BOTANİK

Botanika — biologiyanın mühüm tərkib hissəsi olub, müstəqil bir elm kimi bitkilərin quruluşunu, təbiətdə yayılmasını, həyat tərzini, çoxalmasını, inkişafını, mənşəyini və s. tədqiq edən elm. Biologiya elmləri sisteminə daxildir. Botanikanın əsas bölmələri: sistematika (bitkiləri qohumluq baxımından qruplaşdırır və tarixini öyrənir), morfologiya (xarici görünüşü öyrənir), anatomiya (daxili quruluşunu öyrənir), embriologiya (mayalanma və toxum inkişafını öyrənir), biokimya (kimyəvi maddələr və kimyəvi prosesləri öyrənir) və s. Botanika bir elm kimi qədim dövrlərdə yaranmışdır. Elmin meydana gəlməsi insan cəmiyyətinin bitkilərdən istifadə etməsi ilə əlaqədardır. E.ə 5–6-cı əsrlərdə yaşamış həkim Hippokrat 200-dən artıq dərman bitkisinə dair məlumat vermişdir. Qədim yunan alimləri Aristotel və Teofrast botanika elminin baniləri sayılır. E.ə. 4–3-cü əsrlərdə yaşamış filosof Teofrast 10 cildlik "Bitkilərin təbii tarixi" adlı əsərində 450 növ bitkini təsvir etmiş və onların təsnifatını vermişdir.

Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı. Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı. Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz: IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.

C.A.Armstr. C.A.Gardner C.A.Mey. C.Abel C.Agardh C.B.Clarke C.Bab. C.Bauhin C.Bayer C.Bicknell C.C.Chang C.C.Cowan C.C.Gmel. C.Chr. C.D.Adams C.D.Bouché C.DC. C.Díaz C.E.Blanco C.E.C.Fisch. C.E.Cramer C.E.Hubb. C.E.Lundstr. C.Ehrenb. C.F.Gaertn.

D'Arcy d'Urv. D.A.Cooke D.A.Neill D.A.Reid D.A.Webb D.C.Eaton D.D.Keck D.Dietr. D.Don D.F.Cutler D.Fairchild D.G.Long D.I.Morris D.J.Crawford D.K.Bailey D.L.Jones D.L.Schulz D.Legrand D.Löve D.M.Moore D.Morris D.R.Hunt D.R.Morgan D.Schulz D.T.Cole D.W.Cutler D.Y.Hong DC. Dahl Dahlst. Dalla Torre Dalzell Dalziel Damboldt Dandy Danin Dans. Darwin Dav.T.Jenkins David Davidse Dawe de Bary de Boer de Lange De Puydt de Vries de Vriese de Wet De Wild. de Wit Deb Debeaux Decne. Degen Degl. Dekapr. Del. Delarbre Delavay Delchev.

E.-J.Gilbert E.A.Bruce E.A.Busch E.Aguirre E.B.Alexeev E.C.Hall E.D.Clarke E.Dahl E.Desv. E.F.Anderson E.Forst. E.Fourn. E.G.H.Oliv. E.G.Philippov E.H.Wilson É.Huet E.James E.L.Wolf E.M.Benn. E.Mey. E.Morren E.P.Perrier E.Peter E.Phillips E.Pritz. E.S.Kuprian. E.Salisb. E.Small E.Stearns E.Vilm.

F.A.Barkley F.A.C.Weber F.Allam. F.B.Forbes F.C.How F.C.Stern F.Dietr. F.G.Davies F.G.Schroed. F.H.Brandt F.H.Wigg. F.L.Bauer F.L.Tai F.Lestib. F.M.Bailey F.M.Knuth F.M.Leight. F.Maek. F.Michx. F.Muell. F.N.Alex.

G.Brückn. G.C.Kenn. G.D.Rowley G.Don G.E.Linds. G.E.Pollard G.F.Atk. G.F.Wilson G.Forst. G.Gaertn. G.Gerlach G.J.Charles G.J.Lewis G.L.Church G.L.Nesom G.L.Webster G.Lawson G.López G.M.Muell. G.M.Jansen G.M.Barroso G.Mann G.Mey. G.Moore G.N.Jones G.Nicholson G.P.Lewis G.S.Bunting G.S.Mill. G.Sauer G.Shaw G.Stev.

H.B. H.B.K. H.Baumann H.Blossf. H.Bock H.C.Burnett H.C.Watson H.E.Gates H.E.Moore H.Focke H.Gross H.Hara H.Huber H.Ito H.K.A.Winkl. H.K.Walter H.Karst. H.Keng H.Koidz. H.L.Wendl. H.Lév. H.Mason H.Moeller H.Mohr H.Müll. H.Nakai H.Ohashi H.Ohba H.Perrier H.Pfeiff. H.R.Sweet H.R.Wehrh. H.Rob.

I.K.Ferguson([1]) — Ian Keith Ferguson, 1938— I.M.Johnst.([2]) — Ayven Mürrey Conston (ing. Ivan Murray Johnston, 1898—1960) I.Matsuda([3]) — Ichiro Matsuda I.Telford([4]) — Ian R.H. Telford, 1941— I.W.Bailey([5]) — Irving Widmer Bailey, 1884—1967 Ietsw.([6]) — J. H. Ietswaart, 1940— Ignatov([7]) — Mixail İqnatov (rus. Михаил Станиславович Игнатов, 1956—) Iinuma([8]) — Yokusai Iinuma, 1782—1865 Ikonn.([9]) — Sergey İkonnikov (rus. Сергей Сергеевич Иконников, 1931—2005) Iljin([10]) — rus. Модест Михайлович Ильин, 1889—1967 Iljinski([11]) — rus. Алексей Порфирьевич Ильинский , 1888—1945 Iltis([12]) — Hyu Hellmut İltis (çex. Hugh Hellmut Iltis, 1925—) Imbach([13]) — Emil J. Imbach, 1897—1970 Ingram([14]) — Kollinqvud İnqram (ing. Collingwood Ingram, 1880—1981) Irmisch([15]) — İohann Fridrix Tilo İrmiş (alm. Johann Friedrich Thilo Irmisch‎, 1816—1879) Irving([16]) — Walter Irving, 1867—1934 Isely([17]) — Duane Isely, 1918—2000 Ito([18]) — yap. 伊藤圭介, Ito Keisuke, 1803—1901 Ivanina([19]) — Lüdmila Ivanina (rus.

J.-F.Leroy J.-P.Lebrun J.Agardh J.B.Armstr. J.B.Phipps J.Bauhin J.Buchholz J.C.Buxb. J.C.Liu J.C.Walker J.C.Wendl. J.Clayton J.Commelijn J.Drumm. J.E.Gray J.E.Lange J.Ellis J.F.Arnold J.F.Gmel. J.F.Macbr. J.F.Mill. J.Forbes J.G.Gmel. J.G.Ortega J.G.Sm. J.Gay J.Gerard J.H.Burnett J.H.Kirkbr.

K.A.Petrova K.Bergius K.Bremer K.D.Hill K.Hoffm. K.Kayser K.Koch K.Krause K.L.Chambers K.L.Wilson K.Larsen K.R.Robertson K.R.Thiele K.Schum. K.V.Ivanova K.Werner K.Wilh. K.Williams Kaempf. Kalchbr. Kalen. Kallenb. Källersjö Kalm Kamel Kamelin Kaneh. Kappert Kar. Kårehed Karlsson Karw.

L'Hér. L. L.A.S.Johnson L.B.Sm. L.Bolus L.Beauvis. L.D.Benson L.D.Gómez L.E.López L.E.Rodin L.f. L.F.Celak. L.Fuchs L.H.Bailey L.H.Liu L.Henry L.K.A.Koch L.K.Fu L.Linden L.Liu L.O.Williams L.W.Cayzer La Llave Labill. Labour. Lace Lachen. Lack Laest. Lag.

M.-F.Robert M.A.Clem. M.A.Curtis M.A.Lane M.A.Lawson M.B.Welch M.Bieb. M.Caball. M.E.Jones M.F.Fay M.F.Ray M.Ferraro M.G.Kalen. M.Gómez M.Hiroe M.Hotta M.Jacobs M.L.Green M.M.Moser M.Martens M.N.Philipson M.Ohki M.Roem. M.Schulze M.Silva M.Sm. M.Toman M.Traverso M.W.Chase M.Wagner Maack Mabille Mack. Macklin MacMill. Macoun Madrigal Maek. Magnol Magnus Maguire Maiden Maingay Maire Majevski Makhm.

N.A.Ivanova N.Busch N.E.Br. N.F.Kom. N.H.Holmgren N.P.Taylor N.T.Burb. N.T.Sauss. N.Taylor N.Ulziykh. N.W.Simmonds N.W.Zinger Nábělek Nagas. Nägeli Nakai Nannf. Nash Nasir Naudin Nazim. Neck. Née Nees Neilr.

O'Brien O'Kennon O.Berg O.Deg. O.E.Schulz O.F.Müll. O.Fedtsch. O.Gruss O.Hoffm. O.J.Rudbeck O.K.Mill. O.O.Rudbeck O.Schwarz O.Targ.Tozz. Oakeley Oakes Oberh. Ochoa Oerst. Ohwi Oken Okuyama Oliv. Olivier Olmstead Olney Opiz Orazova Orchard Orcutt Ørgaard Orph.

P.A.Smirn. P.B.Kenn. P.Beauv. P.Browne P.C.de Jong P.C.S.Kumar P.D.Orton P.E.Berry P.F.Hunt H.P.Fuchs P.H.Raven P.H.Weston P.J.Bergius P.J.Braun P.J.Cribb P.Karst. P.K.Hsiao P.Kumm. P.Lawson P.Micheli P.N.Fraser P.O.Karis P.Royen P.S.Green P.S.Short P.Selby P.Silva P.Wilson Pabst Pachom. Pacz. Paine Pak Palacký Palib. Pall. Palmer Pančić Pancher Pangalo Pant.

İohann Amman (ing. Johann Amman; 22 dekabr 1707 – 4 dekabr 1741, Sankt-Peterburq) — Böyük Britaniya botaniki. İohann Amman toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. Stirpium rariorum in Imperio Rutheno sponte provenientium icones et descriptiones / Collectae ab Joanne Ammano, M. D. Acad. Imper. scient. membro et botanices professore, Regiae Societatis Londinensis sodali; Instar supplementi ad Commentar. Acad. scient. Imper.

Henrix Fridrix Link (alm. Heinrich Friedrich Link‎; 2 fevral 1767, Hildeshaym[d], Aşağı Saksoniya – 1 yanvar 1851, Berlin) — Alman təbiətçisi və botaniki. "Elementa philosophiae botanicae", Berlin, 1824. "Handbuch zur Erkennung der nutzbarsten und am häufigsten vorkommenden Gewächse" 3 т., Берлин, 1829—33. "Jahresbericht über die Arbeiten für physiologische Botanik im Jahre 1840", 1842. "Vorlesungen über die Kräuterkunde", Berlin, 1843—45. "Flore portugaise", Берлин, 1809—40. "Icones plantarum selectarum horti regii botanici Berolinensis" Kristof Fridrix Otto ilə birlikdə, Berlin, 1820—28. "Enumeratio plantarum horti regii botanici Berolinensis" 2 c., Berlin, 1821—22. "Ueber die Gattungen Melocactus und Echinocactus", Berlin, 1827.

Botanik-sistematiklərin siyahısı — Bitkilərin binominal elmi adlarında qeyd olunması üçün işarələnmiş botaniklərin qısalmış adlarının siyahısı. Mənbə: International Plant Names Index (IPNI) saytı. Siyahıda hansısa qısaldılmış müəllif adlarına rast gəlməmisinizsə, IPNI saytında axtarış apara bilərsiniz: IPNI saytında müəllifin qısaldılmış adına görə axtarış.

Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi. 21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi. Broun hərəkəti Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.

Robert Broun, Robert Braun (ing. Robert Brown, 21 dekabr 1773[…] – 10 iyun 1858[…], London) — XVIII-XIX əsrlərdə yaşamış britaniyalı (şotland) botanik, bitki morfoloqu və təsnifatçısı, Broun hərəkətinin müəllifi. 21 dekabr 1773-cü ildə Şotlandiyada Montroz şəhərində dünyaya gəlmiş, Aberdində, Edinburq universitetində 1789-1795 ci illərdə tibb və botanikadan təhsil almışdır. Ferdinand Bauer ilə Avstraliya və Tasmaniya kimi adaları gəzərək bir çox bitkilər növləri aşkar etmişlər. 1805-ci ildə Robert Broun Böyük Britaniyaya qayıdan zaman 4 minə yaxın bitki götürmüşdü. Robertin xidməti əvəzsiz olduğuna görə 1849-1853-cü illər ərzizndə Londonda "Lineya cəmiyyəti"nin prezidenti olmuşdu. Robert 10 iyun 1858-ci ildə vəfat etmiş və Londonda dəfn edilmişdi. Broun hərəkəti Ford B. J. Brownian movement in Clarkia pollen: a reprise of the first observations // The Microscope. 1992. Vol.

Məmmədov Tofiq Sadıq oğlu (10 fevral 1957, Dırnıs, Ordubad rayonu – 19 may 2022, Xızı rayonu) — AMEA Dendrologiya İnstitutunun direktoru, biologiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2006). Tofiq Məmmədov 10 fevral 1957-ci ildə Naxçıvan MSSR-in Ordubad rayonunun Dırnıs kəndində anadan olmuşdur. 1964–1974-cü ildə Ordubad rayonu, Dırnıs kənd orta məktəbində təhsil almışdır. 1975–1977-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. 1982-ci ildə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunu inşaatçı mühəndis diplomu ilə bitirmişdir. 1982–1986-cı illərdə müxtəlif təşkilatlarında elektrik, usta, iş icraçısı, şöbə rəisi, baş mühəndis, tikinti idarəsinin rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 19 may 2022-ci ildə işlə bağlı Xızı rayonuna gedərkən yol-nəqliyyat qəzası zamanı faciəli şəkildə vəfat edib. T. S. Məmmədov 1986-cı ildə AMEA-nın Botanika İnstitutunda direktor müavini, 1996-cı ildən isə AMEA-nın Dendrologiya İnstitutunda direktor vəzifəsində çalışır. "Landşaft memarlığı" laboratoriyasının rəhbəridir. 2000-ci ildə namizədlik, 2004-cü ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.

Vaqif Novruzov (azərb. Novruzov Vaqif Seyfəddin oğlu‎; 1 iyul 1943, Quba rayonu) — Biologiya üzrə elmlər doktoru, Professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2017) Vaqif Novruzov 1 iyul 1943-cü ildə Quba rayonunun Rustov kəndində anadan olub. 1. Флорогенетический анализ лишайников Большого Кавказа. и вопрсы ее охрана (Монография), Баку:Элм,1990,324 с.; 2. Biological varietes of plants in South Caucasus and their protection. Vienna (Аustriya)2005 3. Анализ бриофлоры Гянджачайского бассейна. Журн: Естественные и технические науки» Москва, № 3(47). 2010, с.69-71.

AMEA Botanika İnstitutu rəsmi bir qurum kimi 1936-cı ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Zaqafqaziya filialının Azərbaycan botanika bölməsinin bazasında təsis edilmişdir. Uzun illər Botanika İnstitutunda 3 cəmiyyət fəaliyyət göstərmişdir: Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti, Azərbaycan Bitki Fizioloqları Cəmiyyəti, Azərbaycan Biokimyaçılar və Molekulyar Bioloqlar Cəmiyyəti. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti 1999-cü ildən müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. 2005-ci ildə Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin bütün özəklərində Cəmiyyətin Yeni Nizamnaməsi müzakirə edilmiş, ayrı-ayrı şöbələr üzrə say tərkibi müəyyənləşdirilmiş və ümumi forma üzrə cəmiyyətə üzvlük vəsiqələri hazırlanmışdır. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin hər il ümumi və büro iclası keçirilmişdir. Bu iclaslarda ayrı-ayrı filialların sədrlərinin hesabatları, botaniki yeniliklər və dəyişiklər haqqında məlumatlar, o cümlədən xarici səfərlər barədə məruzələr dinlənilmiş və müzakirə edilmişdir. 22 iyun 2018-ci ildə Respublika botaniklərinin iştirakı ilə keçirilən Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin ümumi yığıncağında Cəmiyyətin Nizamnaməsinin II redaksiyasına dəyişikliklər layihəsi təqdim olunub. 7 aprel 2022 ci il tarixində AMEA-nın Botanika İnstitutunda Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyəti ictimai birliyinin növbəti ümumi yığıncağı keçirilib. Yığıncaqda cəmiyyətin İdarə heyətinin yenidən seçilməsi, rəsmi internet səhifəsinin bərpası, loqosu və çap işlərinin formatına dair geniş müzakirələr aparılıb. Səsvermə yolu ilə ABC ictimai birliyinin sədri Botanika İnstitutunun icraçı direktoru, b.e.d.

Q.L.Wang([1]) — Qing Li Wang, 1954— Q.Lin([2]) — Qi Lin, 1957— Qaiser([3]) — Mohammad Qaiser, 1946— Quadr.([4]) — Livio Quadraccia, 1958— Quehl([5]) — Leapold Kvel (alm. Leopold Quehl‎, 1849—1922) Quél.([6]) — Lüsen Kelet (fr. Lucien Quélet, 1832—1899) Quentin([7]) — es:P. Quentin, fl.

R.A.Askerova R.A.W.Herrm. R.Br. R.Cunn. R.D.Good R.Dahlgren R.E.Fr. R.E.Regel R.E.Schult. R.E.Sm. R.Escobar R.Gruber R.H.Schomb. R.Heim R.I.Schröd. R.Kiesling R.L.Hartm. R.M.Harper R.M.King R.M.Patrick R.M.Sm.

S.A.Graham S.Andrews S.B.Jundz. S.D.Deshp. S.D.Sundb. S.E.C.Sierra S.F.Blake S.F.Gray S.G.Gmel. S.J.Zhang S.Ko S.Krasch. S.L.Chen S.Matsum. S.Moore S.R.Sriniv. S.S.Chien S.T.Blake S.Vidal S.Watson Sabine Sacc. Sachs Sadovsky Sagást. Sagot Sahlb.

T.Anderson T.Baines T.Bastard T.C.Chang T.Cooke T.D.Penn. T.Durand T.F.Forst. T.F.Patt. T.G.Hartley T.Itô T.Knight T.Lestib. T.Moore T.Miyake T.N.Lakh. T.P.Lin T.S.Liu Takeda Taken. Takht. Talavera Tamamsch. Tamura Tanfil. Tang Tat.

U.Hamann([1]) — Ulrich Hamann, 1931— Ucria([2]) — Bernardino da Ukriya (it. Bernardino da Ucria, 1739—1796) Udachin([3]) — R.A. Udachin, fl. 1972 Uechtr.([4]) — wikispecies:Maximilian Friedrich Sigismund von Uechtritz, 1785—1851 Uglitzk.([5]) — wikispecies:Alexander N. Uglitzkich, 1876— Ulbr.([6]) — Oskar Eberhard Ulbriç (alm. Oskar Eberhard Ulbrich‎, 1879—1952) Underw.([7]) — Lüsen Markus Andervud (ing. Lucien Marcus Underwood, 1853—1907) Ung.-Sternb.([8]) — fr. Franz Ungern-Sternberg, 1808—1885 Upson([9]) — T.M. Upson, fl. 1996 Urb.([10]) — İqnaz Urban (alm.

V.A.Albert V.A.Funk V.A.Nikitin V.Cordus V.E.Avet. V.I.Krecz. V.M.Badillo V.N.Vassil. V.V.Botschantz. Vahl Vahram. Vail Vaill. Valeton Van den Berg Van Houtte Vand. Vaniot Vasey Vassilcz. Vassilkov Vaupel Vavilov Veill. Veillon Veitch Velarde Velazco Velen.