is. [ər.] 1. Bir fikrə, əqidəyə, məsləkə kor-koranə bağlanıb, başqalarına kin və ədavət bəsləmə; qeyrətkeşlik, fanatizm
is. [ər. təəssüb və fars. …keş] 1. Təəssüb çəkən; fanatik. Təhmasibin yaratdığı Əbu-Übeyd son dərəcə təəssübkeş bir ərəb xadimi və islam mücahidi idi
is. [ər.] 1. Kədərlənmə, acıma, heyifsilənmə, təəssüflənmə; kədər hissi. □ Təəssüf etmək (eləmək) – bax təəssüflənmək 1-ci mənada
“Təəssüflənmək”dən f.is
f. 1. Təəssüf etmək, kədərlənmək, heyifsilənmək. Həmzə isə artıq, məsələni gizlətməyin lüzumsuz olduğunu düşünüb, açıqca təəssüflənirdi
is. [ər.] 1. Bir şeyin təsiri altında olma, təsirini hiss etmə, duyma, mütəəssir olma. 2. Hiss, təəssürat, ruhi iztirab (hiddət, qeyz, qorxu, sevinc v
is. [ər. “təəssür” söz. cəmi] Xarici aləmdəki əşya və hadisələrin insan şüurunda buraxdığı iz, onların əksi, ona təsiri
is. [ər.] Aşiq olma, qarşılıqlı sevgi
is. [ər.] İki adam və ya iki şey arasındakı fərqli cəhət; fərq. [Tarverdi:] Fəqət yenə bilmədim ki, şeytan ilə bu Aslanın təfavütü nədədir? C
f. məh. Yamamaq, yamaq qoymaq
is. [ər.] 1. fəls. İnsanın fikirləşmək, düşünmək, nəticə çıxarmaq bacarığı; şüurun obyektiv varlığı əksetdirmə prosesində xüsusi pillə
[ər. “təfərrü” söz. cəmi] 1. Əsas mətləbə az dəxli olan təfsilat; ikinci dərəcəli əhəmiyyəti olan məsələlər, xırda məsələlər
is. [ər.] 1. Narazılıq nəticəsində araya ikitirəlik düşmə; ayrılma, ayrılıq, ittifaqsızlıq, ikitirəlik
is. Bir təşkilata təfriqə salan, ikitirəlik salan, onun vəhdətinin pozulmasına, onun parçalanmasına səbəb olan adam
is. Təşkilatda, partiyada və s.-də təfriqə salma, onun vəhdətini pozma, təfriqəçinin gördüyü pozuculuq işi; ikitirəlik
is. [ər.] bax təfsilat. Qurşaq da, bilirsən ki, on arşın gərək olsun; Təfsilə nə hacət. M.Ə.Sabir. Macəranın təfsilini, inşallah, özüm gələndə dilcava
is. [ər. “təfsil” söz. cəmi] 1. Bir işin, hadisənin və s.-nin ən kiçik, ən cüzi təfərrüatı. Məsələnin təfsilatı
zərf [ər.] Təfərrüatı ilə, təfsilatı ilə, müfəssəl surətdə. Şeyx əyləşəndən sonra Məmməd əhvalatı başdan-ayağadək təfsilən nəql elədi
sif. Müfəssəl, təfsilatla, təfsilən. Əsər çox təfsilli yazılmışdı. M.S.Ordubadi
is. [ər.] Şərh, izah; şərh və bəyan etmə, izah etmə. □ Təfsir etmək – izah etmək, şərh etmək. [Murad] bəzi cümlələrin üzərində uzun-uzadı düşünür, özl
is. Hər hansı bir əsəri şərh və bəyan edən, izahını verən şəxs; şərhçi
is. [ər.] 1. İşlərin düzgünlüyünü və qanuni olub-olmadığını yoxlamaq məqsədilə hər hansı idarə və ya vəzifəli şəxsin fəaliyyətinin təhqiq edilməsi, yo
is. Təftişçilik tərəfdarı, təftişçiliklə məşğul olan adam
is. 1. İnqilabi marksizmin siyasi, fəlsəfi və iqtisadi əsaslarını təftiş etmək, yenidən nəzərdən keçirmək və ya təhrif etmək, onları kapitalizmin xeyr
is. [ər.] Dəyişmə, dəyişiklik, dəyişdirmə, başqalaşma. Balalar müəllimdə zühur edən təğyiri düşündülər və hamısının üzündə məyusluq əsəri göründü
is. [ər.] Təmizlik, paklıq
is. [ər.] Qorxutma, hədələmə; hədə, qorxu, hədə-qorxu. Aslan bəy təhqir və təhdidin bu qədərinə dayana bilmədi
sif. Hədələyici, təhdid edən, hədələyən. Qaçaqların bu təhdidedici sözlərinə yolçuların anlamadığı şeylər də qarışırdı
is. [ər.] klas. Səbir etmə, dözmə, qatlaşma. [İsmət:] Lakin təhəmmüldən başqa çarə nə? H.Cavid. □ Təhəmmül etmək – səbir etmək, dözmək, qatlaşmaq
[ər. tövr-dən] 1. is. Cür, üsul, qayda, yol. Nə təhər adamdır? Bu təhər hərəkət etmək olmaz. – [At] dilə gəlib dedi: – Padşah bir uzun örkən, bir də p
Mürəkkəb sifətlərin ikinci tərkib hissəsi olub təxminlik bildirir – …kimi, azacıq…, bir az… Qırmızıtəhər rəng
is. Xarici görünüş, görkəm (çox vaxt istehza, mənfilik çaları ilə). Bunun təhər-töhürünə baxın. – Təhər-töhüründən mollaya oxşayan qoca bir kişi isə a
sif. Biçimsiz, xarici görünüşü pis, eybəcər, yaraşıqsız
is. [ər.] köhn. Həsrət çəkmə, həsrətində olma
is. [ər.] köhn. Haldan-hala keçmə, başqa hala keçmə, dəyişmə
is. [ər.] köhn. Heyran olma, heyrətə düşmə, heyrətə gəlmə, mat qalma, matı-mutu quruma
is. [ər.] (əsasən “etmək”, “edilmək”, “olmaq”, “olunmaq” köməkçi feilləri ilə işlənir). 1. Birinin sərəncamına, ixtiyarına vermə (məşğələ keçmək, öyrə
is. Təhkim olunmuş, təhkim edilmiş adam (bax təhkim 1-ci mənada). Bir də yeddi nəfərlik köməkçilər heyəti; Bir də məsul təhkimçi qeyd edildi nəhayət
is. tar. Rusiyada təhkimçilik ictimai quruluşunda: təhkimçilik hüququna malik olan mülkədar
is. tar. Mülkədarların, onlara məxsus olan kəndlilərin əməyinə, malına, canına tam sahib olduqları ictimai quruluş; krepostnoyluq
is. tar. Təhkimçilik ictimai quruluşunda: təhkimçilik hüququna əsasən mülkədara məxsus olan kəndli. // Sif
is. [ər.] ədəb. Bədii əsərin, təsvir və mükalimədən fərqli olan, hərəkət, iş, hadisə haqqında izahdan ibarət hissəsi
is. [ər.] Həqiqəti üzə çıxarmaq, bir şeyin düzgün olub-olmadığını müəyyən etmək məqsədilə araşdırma; təhqiqat (əsasən “etmək” və “olmaq” köməkçi feill
is. [ər. “təhqiq” söz. cəmi] Təhqiq etmə, araşdırma, yoxlama. Məhkəmə təhqiqatı. – [Şərif Almaza:] Orası bizə də, kəndimizə gələn təhqiqat [komissiyas
is. Təhqiqat aparan rəsmi şəxs
is. [ər.] Heysiyyətini alçaltma, mənliyinə toxunma, şərəfsiz etmə; həqarət, alçalma, alçaltma. [Xəyyam:] Xəyyamə nə lazımdı ki, zəncir; Onsuz da kölən
[ər. təhqir və fars. …amiz] bax təhqiredici. Qonşunun təhqiramiz sözü yenə Güldəstənin yadına düşdü. Çəmənzəminli
[ər. təhqir və fars. …anə] bax təhqiredici. [Zəhra] Həsənin ona əl qaldırmasını və təhqiranə sözlərini heç cür unuda bilmirdi
sif. Heysiyyəti alçaldan, mənliyinə toxunan, təhqir edən; təhqiramiz, təhqiranə. Təhqiredici söz. – Xan şahın bu təhqirli məktubundan sınmadı