Aşkara çıxarılmış dərman bitkiləri botaniklər … tərəfindən öyrənilərək, tibb praktikasına daxil edilməkdədir.
BOTÁNİK
[ yun. ] Botanika mütəxəssisi, nəbatatçı.
Amman (botanik)
İohann Amman (ing. Johann Amman; 22 dekabr 1707 – 4 dekabr 1741, Sankt-Peterburq) — Böyük Britaniya botaniki.
== Elmi fəaliyyəti ==
İohann Amman toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır.
== Əsərləri ==
Stirpium rariorum in Imperio Rutheno sponte provenientium icones et descriptiones / Collectae ab Joanne Ammano, M. D. Acad. Imper. scient. membro et botanices professore, Regiae Societatis Londinensis sodali; Instar supplementi ad Commentar. Acad. scient. Imper.
Link (botanik)
Henrix Fridrix Link (alm. Heinrich Friedrich Link; 2 fevral 1767, Hildeshaym[d], Aşağı Saksoniya – 1 yanvar 1851, Berlin) — Alman təbiətçisi və botaniki.
== Əsərləri ==
"Elementa philosophiae botanicae", Berlin, 1824.
"Handbuch zur Erkennung der nutzbarsten und am häufigsten vorkommenden Gewächse" 3 т., Берлин, 1829—33.
"Jahresbericht über die Arbeiten für physiologische Botanik im Jahre 1840", 1842.
"Vorlesungen über die Kräuterkunde", Berlin, 1843—45.
"Flore portugaise", Берлин, 1809—40.
"Icones plantarum selectarum horti regii botanici Berolinensis" Kristof Fridrix Otto ilə birlikdə, Berlin, 1820—28.
"Enumeratio plantarum horti regii botanici Berolinensis" 2 c., Berlin, 1821—22.
"Ueber die Gattungen Melocactus und Echinocactus", Berlin, 1827.
Robert Broun (botanik)
Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi.
21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi.
Broun hərəkəti
Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.
Robert Brown (botanik)
Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi.
21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi.
Broun hərəkəti
Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.
Tofiq Məmmədov (botanik)
Məmmədov Tofiq Sadıq oğlu (10 fevral 1957, Dırnıs, Ordubad rayonu – 19 may 2022, Xızı rayonu) — AMEA Dendrologiya İnstitutunun direktoru, biologiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2006).
Tofiq Məmmədov 10 fevral 1957-ci ildə Naxçıvan MSSR-in Ordubad rayonunun Dırnıs kəndində anadan olmuşdur. 1964–1974-cü ildə Ordubad rayonu, Dırnıs kənd orta məktəbində təhsil almışdır. 1975–1977-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur.
1982-ci ildə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunu inşaatçı mühəndis diplomu ilə bitirmişdir. 1982–1986-cı illərdə müxtəlif təşkilatlarında elektrik, usta, iş icraçısı, şöbə rəisi, baş mühəndis, tikinti idarəsinin rəisi vəzifəsində çalışmışdır.
19 may 2022-ci ildə işlə bağlı Xızı rayonuna gedərkən yol-nəqliyyat qəzası zamanı faciəli şəkildə vəfat edib.
T. S. Məmmədov 1986-cı ildə AMEA-nın Botanika İnstitutunda direktor müavini, 1996-cı ildən isə AMEA-nın Dendrologiya İnstitutunda direktor vəzifəsində çalışır. "Landşaft memarlığı" laboratoriyasının rəhbəridir. 2000-ci ildə namizədlik, 2004-cü ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
Vaqif Novruzov (botanik)
Vaqif Novruzov (azərb. Novruzov Vaqif Seyfəddin oğlu; 1 iyul 1943, Quba rayonu) — Biologiya üzrə elmlər doktoru, Professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2017)
Vaqif Novruzov 1 iyul 1943-cü ildə Quba rayonunun Rustov kəndində anadan olub.
1. Флорогенетический анализ лишайников Большого Кавказа. и вопрсы ее охрана (Монография), Баку:Элм,1990,324 с.;
2. Biological varietes of plants in South Caucasus and their protection. Vienna (Аustriya)2005
3. Анализ бриофлоры Гянджачайского бассейна. Журн: Естественные и технические науки» Москва, № 3(47). 2010, с.69-71.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/Q
Q.L.Wang([1]) — Qing Li Wang, 1954—
Q.Lin([2]) — Qi Lin, 1957—
Qaiser([3]) — Mohammad Qaiser, 1946—
Quadr.([4]) — Livio Quadraccia, 1958—
Quehl([5]) — Leapold Kvel (alm. Leopold Quehl, 1849—1922)
Quél.([6]) — Lüsen Kelet (fr. Lucien Quélet, 1832—1899)
Quentin([7]) — es:P. Quentin, fl.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/R
R.A.Askerova
R.A.W.Herrm.
R.Br.
R.Cunn.
R.D.Good
R.Dahlgren
R.E.Fr.
R.E.Regel
R.E.Schult.
R.E.Sm.
R.Escobar
R.Gruber
R.H.Schomb.
R.Heim
R.I.Schröd.
R.Kiesling
R.L.Hartm.
R.M.Harper
R.M.King
R.M.Patrick
R.M.Sm.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/S
S.A.Graham
S.Andrews
S.B.Jundz.
S.D.Deshp.
S.D.Sundb.
S.E.C.Sierra
S.F.Blake
S.F.Gray
S.G.Gmel.
S.J.Zhang
S.Ko
S.Krasch.
S.L.Chen
S.Matsum.
S.Moore
S.R.Sriniv.
S.S.Chien
S.T.Blake
S.Vidal
S.Watson
Sabine
Sacc.
Sachs
Sadovsky
Sagást.
Sagot
Sahlb.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/T
T.Anderson
T.Baines
T.Bastard
T.C.Chang
T.Cooke
T.D.Penn.
T.Durand
T.F.Forst.
T.F.Patt.
T.G.Hartley
T.Itô
T.Knight
T.Lestib.
T.Moore
T.Miyake
T.N.Lakh.
T.P.Lin
T.S.Liu
Takeda
Taken.
Takht.
Talavera
Tamamsch.
Tamura
Tanfil.
Tang
Tat.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/U
U.Hamann([1]) — Ulrich Hamann, 1931—
Ucria([2]) — Bernardino da Ukriya (it. Bernardino da Ucria, 1739—1796)
Udachin([3]) — R.A. Udachin, fl. 1972
Uechtr.([4]) — wikispecies:Maximilian Friedrich Sigismund von Uechtritz, 1785—1851
Uglitzk.([5]) — wikispecies:Alexander N. Uglitzkich, 1876—
Ulbr.([6]) — Oskar Eberhard Ulbriç (alm. Oskar Eberhard Ulbrich, 1879—1952)
Underw.([7]) — Lüsen Markus Andervud (ing. Lucien Marcus Underwood, 1853—1907)
Ung.-Sternb.([8]) — fr. Franz Ungern-Sternberg, 1808—1885
Upson([9]) — T.M. Upson, fl. 1996
Urb.([10]) — İqnaz Urban (alm.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/V
V.A.Albert
V.A.Funk
V.A.Nikitin
V.Cordus
V.E.Avet.
V.I.Krecz.
V.M.Badillo
V.N.Vassil.
V.V.Botschantz.
Vahl
Vahram.
Vail
Vaill.
Valeton
Van den Berg
Van Houtte
Vand.
Vaniot
Vasey
Vassilcz.
Vassilkov
Vaupel
Vavilov
Veill.
Veillon
Veitch
Velarde
Velazco
Velen.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/W
W.A.Weber
W.Bartram
W.Baxter
W.Becker
W.C.Cheng
W.C.Greg.
W.D.J.Koch
W.Dietr.
W.E.Manning
W.F.Chiu
W.F.Hillebr.
W.H.Brewer
W.H.Wagner
W.Haage
W.Hill
W.Hook.
W.Hunter
W.J.Zinger
W.L.E.Schmidt
W.M.Curtis
W.M.Sharp
W.Miller
W.P.Adams
W.P.C.Barton
W.Palmer
W.R.B.Oliv.
W.Sauer
W.Saunders
W.T.Aiton
W.T.Wang
W.W.Sm.
W.Wight
W.Wolf
W.Y.Hsia
Waga
Wagenitz
Wahlenb.
Waldst.
Waldron
Wall.
Wallr.
Botanik
Botanika — biologiyanın mühüm tərkib hissəsi olub, müstəqil bir elm kimi bitkilərin quruluşunu, təbiətdə yayılmasını, həyat tərzini, çoxalmasını, inkişafını, mənşəyini və s. tədqiq edən elm. Biologiya elmləri sisteminə daxildir. Botanikanın əsas bölmələri: sistematika (bitkiləri qohumluq baxımından qruplaşdırır və tarixini öyrənir), morfologiya (xarici görünüşü öyrənir), anatomiya (daxili quruluşunu öyrənir), embriologiya (mayalanma və toxum inkişafını öyrənir), biokimya (kimyəvi maddələr və kimyəvi prosesləri öyrənir) və s.
== Tarixi ==
Botanika bir elm kimi qədim dövrlərdə yaranmışdır. Elmin meydana gəlməsi insan cəmiyyətinin bitkilərdən istifadə etməsi ilə əlaqədardır. E.ə 5–6-cı əsrlərdə yaşamış həkim Hippokrat 200-dən artıq dərman bitkisinə dair məlumat vermişdir. Qədim yunan alimləri Aristotel və Teofrast botanika elminin baniləri sayılır. E.ə. 4–3-cü əsrlərdə yaşamış filosof Teofrast 10 cildlik "Bitkilərin təbii tarixi" adlı əsərində 450 növ bitkini təsvir etmiş və onların təsnifatını vermişdir.
Botanik-sistematiklərin siyahısı
Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı.
Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı.
Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz:
IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.
Botanik-təsnifatçıların siyahısı
Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı.
Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı.
Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz:
IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/C
C.A.Armstr.
C.A.Gardner
C.A.Mey.
C.Abel
C.Agardh
C.B.Clarke
C.Bab.
C.Bauhin
C.Bayer
C.Bicknell
C.C.Chang
C.C.Cowan
C.C.Gmel.
C.Chr.
C.D.Adams
C.D.Bouché
C.DC.
C.Díaz
C.E.Blanco
C.E.C.Fisch.
C.E.Cramer
C.E.Hubb.
C.E.Lundstr.
C.Ehrenb.
C.F.Gaertn.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/D
D'Arcy
d'Urv.
D.A.Cooke
D.A.Neill
D.A.Reid
D.A.Webb
D.C.Eaton
D.D.Keck
D.Dietr.
D.Don
D.F.Cutler
D.Fairchild
D.G.Long
D.I.Morris
D.J.Crawford
D.K.Bailey
D.L.Jones
D.L.Schulz
D.Legrand
D.Löve
D.M.Moore
D.Morris
D.R.Hunt
D.R.Morgan
D.Schulz
D.T.Cole
D.W.Cutler
D.Y.Hong
DC.
Dahl
Dahlst.
Dalla Torre
Dalzell
Dalziel
Damboldt
Dandy
Danin
Dans.
Darwin
Dav.T.Jenkins
David
Davidse
Dawe
de Bary
de Boer
de Lange
De Puydt
de Vries
de Vriese
de Wet
De Wild.
de Wit
Deb
Debeaux
Decne.
Degen
Degl.
Dekapr.
Del.
Delarbre
Delavay
Delchev.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/E
E.-J.Gilbert
E.A.Bruce
E.A.Busch
E.Aguirre
E.B.Alexeev
E.C.Hall
E.D.Clarke
E.Dahl
E.Desv.
E.F.Anderson
E.Forst.
E.Fourn.
E.G.H.Oliv.
E.G.Philippov
E.H.Wilson
É.Huet
E.James
E.L.Wolf
E.M.Benn.
E.Mey.
E.Morren
E.P.Perrier
E.Peter
E.Phillips
E.Pritz.
E.S.Kuprian.
E.Salisb.
E.Small
E.Stearns
E.Vilm.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/F
F.A.Barkley
F.A.C.Weber
F.Allam.
F.B.Forbes
F.C.How
F.C.Stern
F.Dietr.
F.G.Davies
F.G.Schroed.
F.H.Brandt
F.H.Wigg.
F.L.Bauer
F.L.Tai
F.Lestib.
F.M.Bailey
F.M.Knuth
F.M.Leight.
F.Maek.
F.Michx.
F.Muell.
F.N.Alex.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/Y
Y.B.Peng
Y.B.Suh
Y.F.Yu
Y.Itô
Y.L.Chen
Y.Ling
Y.P.Hsu
Y.S.Kim
Y.Schouten
Y.Yabe
Yakovlev
Yamam.
Botanik-sistematiklərin siyahısı/Z
Z.Botsch.
Z.G.Zhang
Z.H.Chen
Z.H.Tsi
Z.Y.Zhu
Z.Ying Zhang
Zabel
Zahn
Zakirov
Zanardini
Zapał.
Zappi
Zardini
Zefir.
Zeyh.
Zhmylev
Zhuk.
Zigra
Zimmeter
Zinn
Zohary
Zoll.
Zotov
Zoz
Zucc.
Zumagl.
AMEA Botanika İnstitutu
Botanika İnstitutu — Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi yanında Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin strukturuna daxil olan elmi-tədqiqat institutu.
Baş direktor: Biologiya elmləri doktoru, professor Səyyarə Cəmşid qızı İbadullayeva.
İcraçı direktor: Biologiya elmləri doktoru Şakir Nəbi oğlu Qasımov.
== Fəaliyyət istiqamətləri ==
Biomüxtəlifliyin, torpaq və su ehtiyatlarının müasir yanaşmalarla tədqiqi, bərpası, mühafizəsi, səmərəli istifadəsi, elektron məlumat bazaları və xəritələrinin yaradılması
Bioloji proseslərin molekulyar-genetik və fiziki-kimyəvi əsasları, genom, proteom və metabolom tədqiqatları, yeni bio-, nano- və postgenom texnologiyalarının fundamental və tətbiqi əsaslarının işlənib hazırlanması
== Tarixi ==
Azərbaycan Respublikasında bitkilər aləmini öyrənən geniş profilli elmi mərkəz kimi tanınan AR ETN Botanika İnstitutu rəsmi bir qurum kimi 1936-cı ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Zaqafqaziya filialının Azərbaycan botanika bölməsinin bazasında təsis edilmişdir. 1999-cu ilə qədər Mərdəkan Dendrarisi (hazırki AR ETN Dendrologiya İnstitutu), 2000-ci ilə qədər Nəbatat bağı şöbəsi (hazırki Mərkəzi Nəbatat Bağı Publik hüquqi şəxs), 2016-cı ilə qədər Bioloji proseslərin fundamental problemləri şöbəsi (hazırki AR ETN Molekulyar Biologiya və Biotexnologiya İnstitutu) Botanika İnstitutunun nəzdində inkişaf etmiş və fəaliyyət göstərmişdir.
İİnstitutun təşəkkül tapmasında və inkişafında onun ilk direktoru, görkəmli botanik, Qafqaz florasının bilicisi, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, SSRi Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü A.A.Qrossheymin mühüm rolu olmuşdur. İnstituta akademik A.A.Qrossheymdən (1936-1947) sonra akademik M.H.Abutalıbov (1947-1950; 1962-1978), akademik H.Ə.Əliyev (1950-1952); b.ü.e.d. Ş.Ö.Barxalov (1952-1957), akademik V.X.Tutayuq (1957-1962), akademik U.K.Ələkbərov (1978-1988), akademik V.C.Hacıyev (1988-2008), müxbir üzv S.H.Musayev (2008-2010), akademik V.M.Əli-zadə (2011-2021) rəhbərlik etmişlər. 2021-ci ildən bugünədək İnstitutun direktoru, biologiya elmləri doktoru, professor Səyyarə İbadullayevadır.
Ali bitkilərin hərtərəfli öyrənilməsi sahəsi üzrə qazanılmış nailiyyətlərdə azərbaycanlı alimlərin - H.Ə.Əliyev, Y.M.İsayev, V.X.Tutayuq, Q.F.Axundov, M.M.Abutalıbov, İ.S.Səfərov, Ə.X.Xəlilov, R.Y.Rzazadə, H.M.Qədirov, V.C.Hacıyev, R.Q.Əsgərova, S.H.Musayev, N.M.İsmayılov və başqa görkəmli alimlərin töhfələri qeyd olunmalıdır.
Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti
== Yaranması ==
AMEA Botanika İnstitutu rəsmi bir qurum kimi 1936-cı ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Zaqafqaziya filialının Azərbaycan botanika bölməsinin bazasında təsis edilmişdir. Uzun illər Botanika İnstitutunda 3 cəmiyyət fəaliyyət göstərmişdir: Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti, Azərbaycan Bitki Fizioloqları Cəmiyyəti, Azərbaycan Biokimyaçılar və Molekulyar Bioloqlar Cəmiyyəti.
Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti 1999-cü ildən müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. 2005-ci ildə Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin bütün özəklərində Cəmiyyətin Yeni Nizamnaməsi müzakirə edilmiş, ayrı-ayrı şöbələr üzrə say tərkibi müəyyənləşdirilmiş və ümumi forma üzrə cəmiyyətə üzvlük vəsiqələri hazırlanmışdır. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin hər il ümumi və büro iclası keçirilmişdir. Bu iclaslarda ayrı-ayrı filialların sədrlərinin hesabatları, botaniki yeniliklər və dəyişiklər haqqında məlumatlar, o cümlədən xarici səfərlər barədə məruzələr dinlənilmiş və müzakirə edilmişdir. 22 iyun 2018-ci ildə Respublika botaniklərinin iştirakı ilə keçirilən Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin ümumi yığıncağında Cəmiyyətin Nizamnaməsinin II redaksiyasına dəyişikliklər layihəsi təqdim olunub.
7 aprel 2022 ci il tarixində AMEA-nın Botanika İnstitutunda Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti ictimai birliyinin növbəti ümumi yığıncağı keçirilib. Yığıncaqda cəmiyyətin İdarə heyətinin yenidən seçilməsi, rəsmi internet səhifəsinin bərpası, loqosu və çap işlərinin formatına dair geniş müzakirələr aparılıb. Səsvermə yolu ilə ABC ictimai birliyinin sədri Botanika İnstitutunun icraçı direktoru, b.e.d.
Flora (botanika)
Flora (lat. Flora – Roma mifologiyasında çiçək və bahar tanrısı) — bitki növlərinin, mikroorqanizmlərin və göbələklərin müəyyən vilayət, zona, rayon, bitki tipi, formasiya və ya biosenoz daxilində onların müasir təbii şəraiti və geoloji keçmişi ilə bağlı tarixən təşəkkültapmış məcmusu. Flora müxtəlif bitki qruplaşmalarının cəmidir. Florada növ əmələgəlmə prosesləri, bir növün digərini sıxışdırması, bitkilərin miqrasiyası və s. hadisələr səciyyəvidir. Hər hansı flora özünə məxsus müxtəlifliyi, yaş tərkibi, endemikliyi ilə fərqlənir. Müəyyən ərazilərin lorası arasında fərqlər bu regionların geoloji tarixləri, həmçinin torpaq və iqlim şəraitlərinin müxtəlifliyi ilə bağlıdır.
Məs. Qafqazın florası, Azərbaycanın florası, sporlu bitkilərin florası, mamırların florası (brioflora), yosunların florası (alqoflora) və s. Hər bir floranın təyin əsası onun növ və cins tərkibinin aşkar edilməsidir.
Kyu Kral Botanika Bağı
Kyu Kral Botanika Bağı (ing. Royal Botanic Gardens, Kew) və ya Kyu Bağı (ing. Kew Gardens) — Londonun cənub-qərb hissəsində Riçmond və Kyu arasında yerləşən sahəsi 121 ha olan botanika bağlar kompleksi, XVIII—XX əsrlərə aid tarixi park landşaftı.
Kyu kral botanika bağları
Kyu Kral Botanika Bağı (ing. Royal Botanic Gardens, Kew) və ya Kyu Bağı (ing. Kew Gardens) — Londonun cənub-qərb hissəsində Riçmond və Kyu arasında yerləşən sahəsi 121 ha olan botanika bağlar kompleksi, XVIII—XX əsrlərə aid tarixi park landşaftı.
Latviyanın Milli Botanika Bağı
Milli botanika bağı (latış. Nacionālais botāniskais dārzs) — Latviyanın Salaspils şəhərində yerləşən botanika bağı. Bağ Pribaltika ərazisində ən böyük bağlardan biri hesab olunur.
== Tarixi ==
Bağın yaranma tarixi 1836-cı ildir. Riqalı Annoy Hertrud Verman tərəfindən dəvət edilmiş alman bağban Kristian Vilhelm Şox Riqa şəhərində bağçılıq şirkəti yaratdı. Şirkət daxilində həm də şitillik fəaliyyət göstərirdi. Ştillik şəhər kənarında, Hanibu Dambis küçəsində yerləşirdi. 1898-ci ildə ştilliyin sahəsi böyüdükdən sonra onu Salaspils şəhərinə köçürdülər. İkinci Dünya müharibəsinə kimi ştillik Baltikyanı ölkələrdə ən böyük idi.
1944-cü ildə Salaspilsdə Dövlət meyvə və giləmeyvə ağacları bağı yaradıldı.
Missuri Botanika Bağı
Missuri Botanika Bağı (ing. Missouri Botanical Garden) — ABŞ-nin Missuri ştatındakı Sent-Luiz şəhərində yerləşən botanika bağı. Bağın sahəsi 32 ha-dır.
Müxtəliflik (botanika)
Müxtəliflik — botaniki adlandırmalarda var. (lat. varietas sözünün qısaldılmış forması) növdən də kikik taksonomik vahidi göstərir və bu zaman həmin taksonomik vahid 3 adın köməyilə yazılır.
Tbilisi botanika bağı
Tbilisi botanika bağı (gürc. თბილისის ბოტანიკური ბაღი; 1845 ilə qədər Çar bağı) Tbilisinin tarixi mərkəzində, Sololaki silsiləsindən cənubda yerləşir.
Bağ 1845 ildə, yaşı bir neçə əsr olan çar bağların yerində yaradılıb. Buranı ilk dəfə 1671 ildə fransız səyyah Jan Şarden öz yazılarında qeyd etmişdi. Narikala qalasının yanında yerləşən bağların təsviri fransız təbiətşunas Jozef Turneforun yazılarında əks olunmuşdur. Həmçinin bu botanika bağı Şahzadə Vaxuştinin 1735-ci ildə tərtib etdiyi xəritədə göstərilmişdir.
1896-1904-ci illərdə bağın ərazisi qərbə genişləndirilmişdir, XX əsrin ortalarında isə bağın ərazisinə köhnə müsəlman qəbiristanlığını bağladılar, hansında ki M.F.Axundov, M.Ş.Vazeh, Mehdiqulu xan Vəfa, Fətəli xan Xoyski, Həsən bəy Ağayev, Məmməd Həsən Hacınski və s. kimi Azərbaycanın görkəmli tarixi şəxsləri dəfn olunub.
Ümumi sahəsi 128 hektardan çox olan Botanika bağında nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki növləri yetişir. Bağın diqqətəlayıq və turistləri ən çox cəlb edən güşələrindən biri də 42 metrlik şəlalədir.
Ukraynanın Milli Botanika Bağı
Nikolay Qrişko adına Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının botanika bağı (ukr. Націона́льний ботані́чний сад і́мені Мико́ли Гришка́ НАН Украї́ни) — yeni botanika bağları və parklarının dizaynı və yaradılması ilə məşğul olan, müəssisə və təşkilatların abadlıq və fitodizaynın elmi əsaslarının inkişafını həyata keçirən elmi-tədqiqat mərkəzi. Sovetlər zamanı bağ «USSR Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Respublika Botanika Bağı» adlanırdı ( Центральний республіканський ботанічний сад АН УРСР).
Botanika bağı Ukraynanın təbiət qoruğu fonduna daxildir. Ərazi kompleks qorunan obyektlər sırasında daxil olub tarixi-mədəni və təbiət ərazisi hesab olunur.
Botanika bağının əsas vəzifələrindən biri təbiəti qoruma sahəsində araşdırmalar aparmaq, bitki genofondu və bioloji müxtəliflik üçün baza yaratmaq, eləcə də ekologiya və bitkilərdən istifadə sahələri üzrə fəaliyyətdir.
Botanika bağının ünvanı: 01014, Ukrayna, Kiev şəhəri, Timiryazevskaya küçəsi. Bağın direktoru Zaimenko Nataliya Vasilevnadır. O Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, professor, biologiya elmləri doktorudur.
Bitki müxtəlifliyinə, ərazinin böyüklüyünə, elmi araşdırmaların səviyyəsinə görə bağ Avropanın əsas botanika bağları arasında önəmli yer tutur.
İrəvan Botanika Bağı
İrəvan Botanika Bağı (erm. Երևանի բուսաբանական այգի) — Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasına aid və Ermənistan Respublikasındakı bitki kolleksiyasının məsul orqanıdır. Paytaxt İrəvanın şimal-şərqi hissəsində yerləşən Avan rayonunda, təxminən 80 hektarlıq yarı-boş bir sahəni əhatə edir. Kolleksiyada 200-dən çox endemik, nadir və azalan bitki növləri mövcuddur. İrəvan Botanika Bağında bir botanika institutu yerləşir.
İrəvan Botanika Bağı 1935-ci ildə İrəvan şəhərinin şimal-şərqi hissəsində açılmışdır. Botanika institutu bundan üç il sonra açılmışdır. Kollektiv istixana, 1939-cu ildə 25 kvadrat metrlik bir sahədə qurulmuşdur. 1944-ci ildə yeni bir istixana inşa edilmişdir. Bu istixanın ümumi sahəsi 610 kvadrat metr idi.