videooyun

Videooyun, həmçinin video oyun və ya kompüter oyunu — televizor ekranı, virtual reallıq kaskası və ya kompüter monitoru kimi ikiölçülü və ya üçölçülü video displey cihazında əks əlaqə yaratmaq üçün istifadəçi interfeysi ilə qarşılıqlı əlaqədən ibarət elektron oyun. Videooyunlar 1980-ci illərdən bəri əyləncə sənayesinin mühüm bir hissəsinə çevriliblər. Onların incəsənət nümunəsi olması mübahisəli bir mövzudur. Videooyunları oynamaq üçün istifadə olunan elektron sistemlər platformalar adlanır. Videooyunlar bir və ya bir neçə platformalar üçün hazırlanır və satışa çıxarılır. Böyük, xüsusən jetonla fəaliyyət göstərən bir şassisə nümayiş etdirən arkada sistemi kimi xüsusiləşdirilmiş platformalar 1980-ci illərdə məşhur idilər, ancaq onların populyarlığı tədricən azalmış, onların yerini daha münasib platformalar almışdır. Bu platformalara videooyun konsolları kimi videooyunlara həsr olunmuş cihazlar, eləcə də notbuk və stolüstü kompüter kimi ümumi məqsədli kompüterlər daxildir Videooyunlar üçün istifadə edilən giriş cihazi – kontroller platformalarında asılı olaraq fərqli olurlar. Ümumişlək kontrollerlərə geympadlar, coystiklər, siçanlar, klaviaturalar, mobil cihazlardakı taçskrinlər, hətta insan bədəni ("Kinect" sensoru vasitəsilə) daxildir. Oyunçular videooyuna televizor və ya kompüter ekranı kimi displey cihazında baxa bilərlər. Videooyunlarda adətən səsucaldanlardan və ya qulaqlıqlardan çıxan səs effektləri, musiqi və səs aktyoru dialoqları olur.

Edge (azərb. Kənar‎) — "Mobigame" tərəfindən "iOS" qurğuları üçün hazırlanan və nəşr olunan pazl videooyunu. Oyunçuya verilən tapşırıq diyirlənən bir kubu labirintəbənzər səviyyələrdən keçirmək və hədəfə çatmaqdır. İlkin olaraq, 2008-ci ilin dekabr ayında "App Store" virtual mağazasında satışa çıxarılan oyun bir neçə dəfə oradan silinib və ora yenidən yerləşdirilib. Buna səbəb "Edge Games" studiyasının qurucusu Tim Lanqdellin oyunun başlığının "Edge" olması barədə müəllif hüququları pozuntusu üzrə olan şikayətləridir. Bu oyunun qısa bir müddət "Edge by Mobigame" və "Edgy", daha sonra 2010-cu ilin yanvar ayında "App Store" virtual mağazasına orijinal adıyla qayıtmasına gətirib-çıxarmışdır. Oyun sonralar müxtəlif platformalarda buraxılmışdır – mobil telefonlar, PlayStation Portable, Windows, Mac OS X, Linux, Android, Wii U və Nintendo 3DS. "Edge" tənqidçilərdən müsbət rəylər almışdır. Onlar oyunun minimalist səviyyə dizaynını və çiptyun saundrekini tərifləmişdir. Oyun həmçinin, Ən yaxşı mobil oyun üzrə Milton mükafatı, V Beynəlxalq Mobil Oyun Mükafatlarında iki kateqoriya və üç Müstəqil Oyunlar Festivalı kateqoriyaları üzrə nominasiya daxil olmaqla bir neçə mükafata layiq görülmüşdür. "Edge Extended" adlı içində yeni səviyyələr, yeni musiqilər, yeni üçölüçülü mühərrik və yeni süni intellektdən istifadə edən qaranlıq kub rəqibi olan bir genişləndirmə buraxılışdır.

Videooyun yaradıcısı — video-oyun yaradan proqram təminatı (fiziki və ya hüquq şəxs) hazırlayandır. Yaradıcı müəyyən oyun konsollarında (PlayStation 3, PSP, Xbox 360, Wii, Nintendo DS) ixtisaslaşa və ya fərdi kompyuterlər də daxil olmaqlar digər sistemlərdə də inkişaf edə bilər. Bəzi oyun yaradıcıları yalnız konkret növ oyunlarda ixtisaslaşır. Məsələn, yalnız birinci və ya üçüncü şəxs şuterlər üçün oyunlar yaradılır. Başqaları oyunu bir sistemdən digərinə keçirmək üzrə ixtisaslaşırlar. O biriləri isə oyunun lokallaşdırması ilə məşğul olurlar. Çoxlu sayda oyun-nəşrçiləri müxtəlif oyun hazırlayan studiyaları dəstəkləyir. Məsələn, Electronic Arts-ın EA Canada, Activision-ın isə Radical Entertainment studiyasını dəstəkləyir. Ancaq onların işi ilkin olaraq nəşr edən olduğu üçün yaradıcı yox, nəşrçi adlanırlar.

Videooyun janrı - təyin olaz zaman təsnif etmədə videooyunlarının oynanış tərzləri əsas alınır.Lakin bu təsnif etmə hər vaxt tutarlı və ya sistematik bir yol izləməmişdir. Bunun səbəbi meyarların, ayrı-seçkiliyi etmiş adam ya da təşkilata görə fərqlilik göstərməsidir. Oyun növləri istifadəçilərin fərqli gözləmələrini qarşılamaq üzrə törədilmişdir. Oyun növlərinin təyin olunması zamanla daha da diqqətə çarpanlaşmış və müəyyən başlıqlar altında qruplaşdırıldırıla bilmişdir. Təbii oyun növlərinin qruplaşdırıldırılmasında araşdırmaçılar arasında qəti bir görüş birliyi yoxdur. Bu mövzuda təsnif etmə çox az edilmişdir. Videooyunlarının janrlarının müxtəlif növləri vardır.

Videooyun konsolu (ing. Video game console) — bir və ya bir neçə insanın oynaya biləcəyi bir videooyunu nümayiş etdirmək üçün video siqnal və ya vizual şəkil çıxaran elektron cihaz. "Videooyun konsolu" termini ilkin olaraq, istehlakçıların videooyun oynamaq üçün istifadə etdikləri konsol maşınlarını arkada maşınları və ya ev kompüterlərindən ayırd etmək üçün yaradılmışdır. Arkada maşını böyük bir şassinin daxilində yerləşən videooyun kompüterindən, displeyindən, kontrollerindən (coystik, düymələr və s.) və spikerlərdən ibarət olur. Ev kompüterləri evdə istifadə edilmək üçün dizayn edilmiş çoxməqsədli bir şəxsi kompüterdir. Ev kompüterlərindən mühasibat, internetə daxiloma və ya videooyun oynamaq üçün istifadə etmək olar. Ümumsənayə standart formatlarından istifadə edən mediapleyer və audiopleyerlər kimi bənzər istehlakçı elektronikasında fərqli olaraq, videooyun konsolları sahibkar formatlarından istifadə edir. Bu formatlar bazarda bir-birləri ilə rəqabət aparırlar. Videooyun konsollarının da bir neçə növü var. Bunlara ev videooyun konsolları, portativ oyun konsolları, mikrokonsollar, xüsusiləşdirilmiş konsollar və başqaları daxildir.

Boss — (ing. boss monster) kompüter oyunlarında adi düşmənlərə nisbətən daha güclü və məğlub etmək daha çətin olan düşmən personajıdır. Tipik olaraq, patronlar səviyyələrin sonunda yerləşdirilir , burada onlarla mübarizə oyunun kulminasiya nöqtəsini təşkil edir. Bir səviyyə və ya tapşırığı tamamlamaq üçün patronu məğlub etmək lazımdır. == Haqqında == Bossu məğlub etməli olduğunuz ilk oyun 1975-ci ildə PLATO sistemi üçün buraxılmış DND idi . Boss adətən böyük ölçüsü, qəfil görünüşü və əhəmiyyətli sayda sağlamlıq nöqtələri ilə fərqlənir . Bir patron ilə adi bir canavar (və ya hər hansı digər düşmən NPC) arasındakı əsas fərq odur ki, oyunçu, bir qayda olaraq, növbəti səviyyəyə keçmək üçün patronu məğlub etməlidir. Boss döyüşləri oyunun süjetində əsas məqamlardır, bundan sonra növbəti mərhələ başlayır. Fəaliyyət , platformer , RPG və ya döyüş janrlarında demək olar ki, hər hansı bir oyun son olaraq patronla döyüşü ilə başa çatır. Patronu məğlub etmək üçün çox vaxt xüsusi taktikalardan (hiyləgərlik, xüsusi hərəkətlər və digər qeyri-ənənəvi üsullar) və ya daha güclü silahlardan istifadə tələb olunur.

Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game (azərb. Radioaktiv yağıntı. Bir postnüvə rol oyunu‎) və ya sadəcə Fallout (azərb. Radioaktiv yağıntı‎) — "Dragonplay" tərəfindən hazırlanan və "Interplay Entertainment" tərəfindən nəşr olunan növbəyə əsaslanan postapokaliptik açıq dünya rol videooyunu. "Fallout" oyun seriyasındakı 1-ci epizoddur. Layihə istehsal prosesində olarkən 1988-ci ildə satışa çıxarılmış "Wasteland" videooyununun de-fakto sikveli hesab edilirdi. Lakin bu, "Interplay" şirkəti "Wasteland" videooyununun hüquqlarını vaxtında əldə edə bilmədiyindən baş verməmişdir. Oyun 10 oktyabr 1997-ci ildə Şimali Amerikada Microsoft Windows, MS-DOS və Mac OS platformaları üçün, həmin ilin axırlarında Avropada eyni platformalar üçün, 2002-ci ildə isə Şimali Amerikada Mac OS X platforması üçün satışa çıxarılmışdır. Oyunun hadisələri ABŞ-nin Kaliforniya ştatının cənub ərazilərində cərəyan edir. Oyunun əsas hekayəsi "Böyük müharibə"dən (ing.

Hue (azərb. Çalar‎) – 2016-cı ildə buraxılmış, Fiddlesticks tərəfindən istehsal olunmuş, Henri Hoffman və Den Da Roka tərəfindən dizayn olunmuş pazl platforma oyunu. 30 avqust 2016-cı ildə Microsoft Windows, PlayStation 4 və Xbox One platformaları üçün buraxılmışdır. Daha sonra 29 noyabr 2016-cı ildə PlayStation Vita, 6 iyun 2019-cu ildə Nintendo Switch, 23 aprel 2020-ci ildə iOS versiyaları buraxılmışdır. == Geympley == Oyunun hekayəsi ağ-qara dünyada itmiş anasını axtaran personajın macərası haqqındadır. Oyunçu rəngli hissələri yox edə, tapşırıqları həll edə və yeni tapşırıqlara keçə bilər. Oyunçu oyunun gedişində yeni rəngləri açır və tapşırıqların çətinliyi artır. == Qəbul == Oyun Metacritic platformasında əsasən müsbət rəylər almışdır.

Instinction, Yeni Zelandiyada yerləşən Hashbane Interactive tərəfindən hazırlanmış və nəşr edilmiş qarşıdan gələn fəaliyyət-macəra video oyunudur. Dino Crisis oyun seriyasından ilhamlanaraq, inkişaf təxminən 2020-ci ilin əvvəlində başladı. Onun ilk olaraq 2022-ci ilin sentyabrında buraxılması planlaşdırılırdı, baxmayaraq ki, əlavə layihə maliyyəsi oyunu genişləndirmək üçün daha böyük bir inkişaf qrupunu maliyyələşdirməyə kömək etdi və buraxılış 2025-ci ilə qədər yayımlanacaq. PlayStation 4, PlayStation 5, Windows, Xbox One və Xbox Series X/S üçün. == Gameplay == Instinction fəaliyyət-macəra oyunudur. Oyunun çox hissəsi keçmiş və indiki zaman xətlərinin toqquşduğu Rift Vadisində qurulub. Yukatan yarımadasında gizlənmiş vadidə ərazini və onun canlılarını qorumaq üçün çalışan qədim insan sivilizasiyası ilə birlikdə mövcud olan dinozavrlar yaşayır. Oyunçu vadi ilə əlaqəsi olan ekoloq İzabelin nəzarətini ələ keçirir. Açıq dünyada qurulan oyunda dəyişən hava və müxtəlif yerlər, o cümlədən meşələr, məbədlər və elmi tədqiqat obyektləri təqdim olunacaq. Oyunda ilkin olaraq Smilodon, Kronosaurus, Homo floresiensis və Carnotaurus kimi müxtəlif dinozavrlar da daxil olmaqla 25-dən çox tarixdən əvvəlki canlılar iştirak edəcək.

Metro 2033 — Rus yazıçısı Dmitri Qluxovskinin Metro 2033 adlı romanından götürülmüş birinci şəxs atıcı tipində həyatda qalma-qorxu videooyunu. Oyun 4A Games tərəfindan Ukraynada təkmilləşdirilib 2010-cu il mart ayında Microsoft Windows və Xbox 360 platformaları üçün satışa çıxarılıb. 2006-cı il mart ayında 4A Games oyun üçün Qlukovski ilə tərəfdaşlıq edildiyi bəyan edildi. Oyun 2009-cu ildə Leipzigdə reallaşan Games Convention adlı videooyun təşkilatında rəsmi tanıtım filmi ilə birlikdə təqdim edildi. Oyunun ardıcılı olaraq Metro: Last Light 17 may 2013-cü ildə satışa çıxarıldı.. "OyunTərcümə" qrupunun təşəbbüsü ilə oyun Azərbaycan dilində tam tərcümə edilib == Süjet == Oyunun əsas qəhrəmanı Artyom adlı obrazdır. Hadisələri çoxsu qiyamət sonrası Moskvadakı metro sistemində cərəyan edir. Lakin bəzi tapşırıqlar obrazı yer üzünə də çıxarır. Birinci şəxs atıcı oyunu olaraq Metro 2033-də oyunçuya döyüşlərdə istifadə etmək üçün kimi həm xəyali həm də həqiqi silah növləri təqdim edilir . Döyüşlərdə ya mutantlara ya da düşmən insanlara qarşı döyüşmək lazımdır.

Videooyun yayımı şirkəti və ya videooyun nəşriyyatı — videooyun yayımlayan şirkətlərə verilən ad. Yayım şirkəti videooyunun yaradılışına və satışına görə məsuliyyət daşıyır. Böyük yayım şirkətləri həmçinin, onların yayımladığı oyunları yayır. Daha kiçik biriləri onlar üçün oyunu yaymaq üçün başqa şirkətlər üçün ödəyir.

Mortal Kombat (MK) — "Midway Games" oyun kompaniyası tərəfindən 1992-ci ildə yaradılan, döyüş oyunudur. == Hekayə == Şao Kannın Edeniyanı ələ keçirə bilmədiyini görüncə, planlarını dəyişməyə məcbur olur. Bu hadisədən sonra onun əsas hədəfi Yer olur. Şao Kann "Ölümcül döyüş" turnirlərini tənzimləməsi üçün bura məşhur cadugər döyüşçü Şanq Tsunqu göndərir. Bu hadisələri müşahidə edən Reyden Yer dünyasını qorumaq və Şao Kannın planlarına maneə törətmək üçün ən yaxşı döyüşçüləri təşkil edir. Sonda Liu Kenq Şanq Tsunqu turnirdə məğlub edir.

Donkey Kong — "Nintendo" oyun şirkəti tərəfindən 1981-ci ildə yaradılan macəra oyunudur. == Portativ versiyalar == Donkey Kong uyğun olaraq Apple II, Atari 8-bit family, Atari 2600, Atari 7800, ColecoVision, Commodore 64, Commodore VIC-20, Game & Watch multiscreen, Amiga, PC, ZX Spectrum, Intellivision, Mini-Arcade, Nintendo Entertainment System, və TI-99/4A platformaları üçün versiyaları vardır. "Animal Crossing" videooyununu Nintendo GameCube və NES platformalarının digər versiyalarında oynamaq mümkündür.

Golden Axe — "Sega" oyun şirkəti tərəfindən 1989-cu ildə yaradılan, döyüş oyunudur. Videooyun "Beat 'em up" (ing. Hamıdan döy) janrındadır. == Hekayə == Oyun "Death Adder" (azərb. Ölüm gürzəsi‎) adlı zalım diktatordan intiqam almağa and içən 3 döyüşçü personajından biri seçilərək oynanılır. "Death Adder" sülh ölkəsi Yuriya ölkəsini (uydurulmuş Konan personajının yaşadığı orta əsrlər ölkəsi) işğal etmişdir. Həmçinin, Yuriya ölkəsinin kralı və kralın qızı əsir götürülərək, qəsrdə saxlanılır. "Death Adder" Yuriya ölkəsinin rəmzi sayılan "Qızıl balta" simvolunu (ing. Golden Axe) götürərək, kralı simvolu məhv etmək ilə hədələyir. Əgər insanlar ölkədə onun hakimiyyətini tanısalar, onda simvol məhv olmayacaqdır.

Tiny Toon Adventures - Yaponiyanın "Konami Corporation" oyun şirkəti tərəfindən 1991-ci ildə yaradılan macəra oyunudur. == Məzmun == Baster Banni adında dovşan varlı ailədən olan Montana Maksın, onun sevdiyi Bebs Bannini qaçırtdığı üçün onu xilas etməyə çalışır. Bunun üçün Baster Banni Montananın hazırladığı müxtəlif maneələrdən keçməlidir. Baster Banniyə macəralar zamanı ördək Plaki Dak, tasman iblisi Dizzi Devil və pişik Furball kömək edir. Basteri məğlub etmək üçün Montana Elmayra Daff, Roderik Ret, Ceni Splayser və bir çox qəhrəmanların köməyindən istifadə edir. Sonda Baster Banni Montananı məğlub edərək Bebs Bannini xilas edir.

Special Force (azərb. Xüsusi qüvvələr‎) — Livan silahlı qruplaşması olan "Hizbullah" Mərkəzi İnternet Bürosu tərəfindən 2003-cü ildə istehsal olunan birinci şəxs atıcı. Videoyun "Hizbullah" və İsrail arasında baş tutmuş Cənubi Livan münaqişəsindən döyüşləri canlandırır, oyunçu İsrail əsgərlərini məğlub etmək vəzifəsi daşıyan "Hizbullah" döyüşçüsü rolunu oynayır. "Hizbullah" bu oyunu yaratmaq ideyasını 2000-ci ildə münaqişə sona çatdıqdan çox keçməmiş formalaşdırmış, iki ildən artıq müddətdə "Hadeel" şirkəti ilə birlikdə istehsal etmişdir. "Special Force" 2003-cü ilin fevralında bir neçə ərəb ölkəsində buraxılmış və sentyabr ayına qədər 18,000 kopyası satılmışdır. Təbliğat və hərbi xidmətə cəlb etmə vasitəsi kimi qiymətləndirilən videooyun yəhudi təşkilatları və İsrail rəsmiləri tərəfindən pislənmişdir. Bu, "America's Army" kimi videooyunların rolları dəyişdirilmiş forması qeyd edilmiş, köhnəlmiş texnologiyası ilə diqqət çəkmişdir. 2006-cı ildə eyni tərəflər arasında baş vermiş Livan müharibəsinə əsaslanan "Special Force 2: Tale of the Truthful Pledge" sikveli 2007-ci ilin avqustunda buraxılmış, məhdud dərəcədə uğur əldə etmişdir. == Geympleyi == "Special Force" hadisələrin İsrail və "Hizbullah" arasında baş tutmuş Cənubi Livan münaqişəsində cərəyan etdiyi birinci şəxs atıcıdır. "Hizbullah" bəzi ölkələr tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınan Livan silahlı qruplaşmasıdır.

Mortal Kombat - "NetherRealm Studios" oyun şirkəti tərəfindən 2011-ci ildə yaradılan, döyüş oyunudur. Videooyun "Warner Bros. Interactive Entertainment" oyun şirkəti tərəfindən istehsal edilmişdir. Videooyun "Mortal Kombat: Armageddon" seriyasının süjetini davam etdirir. Həmçinin, bu seriyada ilk üç seriyanın hekayəsi izah olunur. Bu seriyada döyüş növləri 2D seriyalarına bənzəyir. Döyüşlər əvvəlki kimi 2D ölçüdə keçirilir. Döyüşçülər və arenalar isə 3D qrafikində hazırlanmışdır. 2011-ci ildə PlayStation 3 və "Xbox 360" platformaları üçün istehsal edilmişdir. 2012-ci ildə "PlayStation Vita" platforması üçün videooyunun portativ versiyası hazırlanmışdır.

Yağmalamaq, ölüsoyanlıq, çapovulçuluq, talançılıq və ya lutinq (ing. Looting, orfoqrafik səhvlərlə lewting) — rol oyunları, MMOG və ÇİP kimi videooyunlarında oyunçu personajın hansısa bir məxluqun və ya başqa bir oyunçunun cəsədindən oyun-içi valyuta, ovsunlar, avadanlıq və silah kimi əşyaları əldə etməsi prosesi. Yağmalanan bu əşyalar oyunçunun öz inventarına yerləşdirilir. Yağmalanan qənimətlər hansısa bir məxluqu və ya başqa bir oyunçunu öldürəndə verilən mükafat hesab edilir.

Obscure — survival horror janrında olan və 2005-ci ildə Hidravision şirkəti tərəfindən istehsal edilən videooyun. X-box, PlayStation 2 və Windows platformaları üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Tekken (yap. 鉄拳) — Tekken seriyasından olan ilk oyun. PlayStation və avtomatlar üçün nəzərdə tutulmuş faytinq janrındakı oyunun istehsalçısı Namco şirkətidir. 1995-ci ildə isə seriyanın ikinci oyunu satışa çıxarılmışdır. == Oyun prosesi == Tekken ilk 3D formatında döyüş oyunlarından biri hesab olunur. Sega tərəfindən hazırlanmış Virtua Fighter oyunu isə tam olaraq 3D qrafik ilə hazırlanmış ilk döyüş oyunudur. Standart olaraq hər döyüş iki raunddan ibarətdir. Buna baxmaraq, vaxt limiti də daxil olmaqla, hər döyüşdəki raundların sayını birdən beşə kimi seçmək mümükündür. Əgər vaxt bitməmiş qalib oyunçunu canını tam saxlaya bilsə, spiker "Perfect!" (azərb. Mükəmməl!‎) deyir.

Oyun mühərriki — əsasən video oyunların tərtibatı üçün nəzərdə tutulan proqram təminatı freymvorku. Müvafiq kitabxanaları və səviyyə redaktoru kimi dəstəkləyici proqramları ehtiva edir. "Mühərrik" terminologiyası proqram təminatı sənayesində istifadə olunan "proqram təminatı mühərriki" termininə bənzəyir. Oyun mühərriki bu freymvorkdan istifadə edən, adətən oyunların tərtibatı üçün alətlər və xüsusiyyətlər dəsti təklif edən tərtibat proqramına da aid edilə bilər. Tərtibatçılar video oyun konsolları və digər kompüter növləri üçün oyunlar yaratmaq üçün oyun mühərriklərindən istifadə edə bilərlər. Adətən oyun mühərriki tərəfindən təmin edilən əsas funksionallığa 2D və ya 3D qrafika üçün göstərmə mühərriki (renderer), fizika mühərriki və ya toqquşmanın aşkarlanması (və toqquşma reaksiyası), səs, skript, animasiya, süni intellekt, şəbəkə, striminq, yaddaşın idarə edilməsi, tredləmə, lokalizasiya dəstəyi, səhnə qrafiki və kinematika üçün video dəstəyi daxildir. Oyun mühərriki tətbiq edənlər çox vaxt fərqli oyunlar yaratmaq və ya oyunları birdən çox platformaya uyğunlaşdırmağa kömək etmək üçün eyni oyun mühərrikindən yenidən istifadə etməklə/uyğunlaşdırmaqla oyunun tərtibatı prosesinə qənaət edirlər. == Məqsədi == Bir çox hallarda, oyun mühərrikləri təkrar istifadə edilə bilən proqram komponentləri ilə yanaşı, vizual tərtibat alətləri dəsti təqdim edir. Bu alətlər, ümumiyyətlə, verilənlərə əsaslanan şəkildə oyunların sadələşdirilmiş, sürətli tərtibatını təmin etmək üçün inteqrasiya olunmuş inkişaf mühitində təmin edilir. Oyun mühərriki tərtibatçıları tez-tez oyun tərtibatçısının oyun qurmaq üçün ehtiyac duya biləcəyi bir çox elementləri özündə birləşdirən etibarlı proqram paketləri hazırlayaraq interpretator ehtiyaclarını qarşılamağa çalışırlar.

Zuma - PopCap Games oyun şirkəti tərəfindən 2003-cü ildə yaradılan macəra oyunudur. Oyun 2004-cü ildə "İlin ən yaxşı RealArcade oyunu" mükafatını qazanmışdır. 2009-cu ildə oyunun versiyası Windows ve Mac Os üçün hazırlanmışdır. Windows versiyasında oyunun adı "Zuma Deluxe" kimidir. == Geympley == Zumanın məqsədi müəyyən bir yol izləyən bütün topları eyni rəngləri bir araya gətirərək yox etmək və sarı qurbağa başına gəlmələrini maneə törətməkdir. Topları tamamilə yox edilincə hissə keçilir. Toplardan bir dənəsi sarı qurbağa başına çatsa oyun itirilir. Yuxarıdakı sarı rəngli bar dolana qədər toplar gəlməyə davam edəcəkdir. Bir yığ eyni rəng topları bir yerə gəlsə, bunları istifadə edərək bir partlama yarada bilir və ya topları yavaşladıb bir müddətə geri göndərmək olar. Arada yaranan boşluqlar sayəsində xal ala bilərik.

Silent Hill — Yaponiyanın "Team Silent" oyun istehsalçısı tərəfindən hazırlanmış və "Konami" şirkəti tərəfindən 1999-cu ildə yayımlanmış survival horror janrında olan videooyun. Bu "Silent Hill" seriyasının ilk oyunudur, oyun fevral ayından avqust ayına kimi yalnız PlayStation üçün satışa çıxarılmışdır. Oyunun dizaynerləri duman və qaranlıq effektlərindən istifadə etməklə konsolun yaratdığı avadanlıq məhdudiyyətlərini uğurla aradan qaldırdılar, nəticədə qrafika baxımından daha da yaxşı oyun təcrübəsi əldə edildi. "Silent Hill" üçüncü şəxs baxış bucağına malikdir, yəni oyun kamerası əsas personajın arxasına yerləşdirilir və personajın hərəkətləri və ətrafı bu prizmadan göstərilir. İlk sağ qalma qorxu oyunlarında əsas personajlar tez-tez döyüş bacarıqları olan təlim keçmiş döyüşçülər idi. "Silent Hill"də isə oyunçu personaj "everyman"dır. Bu o deməkdir ki, oyunçu personaj heç bir qeyri-adi bacarığı olmayan adi bir insandır. "Silent Hill"də oyunçular övladlığa götürdüyü qızının yoxa çıxmasının arxasındakı həqiqəti açmaq üçün vahiməli qəsəbədə axtarışa başlayan Harri Meysonu idarə edirlər. Harri zülmətə bürünmüş bu tərk edilmiş qəsəbədə axtarışa çıxarkən, qüdrətli bir tanrını diriltməyə cəhd edən bir təriqət ilə qarşılaşır. Harri qızının əsl mənşəyi ilə bağlı şok edici həqiqətlər öyrənir, onu təriqətin əlindən xilas etmək üçün bu qəsəbənin qaranlıq yerlərini araşdırır.

Street Fighter (yap. ストリートファイタ, azərb. Küçə döyüşçüsü‎) - "Capcom" oyun şirkəti tərəfindən 1987-ci ildə yaradılan döyüş oyunudur.

The Forest — Endnight Games tərəfindən hazırlanan və yayımlanan bir videooyun.

God of War (azərb. "Müharibə Tanrısı"‎) — Sony Computer Entertainment-a aid olan Santa Monica tərəfindən 2005-ci ildə yaradılan videooyunu. Yunan mifologiyasına söykənən və aksiya-macəra növündə olan oyun, God of War oyun seriyasından ilk oyundur. Tənqidçilərdən və oyunçulardan olduqca müsbət rəylər alan oyun, Academy of Interactive Arts & Sciences tərəfindən verilən "İlin Oyunu" daxil bir çox mükafat qazanmışdır. God of War, IGN-nin 2007-ci ildə hazırladığı ən yaxşı 25 PlayStation 2 oyunları siyahısında 7-ci yeri tutmuşdur. God of War III-ün satışa buraxılmasından qısa bir müddət əvvəl God of War, PlayStation 3 üçün 2009-cu ilin noyabr ayının 17-də, Şimali Amerikada, yenilənmiş qrafikaları ilə God of War Collection adı altında satışa çıxarılmışdır. 2010-cu ilin mart ayının 18-də Avropa, Avstraliya və Yaponiyada, God of War III: Ultimate Trilogy Edition adı ilə yenidən nümayiş olunmuşdur. God of War Collection və God of War III: Ultimate Trilogy Edition 2010-cu ilin aprel ayının 29-da Avstraliyada, 2010-cu ilin aprel ayının 30-da isə Böyük Britaniyada satışa çıxarılmışdır. God of War Collection-un Birləşmiş Krallıqdan başqa, digər Avropa ölkələrində satışa çıxarılacağı haqda hər hansı bir məlumat verilməmişdir. == Geympley == Üçüncü-şəxsdə oyun dünyasına sabit kamera perspektivindən baxılır.

Yaponiya rol videooyunu (abr. YRVO; ing. Japanese Role-Playing Game, abr. JRPG) və ya Şərq rol videooyunu (abr. ŞRVO; ing. Eastern Role-Playing Game, abr. ERPG) — rol videooyunu janrının altjanrı. Bu janrdakı videooyunların süjet xəttinə və oyun mexanikalarına təsir edən bənzər xüsusiyyətləri var ki, bu xüsusiyyətlər «qərb üslubu» RVO-lardan (Western-style RPG) kəskin şəkildə fərqlənir. Bu janrdakı videooyunların əksəriyyəti Yaponiyada hazırlanır və Yaponiya bazarında satılır. İlk YRVO 1984-cü ildə Yaponiyada satışa çıxarılan "Dragon Slayer" videooyunudur.

Five Nights at Freddy's (FNaF) — Skott Kouton tərəfindən 2014-cü ildə hazırlanmış və yayımlanmış survival horror janrında videooyun. Pizza restoranında keçən bu oyunda oyunçular gecə növbəsində çalışan mühafizəçi Mayk Şmidti idarə edirlər. Şmidt gecə saatlarında canlanan qatil animatroniklər tərəfindən yaxalanmadan iş növbəsini tamamlamalıdır. Oyunçu animatroniklərdən qorunmaq üçün kameralara nəzarət etməli və qapıları kilidləməlidir. Oyunçular bu alətləri istifadə edərkən ehtiyatlı olmalıdırlar, çünki hər istifadədə elektrik enerjisi azalır və oyunçunun sahib olduğu enerji bitərsə bu alətlər artıq yararsız hala düşür. Məşhur oyun seriyasının yaradıcısı Skott Kouton əvvəlki oyunu olan "Chipper & Sons Lumber Co" haqqında bildirilən mənfi rəylərə cavab olaraq bu oyunu yaradıb. Bu oyun oyunçuların narazılığına səbəb olmuşdu, onlar oyundakı personajların qorxuducu animatroniklərə oxşadığını düşünürdülər. Bunu görən Kouton məyus olmaq əvəzinə, parlaq bir fikir irəli sürdü, beləliklə FNaF ortaya çıxdı. "Five Nights at Freddy's" oyunu Clickteam Fusion 2.5 adlı oyun mühərrikinin köməyilə yaradılmışdır. Oyunun hazırlanması altı ay çəkib.

Arkada oyunu — oyun salonlarında oynanılan oyun növlərinə və həmin oyunların oynandığı salon maşınlarına verilən addır. Oyunçu əmtəəlik jetonunu maşına ataraq oyuna başlayır. Oynanış tərzi baxımından hərəkət ön plandadır. Qeyd etmə və təkrar yükləmə variantları yoxdur. Bu cür oyunlar eyni zamanda internet üzərində müxtəlif veb saytlarında da təqdim edilməkdədir. Arkada oyunlar Fleş proqram texnologiyası ilə inkişaf etdirilir. Xüsusi inkişaf çağındakı uşaqlar üçün düşünəbiləcək olan bu cür oyunlar müxtəlif saytlarda tapıla bilər.

Assassin's Creed (azərb. Qatilin inancı‎) — Ubisoft Montreal şirkəti tərəfindən Döyüş-Macəra janrında yaradılan videooyun. Assassin's Creed oyun seriyasının ilk oyunu. 2007-ci ilin noyabr ayında PlayStation və 3 və Xbox 360 platformaları üçün versiya satışa çıxarılmışdır. 6 mart 2008-ci ildə oyunun PC versiyası satışa çıxarıldı. Assassin's Creed Oyun seriyasının birinci bölümüdür. 5 fevral 2008-ci ildə Nintendo DS üçün nəzərdə tutulmuş Assassin's Creed: Altair's Chronicles satışa çıxarılır. 8 aprel 2008-ci ildə isə PC üçün yeni versiya Assassin's Creed Director’s Cut Edition. çıxdı. 2009-cu ildə Beynəlxalq E3 sərgisində PSP üçün nəzərdə tutulmuş Assassin's Creed: Bloodlines oyunu anons edildi.

Avatar: The Last Airbender (ing. Avatar: sonuncu hava maqı), Avropada Avatar: The Legend of Aang (ing. Avatar: Aanq haqqında əfsanə) kimi bilinir — eyniadlı cizgi serialın əsasında yaradılmış Game Boy Advance, Microsoft Windows, Nintendo GameCube, Nintendo DS, PlayStation 2, PlayStation Portable, Wii, və Xbox üçün videooyun. Oyunun Avatar: The Last Airbender – The Burning Earth adlı sikvelı və Avatar: The Last Airbender – Into the Inferno adlı trikvelı var. == Oyun prosesi == Oyunçu dörd personajdan (Aanq, Katara, Haru və ya Sokka) birini nəzarət altında saxlaya bilər. Personajlardan hər biri öz döyüş üslubu itifadə edir.

Boss — (ing. boss monster) kompüter oyunlarında adi düşmənlərə nisbətən daha güclü və məğlub etmək daha çətin olan düşmən personajıdır. Tipik olaraq, patronlar səviyyələrin sonunda yerləşdirilir , burada onlarla mübarizə oyunun kulminasiya nöqtəsini təşkil edir. Bir səviyyə və ya tapşırığı tamamlamaq üçün patronu məğlub etmək lazımdır. == Haqqında == Bossu məğlub etməli olduğunuz ilk oyun 1975-ci ildə PLATO sistemi üçün buraxılmış DND idi . Boss adətən böyük ölçüsü, qəfil görünüşü və əhəmiyyətli sayda sağlamlıq nöqtələri ilə fərqlənir . Bir patron ilə adi bir canavar (və ya hər hansı digər düşmən NPC) arasındakı əsas fərq odur ki, oyunçu, bir qayda olaraq, növbəti səviyyəyə keçmək üçün patronu məğlub etməlidir. Boss döyüşləri oyunun süjetində əsas məqamlardır, bundan sonra növbəti mərhələ başlayır. Fəaliyyət , platformer , RPG və ya döyüş janrlarında demək olar ki, hər hansı bir oyun son olaraq patronla döyüşü ilə başa çatır. Patronu məğlub etmək üçün çox vaxt xüsusi taktikalardan (hiyləgərlik, xüsusi hərəkətlər və digər qeyri-ənənəvi üsullar) və ya daha güclü silahlardan istifadə tələb olunur.

Kim Possibl (videooyunların seriyaları) - Kim Possibl animasiya serialı əsasında hazırlanmış videooyunları ehtiva edir. İlk yeddi oyun "Disney Interactive Studios" tərəfindən istehsal olunmuşdur. Bu oyunların "Kim Possible: Revenge of Monkey Fist" seriyası "Digital Eclipse Software" tərəfindən, digərləri isə "Artificial Mind and Movement" tərəfindən hazırlanmışdır. == Videooyunlar == == Xarici keçidlər == Kim Possibl — Internet Movie Database saytında.