BÜRC

Herkules(lat. Herculēs) — göyün şimal yarımkürəsində bürc. Sahəsi 1225,1 kvadrat dərəcə, tərkibində gözlə görünən 235 ulduz var. Herkules bürcünü Azərbaycanda il boyu göydə görmək olur, ən yaxşı görüntülər iyun-avqust aylarında olur. Herkules yunanca - Herakl (yun. Ἡρακλῆς) qədim yunan mifologiyasının qəhrəmanıdır, tanrı Zevsin Alkemenadan olan oğludur. "İliada" poemasına əsasən Alkid adı ilə doğulsa da sonralar Herakl adlandırılmışdır. Onun haqqında olan rəvayətlərdən ən məşhuru "Heraklın on iki qəhrəmanlığı" hekayəsidir.

Herkules(lat. Herculēs) — göyün şimal yarımkürəsində bürc. Sahəsi 1225,1 kvadrat dərəcə, tərkibində gözlə görünən 235 ulduz var. Herkules bürcünü Azərbaycanda il boyu göydə görmək olur, ən yaxşı görüntülər iyun-avqust aylarında olur. Herkules yunanca - Herakl (yun. Ἡρακλῆς) qədim yunan mifologiyasının qəhrəmanıdır, tanrı Zevsin Alkemenadan olan oğludur. "İliada" poemasına əsasən Alkid adı ilə doğulsa da sonralar Herakl adlandırılmışdır. Onun haqqında olan rəvayətlərdən ən məşhuru "Heraklın on iki qəhrəmanlığı" hekayəsidir.

Heykəltaraş (lat. Sculptor) - göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Hidra (lat. Hydra) — göyün cənub yarımkürəsində bürc. Hidra bürcü Heraklın əfsanəvi igidliyini xatırladır. Hidra bürcünü Azərbaycanda fevral–mart aylarında aydın görmək olur.

Hindi (lat. Indus) — göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Kasa (lat, Crater) Göyün cənub yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu 3.6 vizual ulduz ölçülüdür. Azərbaycan ərazisində yazda görünür.

Kassiopeya (lat, Cassiopeia) göyün şimal yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu 2.24 vizual ulduz ölçülüdür. Ən güclü radioşüalanma mənbəyinə malikdir. Azərbaycanda bütün ilboyu görünür. Görünüşü tərs çevrilmiş yunan hərfi siqmaya (Σ) bənzəyir.

Kil (lat, Carina) Göyün cənub yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu Kanopusdur. Azərbaycandan bürcün ən şimal hissəsi qismi olaraq görünür.

Kompas (lat, Pyxis) göyün cənub yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu 3.7 vizual ulduz ölçülüdür. Azərbaycandan görünür.

Kərtənkələ (lat, Lacerta) — Göyün şimal yarımkürəsində bürc. Parlaq ulduzu yoxdur.

Lira (lat. Lyra) — göyün şimal yarımkürəsində bürc.

Masa (lat. Mensa) — göyün cənub yarımkürəsində zəif görünən bürc.

Mikroskop (lat. Microscopium) — göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Milçək (lat. Musca) — göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Nasos (latınca: Antlia) göyün cənub yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu 4-cü vizual ulduz ölçülüdür. Azərbaycandan görünür.

Naxırçı (latınca, Bootes) — Göyün şimal yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu Arkturdur. Azərbaycandan görünür.

Oktant (lat. Octans) — göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Orion Hayk(lat. Orion) — ekvatorial bürc. Ovçu olaraqda adı bilinir. Ən parlaq ulduzu 2.2 vizual ulduz ölçülüdür. Bütün ölkələrdən görünür. Tez-tez "Ovçu" olaraq adlandırılan Orion, göy ekvatorunda yerləşən və bütün dünyada görünən görkəmli bir bürcdür. Gecə səmasında ən böyük, ən dəbdəbəli və ən tanınan bürclərdən biridir. Adı Yunan mifologiyasında bir ovçu olan Orion'a aiddir. Orion şimal-qərbdən Toros, cənub-qərbdən Eridanus, cənubdan Lepus, şərqdən Monoceros və şimal-şərqdən Əkizlər ilə həmsərhəddir. 594 kvadrat dərəcəni əhatə edən Orion, ölçüsü 88 bürcdən iyirmi altıncı yeri tutur.

Bürc — ulduzlu göyün bir hissəsidir. Ulduzların müşahidə və öyrənilməsinin əlverişliyi üçün ulduzlu göy bürclərə bölünür. Bürclərin əksəriyyətinə qədim zamanlardan əfsanəvi qəhrəmanların (Herkules, Persey və s.), heyvanların (Qoç, Buğa, Balıqlar və s.) və əşyaların (Teleskop, Günyə və s.) adları verilmişdir. 1922 ildən başlayaraq göy qübbəsi Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı ilə müəyyən edilmiş 88 bürcə ayrılır. Onlardan 31-i şimal yarımkürəsində, 11-i ekvatorda və 46-sı cənub yarımkürəsində görünür. Bürclərin sərhədləri 1935 ildə müəyyənləşdilmişdir. Ən böyük bürc Hidradır (1302 kvadrat dərəcə), ən balaca isə Cənub Xaçıdır (68 kvadrat dərəcə). Astronomiyada bürclər Eynar Hertsşprunq və Genri Rassel ilə tətbiq edilmiş qısaldılmış latın adları ilə işarə edilir. Parlaqlığa görə bürclərin ulduzları yunan hərfləri ilə düşən nizamda işarə edilir. == Tarixçə == İnsanlar qədimdən ulduzların göydə qəribə fiqurlar əmələ gətirdiyini müşahidə etmişdilər.

Ox (Latınca: Sagitta) Göyün şimal yarımkürəsində bürc. Ən parlaq ulduzu 3.8 vizual ulduz ölçülüdür. Azərbaycandan görünür.

Oxatan (lat. Sagittarius) — Zodiacal bürc.

Oğlaq (latınca, Capricornus) Göyün cənub yarımkürəsində zodiak bürcü. Ən parlaq ulduzu 2.8 vizual ulduz ölçülüdür. Qədim Yunanıstanda bürcləri adlandıranda qış günəşduruşu nöqtəsi Oğlaqda olduğundan Cənub Tropiki Oğlaq Tropiki adlanır.

Peqas (lat. Pegasus) — ekvatorial bürc. Mərkəzi enliklərdə yayda, payızda və qışın əvvəllərində yaxşı görsənir.

Persey bürcü (Latınca:Perseus) — Göyün şimal yarımkürəsindədir. Azərbaycanda il boyu göydə görünür. Persey Meduza Gorgonanı öldürən Yunan qəhrəmanıdır. Bu Ptolemeyin 48 bürclərindən biridir və 88 müasir bürclərdən biri kimi Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı tərəfindən qəbul edilib.

Pərgar (lat. Circinus) - göyün cənub yarımkürəsində bürc.

Kiçik At (lat. Equuleus) — göyün şimal yarımkürəsində balaca bürc.

Kiçik Ayı (lat. Ursa Minor) — göyün Şimal yarımkürəsində qütbətrafı bürc. Ən parlaq ulduzu Qütb ulduzudur. Dünyanın şimal qütbü Kiçik Ayıdadır. 18−25 dekabrında meteor yağışının zirvəsinə çatır. Qütb ulduzu Dabi ulduzu ilə kəsişir.

Kiçik Köpək (lat. Canis Minor) — göyün şimal yarımkürəsində balaca bürc.

Kiçik Tülkü (lat. Vulpecula) — göyün şimal yarımkürəsində bürc.

Kiçik Şir (lat. Leo Minor) — göyün şimal yarımkürəsində bürc.

Məhəmməd İsmayıl oğlu Bürcəliyev (25 aprel 1914, Nuxa – 25 noyabr 1994, Gəncə) — Azərbaycan teatr və kino aktyoru, Azərbaycan SSR xalq artisti (1958). == Həyatı == Məhəmməd Bürcəliyev 1914-cü il aprel ayının 25-də Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Şəki şəhərində 5-illik orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1932-ci ildə təhsilini davam etdirmək məqsədilə Karl Libknext adına fabrik-zavod məktəbinə daxil olmuşdur.Sabit Rəhmanın dəvəti ilə 1932-ci ildə Şəki Dövlət Dram Teatrında aktyor kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1932–1935-ci illərdə Şəki Dövlət Dram Teatrında fəaliyyət göstərmiş və maraqlı obrazlar qaleriyası yaratmışdır. 1935-ci ildən ömrünün sonunadək, yəni, 1994-cü ilədək Gəncə Dövlət Dram Teatrında çalışmışdır. Həmçinin Məhəmməd Bürcəliyev 1991-ci ildən 1994-cü ilədək Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Gəncəbasar şöbəsinin sədri olaraq fəaliyyət göstərib. 1967–1968-ci illərdə N. K. Krupuskaya adına Moskva Dövlət İncəsənət Universitetinin "Teatr aktyoru və rejissoru" fakültəsini bitirmişdir. 1948-ci ildə M. Bürcəliyev "Yadigar" adlı bir dram əsəri də qələmə alıb. Həmin il "Yadigar" pyesi Gəncə Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulub. Pyesin quruluşçu rejissoru Ağəli Dadaşov, rəssamı Bəhram Əfəndiyev və musiqi tərtibatçısı Şəmsəddin Fətullayev olub.

Məhəmməd İsmayıl oğlu Bürcəliyev (25 aprel 1914, Nuxa – 25 noyabr 1994, Gəncə) — Azərbaycan teatr və kino aktyoru, Azərbaycan SSR xalq artisti (1958). == Həyatı == Məhəmməd Bürcəliyev 1914-cü il aprel ayının 25-də Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Şəki şəhərində 5-illik orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1932-ci ildə təhsilini davam etdirmək məqsədilə Karl Libknext adına fabrik-zavod məktəbinə daxil olmuşdur.Sabit Rəhmanın dəvəti ilə 1932-ci ildə Şəki Dövlət Dram Teatrında aktyor kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1932–1935-ci illərdə Şəki Dövlət Dram Teatrında fəaliyyət göstərmiş və maraqlı obrazlar qaleriyası yaratmışdır. 1935-ci ildən ömrünün sonunadək, yəni, 1994-cü ilədək Gəncə Dövlət Dram Teatrında çalışmışdır. Həmçinin Məhəmməd Bürcəliyev 1991-ci ildən 1994-cü ilədək Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Gəncəbasar şöbəsinin sədri olaraq fəaliyyət göstərib. 1967–1968-ci illərdə N. K. Krupuskaya adına Moskva Dövlət İncəsənət Universitetinin "Teatr aktyoru və rejissoru" fakültəsini bitirmişdir. 1948-ci ildə M. Bürcəliyev "Yadigar" adlı bir dram əsəri də qələmə alıb. Həmin il "Yadigar" pyesi Gəncə Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulub. Pyesin quruluşçu rejissoru Ağəli Dadaşov, rəssamı Bəhram Əfəndiyev və musiqi tərtibatçısı Şəmsəddin Fətullayev olub.