is. [fr. əsli yun.] 1. Ruhi olanın, qeyri-maddinin birinciliyi və maddi olanın ikinciliyi prinsiplərindən çıxış edən fəlsəfi cərəyan
“İdeallaşdırılmaq”dan f.is
məch. İdealizə edilmək (bax idealizə)
“İdeallaşdırmaq”dan f.is
f. İdealizə etmək (bax idealizə)
sif. [lat.] Eyni, birmənalı
sif. dilç. İdeoqrafiyaya əsaslanan, ideoqrafiyaya aid olan. İdeoqrafik yazı
[yun.] dilç. İdeoqramlar vasitəsilə yazı
[yun.] dilç. Bu və ya digər dildə səsləri deyil, bütöv məfhumu ifadə edən şərti yazı işarəsi
is. [yun.] İctimai şüurun müxtəlif formalarında – fəlsəfədə, siyasətdə, hüquqda, əxlaqda, incəsənətdə, dində ifadə olunan ideyalar, təsəvvürlər, məfhu
sif. İdeologiyaya aid olan, ideologiya ilə bağlı olan; məfkurəvi. İdeoloji məsələ. İdeoloji mübarizə
is. Hər hansı bir ictimai sinfin, qrupun, cərəyanın ideologiyasını ifadə və müdafiə edən adam. Proletariatın ideoloqları
[yun.] 1. İnsan şüurunda varlığı (həqiqi və ya yanlış şəkildə) əks etdirən və onun bizi əhatə edən mühitə münasibətini ifadə edən anlayış, təsəvvür
isteh. “İdeya”dan kiç. Vecsiz, mənasız, boş ideya, fikir
sif. Qabaqcıl ideyası olan, bu ideyalar uğrunda mübarizə edən, bunları təbliğ edən, yayan. Yüksək ideyalı əsərlər
is. Yüksək, qabaqcıl ideyada olma. Milli ədəbiyyatın yüksək ideyalılığı. İncəsənət əsərlərində yüksək ideyalılıq uğrunda mübarizə
sif. İdeyası olmayan, ideyadan məhrum; prinsipsiz. İdeyasız əsər. // Məsləksiz, məfkurəsiz, qayəsiz
is. Məfkurəsizlik, qayəsizlik, məsləksizlik
is. [ər.] 1. Daxil etmə, daxil edilmə. 2. Bir ölkəyə başqa ölkələrdən mal gətirilməsi (ixrac müqabili)
is. [ər. “idxal” söz. cəmi] Bir ölkəyə başqa ölkələrdən gətirilən mal, məhsulat və s. (ixracat müqabili)
is. xüs. Xaricdən mal gətirən. İdxalatçı dövlət
Qoşulduğu sözü keçmiş zamana bağlayaraq ona hekayə mənası verən bağlama. Onun bir məqsədi var idi. Mən dözməli idim
sif. 1. əd. İdilliya mahiyyətində olan, idilliya tərzində olan. İdillik janr. 2. kin. İdilliyada olduğu kimi; dinc, sakit, qayğısız
[yun.] 1. əd. Kənd əhalisinin təbiət ağuşunda asudə və sakit həyatını təsvir edən kiçik poetik əsər. Feokritin zəngin ədəbi irsindən ancaq bir şeir kü
is. [yun.] dilç. Yalnız müəyyən bir dilə xas olan və mənası tərkib hissələrini təşkil edən sözlərin ayrı-ayrılıqda götürülən mənası ilə düz gəlməyən,
sif. İdiom xarakterində olan, idiomatikaya aid olan. İdiomatik ifadə
dilç. 1. İdiomlar haqqında elm. 2. Bir dildə olan idiomların məcmusu. Azərbaycan dilinin idiomatikası
[yun.] Anadangəlmə kəmağıl adam, gic
zərf İdiot kimi, gic kimi, gic-gic. İdiotcasına hərəkət etmək. İdiotcasına danışmaq
is. Anadangəlmə kəmağıllıq, giclik
is. dilç. Şərqi və Mərkəzi Avropa yəhudilərinin, əsasını alman dialektləri təşkil edən dili
is. [ər.] Orqanizmi inkişaf etdirmək və möhkəmləndirmək məqsədini güdən bədən mümarisələri (hərəkətləri)
is. və sif. İdmanla məşğul olan (adam). İdmançılarımız birinciliyi qazandılar. İdmançı oğlan. – Bu halında [Məcid] sanatoriya həyətlərində, uşaq meyda
is. İdmanla məşğul olma
is. [ər.] 1. Dərk etmə, bilmə; dərk etmə qabiliyyəti. [Şeyx Sədra:] Buna idrakınız varırmı sizin? Sizcə məchul qədri şeyxinizin
sif. İdrakı olan, dərrakəli, fəhmli, düşüncəli, şüurlu. Bu ayda bizim təşkilat ibtidai bir haldan çıxıb … idraklı, müntəzəm, mübariz bir təşkilat şəkl
is. Dərrakəlilik, fəhmlilik, düşüncəlilik
sif. İdrakı olmayan, dərrakəsiz, fəhmsiz; düşüncəsiz, şüursuz. [Provokasiyaya] qurban olmuş idraksız … ermənilər isə müsəlmanları gülləyə basırdılar
is. Dərrakəsizlik, fəhmsizlik, şüursuzluq, düşüncəsizlik. Bizim idraksızlığımız, təşkilatsızlığımız da düşmənlərimizə yardım verir
Yaponiyada pul vahidi
is. [ər.] 1. Bir işi icra etmə, həyata keçirmə, yerinə yetirmə. □ İfa etmək – 1) yerinə yetirmək, əda etmək
is. Hər hansı bir incəsənət (dram, ədəbi, musiqi) əsərini ifa etmək üçün çıxış edən adam. Musiqi ifaçılarının müsabiqəsi
is. Hər hansı bir musiqi əsərini, yaxud dramatik rolu yaradıcılıqla ifa etmə. İfaçılıq məharəti. İfaçılıq xüsusiyyəti
is. [ər.] 1. Anlatma, izah etmə, aydın və açıq söyləmə, demə, izhar etmə; izah, şərh, bəyan. Yazılı ifadə (yazı ilə bildirmə)
is. İfadə edən, əks etdirən, təmsil edən. M.F.Axundovdan sonra ən böyük demokrat, bu yeni keyfiyyətli demokratizmin ədəbiyyat sahəsində böyük ifadəçis
“İfadələndirilmək” dən f.is
məch. İfadə edilmək, əks etdirilmək
“İfadələndirmək”dən f.is
f. İfadə etmək, əks etdirmək