“Peyinlənmək”dən f.is
məch. Peyinlə gübrələnmək, peyin verilmək
sif. Peyin səpilmiş, peyin tökülmüş, peyin verilmiş. Peyinli lək
is. Peyin yığılmış yer, peyin olan yer. [Sərçələr qışda] gündüzlər özlərini həyətə, tövləyə, pəyəyə, peyinliyə, evlərin dəhlizlərinə soxaraq yem
sif. k.t. Əkiləcək sahəyə peyin səpmək üçün işlədilən. Peyinsəpən maşın. // İs. mənasında. Peyinsəpəni təmir etmək
is. Planet və ya ulduzun ətrafında fırlanan göy cismi. Ay Yerin peykidir. Yupiterin 11 peyki vardır. □ Süni peyk – tədqiqat məqsədi ilə raket vasitəsi
is. [fars.] Əsil mənası “oxun ucundakı sivri dəmir” olub, klassik ədəbiyyatda “kirpik, (gözəlin kirpiyi)” mənasında işlənmişdir
“Peyləmək”dən f.is
f. dan. Xəncər, bıçaq və s. ilə vurmaq, vurub öldürmək, ya yaralamaq. [Siçan:] Bu pişiyin atını bir peyləyin; Xakə yıxın, ömrünü tey eyləyin
“Peylənmək”dən f.is
məch. dan. Xəncər, bıçaq və s. ilə vurulmaq, vurulub öldürülmək, ya yaralanmaq. İki dəqiqə çəkmədi ki, peylənmiş (f
[fars.] bax əhd 1-ci mənada. Nədən ləğv oldu peymanlar; Verildi odlu fərmanlar. M.Ə.Sabir. □ Peyman bağlamaq (etmək) – əhd bağlamaq
is. [fars.] klas. 1. Qədəh, piyalə. Sındırma qəlbini peymanə kimi. M.Rahim. 2. məc. Çaxır, şərab mənasında
is. [fars.] klas. Qabaqda gedən, rəhbər. // Dalınca gedən, arxasınca gedən
is. [fars.] Başın arxa tərəfi. Bayram … usta Pirəlinin qırmızı, dolğun üzünə və yoğun peysərinə baxırdı
is. [fars.] 1. k.t. Müəyyən xüsusiyyət vermək üçün bir bitki gözcük və ya saplağının başqa bitkiyə calanması; qələm, calaq
“Peyvəndləmək”dən f.is
f. 1. Peyvənd etmək, calaq etmək, qələm etmək. Alma ağacını peyvəndləmək. 2. Peyvənd vurmaq, peyvənd etmək
is. [fars.] klas. Daim, həmişə, müttəsil. Peyvəstə bizə yetər bəlası; Novfəl qəzəbindən et qiyası. Füzuli
is. [fars.] klas. Ata. Pədərim Salehdir, madərim Reyhan. Molla Cümə. Şad oldu pədər, madəriniz, – bu boya çatdız
is. tar. Kişi qohumluğu xəttinə əsaslanan və kişinin hakim olduğu qəbilə qruplarından ibarət ibtidai icma quruluşunun son dövrü; patriarxat
bax bəh-bəh. [Hacı Məhəmmədəli:] Pəh-pəh, pəh! Maşallah olsun doktor cənablarının elminə. C.Məmmədquluzadə
is. [fars.] 1. Çox güclü adam; qəhrəman, igid. Gəzinir ortada səkkiz pəhləvan; Əyri qılınclardan sanki damır qan
bax qəhrəmani
“Pəhləvanlaşmaq”dan f.is
f. Qoçaqlaşmaq, cəsurlaşmaq, pəhləvan olmaq, cəsarətlənmək. …Ağagül pəhləvanlaşan (f.sif.) dostunun üzünə mat-mat baxdı
is. İgidlik, qəhrəmanlıq, qoçaqlıq. Kişilər dəm vurur pəhləvanlıqdan; Güləşdən, güllədən, ölümdən, qandan
is. zool. Enli bədəni olan balıq növü
is. [fars.] Müəyyən yemək rejimi. Bu camıma şərab süz, pəhriz etmək hədərdir; İçimdə atəşim var, pəhriz edim mən nədən? Şəhriyar
is. [fars.] Pəhriz gözləyən (saxlayan), pəhriz rejiminə riayət edən adam
is. Pəhrizini gözləmə, ona riayət etmə. Hər iki dünyanın neməti sənətdə, bütün sənətlərin açarı elm və tərbiyədədir
sif. [fars.] Üzünün rəngi qaçmış, solğun, pərişan, halı pozğun. Halı pəjmürdə, sanki bir məcnun; Anlaşılmaz nədir məramı onun?! H
is. Pəjmürdə adamın görkəmi; solğunluq, pərişanlıq
is. : pəl qatmaq (vurmaq) – bir işə maneçilik törətmək, əngəl olmaq, pəlləmək. …Onu vuran adam ümumi işə pəl qatır, tək özünə yox, gördüyü xeyirli işə
sif. Yastı, enli. [Koroğlu] pələ bığlarını eşib qulaqlarının dalına keçirdi. “Koroğlu”
sif. Yekə, yastı və uzunbığlı
sif. İri, yastıqulaqlı. Balacaboylu, kök, pələqulaq, yekəburun bir uşaq əlini yuxarı qaldırıb dedi. Ə
is. 1. Pişik cinsindən dərisi zolaqlı iri yırtıcı heyvan; qaplan. … Sədinin bir sözü çıxmır yadımdan: Pişiyin duruşu rəngbərəng olur; Pələngi görəndə
sif. Rəngarəng, ala-bəzək. Pələngi parça
is. İgidlik, qoçaqlıq, rəşadət
“Pəlləmək”dən f.is
f. məh. İşə maneçilik törətmək, pəl vurmaq, pəl qatmaq
is. dan. Tutqun, aydın olmayan, yarıişıq, zəif işıq
“Pəlmələnmək”dən f.is
f. məh. Rəngləri çıxaraq bir-birinə qarışmaq, ala-bula olmaq. Xalıların, cecimlərin … və döşəklərin boyaları birbirinə qarışaraq pəlmələnmişdi
sif. Dilini dişlərinin arasına alaraq danışan, buna görə də “r”, “l” və s. səsləri düzgün tələffüz etməyən
is. Danışarkən bəzi səsləri düzgün tələffüz edə bilməməkdən ibarət nitq nöqsanı. Pəltəkliyi müalicə etmək
is. [fars] 1. Sığınma, birinin yanına qaçıb ondan himayə və kömək istəmə. □ Pənah etmək (eyləmək) – 1) özü üçün sığınacaq etmək, məskən etmək