(51/671-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşlarından biri olmuşdur. O, Abbas ibn Əbdülmüttəlibin həyat yoldaşı Ummül-Fəzlin bac
xarici məzhəblərindən birinin davamçıları olmuşdurlar. Onların təlimində digər xaricilərlə oxşar cəhətlər olsa da, fərqlər də vardır
ölünün dəfn edildiyi yerdir. İslam adətinə görə məzarın uzunluğu ölənin boyu, eni və dərinliyi isə ölənin boyunun yarısı qədər olmalıdır
İslamda şərii və etiqadi məsələlərlə əlaqədar yaranan fikir ayrılığından ortaya çıxan müxtəlif cərəyan və ya məktəblərdir
Allaha ən yaxın olan, müxtəlif təbiət hadisələrini hərəkətə gətirən və nizamlayan mələkdir. Rəvayətlərə görə Mikail buludları, planetləri, başqa bu ki
dünyanın müxtəlif yerlərindən Məkkəyə gəlmiş zəvvarlar üçün xüsusi bir geyim olan “ehrama (I)” girmək üçün ayrılmış yerlərdir
əsasən İsa Məsihin doğum gününü ifadə edən sözdür. Xristianlar bu günü hər ilin dekabr ayının sonunda və ya yanvar ayının ilk günlərində bayram kimi q
Ərəfat çölü üzərində Məkkədən səkkiz kilometr aralıqda yerləşən yerdir. Həcc zamanı buraya gələn zəvvarlar burada qurbanlar kəsirlər
məscidin yanında tikilmiş qüllədir. Minarələr vasitəsi ilə müsəlmanları ibadətə və ya başqa dini və ictimai tədbirlərə çağırmaq üçün tikilirdi
məsciddə imamın xütbə oxuması üçün qurulan hamı tərəfindən görülə bilən hündür bir yerdir. Rəvayətlərə görə minbərin yaranma tarixi Məhəmməd peyğəmbər
Şimal-Şərqi Afrikada, Nil çayı boyunca uzanan qədim dövlətdir. Bu ölkədə dünyanın ən qədim mədəniyyətlərindən biri yaranmışdır
Ərəbistan yarımadasında, Afrika və Asiyanın bəzi bölgələrində bitən ərak ağacını budağından kəsilmiş kiçik qələmlərdən ibarət dişlərin təmizlənməsində
ayədə deyilir ki, bəzi ayələrin mənaları çətin anlaşılır və onların həqiqi anlamlarını yalnız Allah bilir
axirətdə insanların işlədikləri günah və xeyir əməllərini çəkmək üçün qurulacaq tərəzidir. Bu barədə Quranda ayə vardır (7: 8)
obyektiv qanunauyğunluq, məntiq və təbii qanunlarla izah edilə bilməyən fenomenləşmiş hadisələrdir. İlahiyyatçıların bir çoxu hesab edir ki, möcüzələr
anlamları açıq-aydın olan Quran ayələridir. Onlar haqqında Quranda ayə vardır (3: 7). Həmin
əhali üçün həyati əhəmiyyətli malların hamısını alaraq bazarda onun çatışmamazlığı üçün şərait yaratmaq, sonra onları çox baha qiymətə satmaqdır
Allahın endirdiyi vəhyin hökmlərini qəbul edib, onlara əməl edən insanlardır. İslam məzhəblərinin çoxunda mömin inancını sözlə ifadə etməli, özünün mü
sufi təriqətlərindən birinin ardıcıllarıdırlar. Bu təriqətin adı Mövlanə Cəlaləddin Rumi (604/1207 – 672/1273) ilə bağlıdır
hər il Rəbiül-Əvvəl ayının onikisində müsəlmanların Məhəmməd peyğəmbərin anadan olmasının il dönümünün qeyd edildiyi gündür
ruhun bədəndən ayrılması və insanın fiziki olaraq ölməsidir. Dini inanca görə insan öləndə öz varlığını itirmir
İslam şəriətinə uyğun olaraq kəbin qaydaları ilə evlənmiş müsəlman kişi və qadındır. Bu sözə Quranda (5: 5) rast gəlinir
qeysanilər təriqətinin qurucusu, ictimai və dini-siyasi xadim olmuşdur. O, Abdullah ibn Zübeyrin (64/684 – 73/692) hakimiyyəti dövründə Xilafətdə baş
Quranda İsrail oğullarına və Misir xalqına göndərilmiş peyğəmbərlərdən biridir. O, İmranın oğlu Yaqubun soyundan olmuşdur
(128/745 – 183/799) – əhli-beytdən olan tanınmış fiqih alimi və şiələrin yeddinci imamı olmuşdur. Musa İbn Cəfər Mədinədə doğulmuş və orada fəaliyyət
bax: ĞİNA.
(1285/1869 – 1373/1954) – görkəmli Türkİslam alimi, hənəfi hüquq məzhəbinin təmsilçisi, Osmanlı imperiyasının sonuncu şeyxülislamı olmuşdur
insanların bir-biri ilə hüquqi, iqtisadi, siyasi, əxlaqi və başqa ictimai münasibətlərini əks etdirən anlayışdır
(19/640-cı ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. O, Məkkədə Xəzrəc qəbiləsindən olan ailədə doğulmuşdur
Əfal-i mükəlləfindəndir, edilməsində və ya tərkində dini cəhətdən heç bir zərəri olmayan, yəni mükəlləfin edib etməməkdə tamamilə sərbəst olduğu işlər
inandığı dinin ehkamları haqqında yeni mütərəqqi fikirlər irəli sürən islahatçı insanlardır. Tarixin inkişafında cəmiyyətlərdə dini inancın zəifləməsi
Tanrını insan və ya digər varlıqlar kimi təsəvvür edənlərdir. İslamda mücəssimiliyi cərəyan kimi yaradan Cəhm ibn Səfvan (128/746-ci ildə vəfat etmişd
dini məsələlərdə müstəqil hökmlər vermək hüququna sahib olan müsəlman ilahiyyatçısıdır. Ən yüksək rütbəli müctəhidlər hökmləri digər ilahiyyatçıların
İslamı yeni qəbul edən, ancaq imanı hələ möhkəmlənməyən müsəlmanlardır. Peyğəmbərin dövründə onlara zəkat verilirdi
azanı uca səslə oxuyan müsəlmandır. Rəvayətlərə görə azanın qaydasını Məhəmməd peyğəmbər müsəlmanlara öyrətmişdir
Quran təfsirçisidir. İslam ənənəsində Quranı doğru təfsir etmək ən şərəfli və məsuliyyətli işlərdən biri hesab edilir
fiqhi hökmlər verən ilahiyyatçıdır. Müftilər şəriətin müxtəlif məsələlərinin həlli yollarını bilməli və istənilən problem haqqında fətva verə bilmə qa
hicrətin səkkizinci ilindən başlayaraq müsəlmanların Məkkəni fəth etmələrinə qədər, bütpərəstlərin ağır təqiblərindən qurtulmaq üçün Həbəşistana, sonr
peyğəmbərdən və onun əhli-beytindən rəvayət olunmuş hədisləri mənimsəyən və onların metodologiyasını quran İslam alimləridirlər
Məhəmməd peyğəmbərin sağlığında yaşamış, ancaq onu görməmiş müsəlmanlardır. Mühədrəmlər səhabə hesab olunmurlar
bax: XARİ-CİLƏR.
dəyişdirilmiş, orijinalı olmayan deməkdir. İnsanlar tərəfindən təhrif edilmiş müqəddəs kitablar belə adlanır
müsəlman cəmiyyətində İslamın əxlaq qaydalarına müsəlmanların riayət edib-etməmələrinə nəzarət edən şəxslər olmuşdurlar
müsəlmanlar tərəfindən qeyd edilən beş gecədir. Müsəlmanlar tərəfindən aşağıdakı bu gecələr qeyd edirlir: 1
dərin dini bilikləri olmayan müsəlmandır. İslam ilahiyyatına görə yüksək dini biliklər almadan, elmlərlə məşğul olmadan heç bir şəxs dini hökmlər çıxa
Mədinədə Məhəmməd peyğəmbərə və onun apardığı siyasətə qarşı gizli müxalifət yaratmış qrupun nümayəndələri idilər
üzdə özlərini müsəlman kimi göstərən, əslində isə dinsiz və ya ikiüzlü olan insanlardır. Münafiqlərin bir neçə xüsusiyyətləri Quran ayələrində açıqlan
Quranın ayələri, Məhəmməd peyğəmbərin hədisləri, müctəhidlərin icması tərəfindən yasaqlanmış şeylər və əməllərdir
bax: NAKİR VƏ MÜNKƏR.
inancı insan əməllərindən ayıran dini təlimin ardıcıllarıdırlar. Mürciilərə görə insanın gördüyü əməllər və qazandığı günahlar, onun inancı ilə bağlı