is. Dəsmal. Bayraməli bəy daxil olur, ayağında çust, əlində məhrəba, başıaçıq, acıqlı ətrafa baxır. N
sif. və is. [ər.] 1. Çox yaxın sayılan, yaxın dost sayılan; sirdaş. O gedəndən bəri bir məhrəmim yox; Ləzzətim yox, söhbətim yox, dəmim yox
zərf [ər. məhrəm və fars. …anə] 1. Yaxın adam kimi, çox yaxın dost kimi; dostyana. 2. Gizlicə, gizli-gizli
is. Yaxınlıq, dostluq, sirdaşlıq
sif. [ər.] Nəsibi, hissəsi, payı olmayan; nəsibsiz. İstedaddan məhrum bir adam. Bilikdən məhrum. – Ruhnəvaz gözəl deyil idi, nəşəli təbiətdən məhrumdu
is. [ər.] 1. Məhrum olma, binəsib olma, əli boşda qalma; binəsiblik, nəsibsizlik. 2. Ehtiyac. Siz … aclığa və məhrumiyyətə qarşı sinənizi gərən təbriz
is. Məhrum olma; nəsibsizlik
is. [ər.] 1. Torpaqda yetişdirilən taxıl, meyvə, tərəvəz və s. Məhsul yığımı. Buğda məhsulu. Üzüm məhsulu
top. [ər. “məhsul” söz. cəmi] İstehsal olunan, əldə edilən, hasil edilən məhsulun məcmusu. Neft məhsulatı
sif. [ər. məhsul və fars. …dar] 1. Çox məhsul verən; məhsullu, münbit, bərəkətli. Məhsuldar torpaq. – Ucubucağı görünməyən … məhsuldar çöllər yorulmad
“Məhsuldarlaşdırmaq” dan f.is
f. Daha da məhsuldar etmək, məhsul vermək qabiliyyətini artırmaq. Əməyi məhsuldarlaşdırmaq
“Məhsuldarlaşmaq” dan f.is
f. Daha da məhsuldar olmaq, məhsuldarlığı artmaq. İstehsal qüvvələri dəyişir, əmək məhsuldarlaşır. Mir Cəlal
is. Məhsul vermə qabiliyyəti, bol məhsul vermə. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı. Məhsuldarlıq planını yerinə yetirmək
bax məhsuldar 1 və 2-ci mənalarda. Məhsullu yer. Məhsullu il. – Gərək burada gözəl və məhsullu bağlar olsun… H
bax məhsuldarlıq
sif. Məhsulu olmayan. Məhsulsuz il. // Qeyri-münbit, məhsul verməyən; bərəkətsiz. Məhsulsuz yerlər
is. Məhsulun olmadığı hal; qıtlıq, bərəkətsizlik. Torpağın məhsulsuzluğu
bax məhsuldar 1-ci mənada
[ər.] 1. bax qiyamət 1-ci və 3-cü mənalarda. Vaqifəm, hicrandır mənim məhşərim; Gecə-gündüz canan olmuş əzbərim
is. [ər.] Yox etmə, ortadan qaldırma, tələf etmə, puç etmə, məhvinə səbəb olma. □ Məhv etmək – yox etmək, puç etmək, tələf etmək, qırmaq
sif. Məhv edən, yox edən, tələf edən; məhv etməyə qadir olan, dağıdıcı. Məhvedici atəş. Məhvedici təbii fəlakət
sif. Məhv edilməsi mümkün olmayan, yox edilə bilməyən. Materiyanın hərəkəti və inkişafı əbədi olduğu kimi, ziddiyyətlərin mübarizəsi, köhnə ilə yenini
əd. [ər.] Özündən sonra gələn sözü gücləndirir, nəzərə çarpdırır, ayırır; ancaq, yalnız, tək, təkcə, şübhəsiz, buna görə də
klas. bax məhz
is. [ər.] köhn. 1. Hazır olma. 2. Yığıncaq. 3. Cəmiyyət. 4. Akt, protokol
sif. [ər.] Hüznlü, həzin, kədərli, qəmli, məlul, dərdli. Hüsaməddin baş endirib durdu, Qətibə isə qara və məhzun baxışlı gözlərini ona tərəf çevirdi
zərf Kədərli-kədərli, həzin-həzin; qüssəli, kədərli. …Kölgə bu yandan qaçıb, o biri tərəfdə lal-mat durub məhzun-məhzun Nadirin üzünə baxırdı
sif. [ər. məhzun və fars. …anə] Məhzun, qüssəli, qəmli, kədərli. Məhzunanə baxış. // zərf Məhzun-məhzun, hüznlə
is. Məhzun olma; qüssəlilik; hüzn, kədər, qəm, qüssə. [Qızın] qara ipək çadrası altında açıq buraxdığı üzündə bir məhzunluq hiss edilirdi
is. [ər. “məxrəc” söz. cəmi] Çıxar (mədaxil əksi). Kəndin mədaxili məxaricindən azdır. M.S.Ordubadi. [Daşdəmir Yusifə:] – …Keçən il bostandan gələn pu
is. [ər.] 1. Bir şeyin alındığı yer, əsil yeri; mənbə. 2. xüs. Elmi tədqiqatın əsaslandığı yazılı abidə, sənəd, əsər və s
sif. və zərf [ər.] 1. Gizli, gizlicə, xəlvəti. Məxfi demək. – [Dostum] məxfi şeylər danışırmış kimi qulağıma əyildi
is. Məxfi şeyin hal və keyfiyyəti. Məktubun, xəbərin məxfiliyi
ara s. [ər.] Müxtəsər, sözün qısası, xülasə. Məxləs, Nəbigil Qazangöldə Xocahan bəylərini tamam şil-küt eləyib qovladılar
top. [ər.] 1. Canlı varlıq, canlı vücud (insan, heyvan). Müsəlmanın təsəvvüründə … şeytan hiyləgər məxluqdur, başında bir taskülah var… C
[ər. “məxluq” söz. cəmi] klas. bax məxluq 1 və 2-ci mənalarda. Külliməxluqat yığıla; Çətindi sevdam dağıla… “Koroğlu”
is. [ər.] köhn. Qarışıq, xəlitə
is. [ər.] Üzü qısa xovlu parlaq ipək parça. [Əsgər:] Çit, ipək, məxmər, bafta, tafta… hər şeyim var. Ü
is. [ər. məxmər və fars. …ək] tib. Qırmızı səpki şəklində yoluxucu uşaq xəstəliyi
is. bot. Qırmızı rəngli, topləçəkli bir gül. Bu yerlərdə nə istəsən taparsan: sarmaşığımı, dəvəçiçəyinimi, məxmərgülünümü, dağlaləsinimi deyim, hansı
sif. [ər.] Məxmərə oxşar, məxmər kimi; zərif, yumşaq. Məxməri ot. – Məxməri ormanlarda çiçək dərdiyin yerdə; Baxarsan, çiçəklər var, açar kölgəliklərd
sif. 1. Məxmərlə örtülmüş, üzərinə məxmər çəkilmiş. Məxmərli divan. – [Qurban] müvazinətini saxlamaq üçün göy məxmərli yazı stoluna söykəndi
is. [ər.] 1. riyaz. Kəsrdə vahidin neçə hissəyə bölündüyünü göstərən ədəd. Kəsrin məxrəci. Surət və məxrəc
sif. [ər.] 1. Yalnız birinə aid olan. Mənə məxsus. Özünə məxsus. Tələbəyə məxsus. // Xas olan. [Mirzağanın] özünə məxsus bir əxlaq və təbiəti, bir düş
[ər.] 1. bax məxsus 1-ci mənada. 2. Xüsusi olaraq, qəsdən, bilə-bilə. O, məxsusən belə edir
[ər.] sif. və zərf 1. Ancaq bir şeyə və ya bir şəxsə aid olan, məxsus olan; xüsusi. Məxsusi yer. Məxsusi paltar
is. [ər.] Məxsus olma, aid olma; aidiyyət, xüsusiyyət
is. [ər.] 1. Ümumi yaşayış tərzi; yaşayış, yaşama, həyat. Kino məişətimizə möhkəm surətdə daxil olmuşdur