MİSİR

Şimal-Şərqi Afrikada, Nil çayı boyunca uzanan qədim dövlətdir. Bu ölkədə dünyanın ən qədim mədəniyyətlərindən biri yaranmışdır. Qədim Misirin tarixi ən qədim, orta və yeni dövrlərə bölünür. Ən qədim dövrlərdə Misir bir ölkə kimi formalaşmış, orta dövrdə güclənmiş, yeni tarixdə isə zəifləmişdir. Misir kralları Firon adlanırdılar. Onların bir çoxu özlərini tanrılaşdırmışdırlar. Misirin yerli əhalisi isə “qiptilər” adlanırdı. Bir çox peyğəmbərlər Misirin tarixi ilə yaxından əlaqəlidır. Misirlə daha çox bağlı Musa peyğəmbər olmuşdur. Onun zamanında qiptilər bütpərəst olmuş, İsrail oğullarına əzab vermişdirlər. Onları ən ağır işlərdə işlədirdilər. Bütün bunlardan təngə gələn İsrail oğulları Musanın yanına gedərək Fironun zülmündən və qiptilərin əzabından qurtarmaq istədiklərini bildirirlər. Musa da Fironun yanına gəlib möcüzələr göstərmiş, onu və xalqını doğru yola dəvət etmiş, İsrail oğullarının əzablarına son qoyulmasını istəmişdir. Bundan başqa, İbrahim və İsa peyğəmbərin də Misirə səfər etdikləri rəvayət edilir. Ancaq Firon bütün bu istəkləri yerinə yetirməkdən imtina etmişdir. Onda Allah qiptiləri cəzalandırmışdır. Ölkənin suları qana çevrilmiş, göydən qurbağalar yağmış, dəri xəstəlikləri yayılmış və üç gün qaranlıq olmuşdur. Firon bu möcüzələri görəndə qorxuya düşmüş, İsrail oğullarının Misirdən çıxıb getməsinə icazə vermişdir. Musa İsrail oğulları ilə Misirdən çıxıb Qüdsə doğru gedərkən Firon verdiyi sözdən dönmüş, onları izləyib geri qaytarmaq üçün qoşunu ilə yola çıxmışdır. Ancaq bir möcüzə sonu onlar hamısı dənizdə boğularaq məhv olmuşdurlar. Misir dövləti minilliklər boyu çox güclü bir dövlət olmasına baxmayaraq sonralar zəifləmişdir. Bundan sonra Misiri assurlular, iranlılar, daha sonra isə Makedoniyalı İsgəndərin başçılığı altında yunanlar ələ keçilə bilmişdirlər. İsgəndərdən sonra ölkəni onun varisləri olan Ptolemeuslar idarə edirdilər. Onlar da özlərini Firon adlandırmışdırlar. Misirin müstəqilliyinə romalılar son qoymuşdurlar. O dövrdə Misir artıq Romanın ərazilərindən birinə çevrilmişdir. Romada Xristianlıq yayıldıqdan sonra qiptilər də xristian olmuşdurlar. İslam zühurundan sonra isə Misir Xilafətin tərkibinə qatılmış, sonra isə müxtəlif türk sultanları tərəfindən idarə olunmuşdur. Osmanlı imperiyası dağıldıqdan sonra ingilislərin əlinə keçən Misir 1922-ci ildə müstəqilliyini elan etmişdir.