DİVANBƏYİ

Divanbəyi - Səfəvilər dövlətində rəhbər vəzifələrdən biri. Divanbəyi, vəzir-i əzəm (baş vəzir), vaqiyənəvis də daxil olmaqla ümumilikdə yeddi nəfər əski çağlardan bəri «üməra-ye canqi» adlanırdı. Şardenə görə ölkənin ikinci ən mühüm vəzifəsi divanbəyidir. Baş ədliyyə və ya məhkəmənin rəisidir, başqa sözlə bütün ölkənin qazi-ül-qüzzatıdır. Divanbəyi hakimlik, münsiflik şurasının rəisidir. Çünki bəy-boyun, rəis, divan isə cəmiyyət və уa şuradır ki, mühakimə etmə işlərini həyata keçirmək üçün məsuliyyət daşıyır. Divanbəyinin çıxardığı qərarlar haqqında yalnız şaha müraçiət edilə bilərdi. O, ən yüksək cinayət qazisi hesab olunurdu. Şəri hüquq isə ruhani qazilərinin ixtiyarında idi. Mirzə Səmianın “Təzkirət əl-müluk” əsərində divanbəyinin vəzifə öhdəlikləri belə verilib ki, o, həftədə dörd gün, sədrlərlə birlikdə divanbəyilərə məxsus keşikxanada, sədrlərin hökmü ilə, adam öldürmək, namusa təcavüz etmək, göz çıxarmaq və diş sındırmaq kimi dörd cinayət barədə günahkarların işinə baxırdı.