1. Bir yerə daxil olub onu doldurmaq, başdan-başa hər yerini tutmaq, boş yer qoymamaq. Evə adamlar doldu. Otağa soyuq hava doldu. Miniklər gəmiyə doldular.
– Sar gəlsin dağa dolsun; Bülbüllər bağa dolsun. ().
Mal-qara kəndə dolub hayküy salmaqda idi.
// Dolu hala gəlmək, ağzına qədər bir şeylə dolu olmaq, boşluq qalmamaq. Stəkanlar çayla doldu. – Mübahisə azından bir saat çəkdi.
Çubuqlar da dolurdular, boşalırdılar.
Məktəb həyəti oğlan-qızla dolmuşdu.
Bir çoxları yığılıb buraya gəldi, ev-eşik adamla doldu.
// Məc. mənada.
[Orxan:] Ah, qəlbimə sanki od-alov dolmuş.
Gülsəhər qızlarını görüncə ürəyi fərəhlə doldu.
Əzizin ürəyi atalıq qüruru ilə doldu.
Nəbinin ürəyinə şübhə doldu: “Yəqin ki, bəy Yusifi döyməyə gəlib”.
2. Girmək, daxil olmaq (çoxlu miqdarda). Qulaqlarıma su doldu.
– Qarşıdakı ikitağlı böyük pəncərədən işıq içəri dolurdu.
// Nüfuz etmək.
Gülşad qapını açıb içəri girəndə otaqdakı soyuq bədəninə doldu.
3. Yayılıb hər tərəfi tutmaq, bürümək, örtmək, qaplamaq. Ətrafa səs doldu.
// Örtülmək, tutulmaq.
Çöllər yuxudan olunca bidar; Min rəng çiçəklə doldu gülzar.
Günəş batandan azca sonra, sinəsi yarıq-yarıq, böyük səhranın üstündəki buludsuz göylər ulduzlarla doldu.
Təndirin bir tərəfi dolmamış, o biri tərəfdə çörək qızarır, köpürdü.
4. Kökəlmək, ətə-cana gəlmək. Ətə dolmaq.
5. Doluxsunmaq, kövrəlmək, tutulmaq, əhvalı pozulmaq, hiddətlənmək, acıqlanmaq.
O doldu, qaşqabağı qara bulud kimi üstdən aşağı sallandı.
6. Girmək, çatmaq, yetmək.
Ağabəyim ağa artıq böyüyüb, 14-15 yaşına dolmuşdu.
7. Yetişərək şirə hasil etmək, sütülləşmək. Sünbüllər yavaş-yavaş dolur.
8. Tamamilə yerinə yetirilmək, ödənilmək, həyata keçirilmək. Planların hamısı dolmuşdur.