenturasına qarşı durmaq, casusluq, təxribatçılıq və s. ilə mübarizə aparmaq üçün təşkilat
is. Düşmən agenturasına qarşı mübarizə aparan kəşfiyyatçı
is. [ər. əks və fr. maneoeuvre] hərb. Düşmənin manevrinə qarşı manevr
is. [ər.] 1. Qayalara, bina tağlarına və s.-yə toxunandan sonra təkrar qayıdan və eşidilən səs. Musiqinin əkssədası
is. [ər.] Bir tədbirə qarşı görülən tədbir
is. [ər.] Təklifə qarşı təklif
is. [ər.] Təsirə əks olan təsir. Təsir əks-təsirə bərabərdir
is. [ər.] Təzyiqə qarşı təzyiq
is. [ər.] Zərbəyə qarşı zərbə
1. is. xüs. İşıq və ya istilik şüalarını, elektromaqnit dalğalarını əks etdirmək üçün cihaz. Avtomatın fənərinin əksetdiricisi
is. xüs. Səs, işıq və s.-nin bir yerə dəyib geri qayıtması; inikas
sif. [ər.] Ən çox, lap çox, həddən ziyadə, ümumiyyətlə. Əksər hallarda (çox hallarda). – Gərçi var iş qanan kişi tək-tək; Əksəri-xalq əvamdır, bişək
zərf [ər.] Çox vaxt, çox zaman, çox hallarda. Əksərən onu axşamlar görmək olur. – Cəmilə Arzu qızı əksərən atasının öhdəsinə buraxırdı
is. [ər.] Çoxluq, ən böyük hissə. Böyük əksəriyyət. Camaatın əksəriyyəti. Əksəriyyət etibarilə. Adamların əksəriyyəti bu cür geyinir
bax əskik. Əksik olmaz Koroğlunun qovğası; Düşər paşalarla cəngi, davası. “Koroğlu”. Şirvanda olan handa bir əksik gözəlin; Bir qəmzəsi yüz huriyü qıl
zərf. 1. Tərsinə, ziddinə. Əksinə hərəkət etmək. Bəzən əksinə olur. – …Gün dağlara düşəndə, günün şəfəqi dağların gah bu tərəfini şölələndirib o tərəf
is. [ər.] Öz hakimiyyətlərini saxlamaq, inqilabdan əvvəlki üsul və qaydaları bərpa etmək üçün istismarçı siniflərin inqilaba qarşı mübarizəsi
1. sif. Əksinqilaba xidmət edən, əksinqilab tərəfdarı. Əksinqilabçı partiyalar. Əksinqilabçı dəstələr
is. Əksinqilabçı mahiyyətdə olma, əksinqilaba xidmət etmə
sif. İnqilab əleyhinə yönəldilmiş, ona zidd, düşmən olan; əksinqilabçı. Əksinqilabi çıxışlar. Əksinqilabi cinayət
is. 1. Əks şeyin halı. 2. Ziddiyyət, uyğunsuzluq, məntiqsizlik. Fikirlər arasında əkslik. 3. fəls. Aralarında ziddiyyət olan əşya, hadisə, ya proseslə
is. [ər. “iqlim” söz. cəmi] köhn. Ölkələr, iqlimlər, vilayətlər. [Firənglər] … sənaye işlətməyə iqdam edib, … əmtəə hazır edib Firəngistanda və sair ə
is. [ər. “əqidə” söz. cəmi] klas. Əqidələr, inamlar. Əgər bu halət, yəni ittifaq sənə müyəssər olsaydı, özünə bir fikir çəkərdin və özünə puç əqayidin
[ər.] rəs. köhn.: əqd etmək – bağlamaq. İki dövlət müqavilə əqd etmişdi. Əqd edilmək (olunmaq) – bağlanmaq
zərf. [ər.] Qabaq, əvvəl, irəli. [Şair Hacı Nuru:] …Avar ləzgisi altmış il bundan əqdəm Xanbutayın sərkərdəliyi ilə Nuxanı gəlib çapdığını nəzm etmişə
sif. [ər.] klas. Ən müqəddəs, çox müqəddəs. Çeynənildi millətin, neylim, hüquqi-əqdəsi; Ya ki heç bir yerdə yoxdur hörməti, şəni, səsi
is. [ər. əqd və fars. …xan] köhn. Dini qaydalar üzrə kəbin kəsmək ixtiyarı olan, kəbin kəsən adam
is. köhn. Kəbinkəsmə, nikahoxuma
is. [ər. əqd. və fars. …namə] rəs. köhn. Əqd kağızı, kəbin şəhadətnaməsi
is. [ər.] Sayca azlıq təşkil edənlər; azlıq. Əqəliyyət çoxluğa tabe olmalıdır. □ Əqəliyyətdə qalmaq – azlıq təşkil etmək, az olmaq
zərf [ər.] Daha az, ən az; ən kiçik
zərf [ər.] Ən azı, heç olmazsa. [Əvvəlinci cavan:] Zarafat deyil, şəhərdən buraya gərək əqəllən üç verst olsun
is. [ər.] 1. İnsanın mühit, həyat və ümumiyyətlə, varlıq haqqındakı düşüncə və inamı; etiqad, inam, məslək
sif. Müəyyən əqidəsi, məsləki olan, bir şeyə möhkəm inanan; əqidəsində, məsləkində, etiqadında möhkəm olan
sif. Heç bir əqidəsi, məsləki olmayan. [Kürd Əhməd] …əsəbləri soyuduqda … bir addım əvəzinə beş addım geri çəkilən əqidəsiz, etiqadsız adamlardandır
is. [ər.] Müxtəlif rənglərə çalan laylardan ibarət olan, qiymətli daş kimi müxtəlif bəzək şeyləri hazırlanmasında və s
bax ağıllı
bax ağıllı-başlı
bax ağılsız. Dedim: – Zülfün mat elədi sünbüli; Dedi: – Sən nə bildin, əqilsiz, dəli? Aşıq Zabit