Sağlamlıq: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Aftrab (müzakirə | töhfələr)
794 redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
 
(23 istifadəçi tərəfindən edilmiş 38 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
⚫
[[Şəkil:Health pictogram.svg|thumb|100px|Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının emblemi.]]
{{vikiləşdirmək}}
'''Sağlamlıq''' — istənilən canlı [[orqanizm]]in [[bədən]] üzvlərinin hamısının öz funksiyasını tam yerinə yetirdiyi hal; istənilən ağrının və xəstəliyin olmadığı vəziyyəti. Sağlamlıq [[insan]]ın təkcə xəstə olmaması ilə ölçülmür, həm də onun fiziki, psixoloji və sosial rifahının öz qaydasında olması ilə müəyyən olunur.
⚫
[[Şəkil:Health pictogram.svg|thumb|100px]]
'''SAĞLAMLIQ''' - [[orqanizm]]in sağlam vəziyyəti; [[bədən]] üzvlərinin hamısının düzgün işlədiyi, normal fəaliyyət göstərdiyi hal; gümrahlıq. Səhhət üçün yararlılıq, xeyirlilik, cana xeyirlilik.


Sağlamlığı öyrənən elmlərə [[dietologiya]], [[psixologiya]], [[psixatriya]], [[tibbi sosilogiya]], [[gigiena]], [[defektologiya]] və.s. aiddir.
⚫
== Sağlam olmaq üçün ==
*[[İdman]]la məşqul olun
⚫
Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.
⚫
[[Şəkil:Hayat-02.JPG|thumb|200px]]
*Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur.
⚫
Həftədə 4 dəfə kəpəkli [[çörək]], [[makaron]] və ya qabıqlı [[düyü]] yemək [[xərçəng]] ehtimalını 40% azaldır.
*[[Meyvə]] [[tərəvəz]]i süfrənizdən əskik etməyin.
⚫
Meyvə-tərəvəz xüsusilə də [[pomidor]],qırmızı [[üzüm]] yeyənlərdə infarkt ,xərçəng və [[şəkər]] ehtimalı daha az olur.
*Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun
⚫
[[Şəkil:Liegestuetz02 ani fcm.gif|thumb|]]
⚫
Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan hamburger, [[kartof]] qızartması və s kimi qidalardır.
* Bel ağrısına qarşı hərəkət edin.
⚫
Araşdırmalar göstərir ki bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
* Süfrənizin bəzəyi [[balıq]]
⚫
Balıq yemək infarkt ehtimalını azaldır.Bundan başqa,balıqda olan [[yağ]]lar immun sistemini də möhkəmləndirir.
*[[Duz]]u azaldın<ref>http://korpem.net/?p=1734</ref>
Həddindən artıq duz [[iflic]]ə və [[ürək]] [[damar]] xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir.
*[[Qəhvə]]nin faydaları
Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin bağırsaq xərçəngi ehtimalını 25%, öd kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur
*[[Çay]] nədir,say nədir?
[[Mütəxəssis]]lər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin - kəklikotu, senna, mixək və s.
*Hər pəhrizə aldanmayın.
⚫
Həftədə 2-3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu [[həftə]]-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
[[Şəkil:Fluoritablets.jpg|thumb|100px]]
*Artıq çəkilərə diqqət
⚫
Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni [[kiloqram]] insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
*Seleniuma ehtiyacımız var
Selenium daha çox fındıq-fıstıq,balıq və taxıl məhsullarında olur.Hər gün selenium qəbul edənlərdə xərçəng ehtimalı 37% azalır.
*Xolesterin səviyyəsini aşağı salın
⚫
[[İdman]]la məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.
* Möcüzə dərman - bağırsağda əriyən aspirin (tromboass 100 mq), xüsusən 40 yaşdan sonra.
Ağrı kəsici kimi qəbul etdiyimiz aspirin ürək-damar xəstəlikləri, həmçinin iflic və xərçəngə qarşı da faydalıdır.


⚫
== Sağlam olmaq üçün tövsiyələr ==
[[Şəkil:No Smoking - American Cancer Society's Great American Smoke Out.JPG|thumb|100px]]*Stresə qarşı mübarizə aparın.
⚫
*[[İdman]]la məşğul olun. Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.
⚫
Sosial fəaliyyətlər, [[hobbi]]lər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
⚫
[[Şəkil:Hayat-02.JPG|thumb|200px|Təmiz havada çay.]]
*[[Siqaret]]ə yox.
⚫
*Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur. Həftədə 4 dəfə kəpəkli [[çörək]], [[makaron]] və ya qabıqlı [[düyü]] yemək [[xərçəng]] ehtimalını 40% azaldır.
⚫
Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn [[nikotin]] lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
⚫
*[[Meyvə]] [[tərəvəz]]i süfrənizdən əskik etməyin. Meyvə-tərəvəz xüsusilə də [[pomidor]],qırmızı [[üzüm]] yeyənlərdə infarkt ,xərçəng və [[şəkər]] ehtimalı daha az olur.
*[[Yuxu]]suz qalmayın
⚫
* Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun. Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan [[hamburger]], [[kartof]] qızartması və s kimi qidalardır.
⚫
Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
⚫
[[Şəkil:Liegestuetz02 ani fcm.gif|thumb|Gündə azı 1 saat aktiv idmanla məşğul olun!]]
*Hər gün vitamin qəbul edin
⚫
* Bel ağrısına qarşı hərəkət edin. Araşdırmalar göstərir ki, bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
⚫
Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.
⚫
* Yeməyinizə nəzarət edin. [[Balıq]] yemək infarkt ehtimalını azaldır. Bundan başqa,balıqda olan [[yağ]]lar immun sistemini də möhkəmləndirir.
*[[Dəri]]nizi nəmləndiri
[[Duz]]u azaldın<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://korpem.net/?p=1734 |access-date=2014-08-01 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306005641/http://korpem.net/?p=1734 |url-status=dead }}</ref> Həddindən artıq duz [[iflic]]ə və [[ürək]] [[damar]] xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir. Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin bağırsaq xərçəngi ehtimalını 25%, öd kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur. [[Mütəxəssis]]lər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin — kəklikotu, senna, mixək və s.
Dəriniz üçün yayda günəşdən,qışda isə soyuqdan qoruyan kremlərdən istifadə edin.
⚫
*Hər pəhrizə aldanmayın. Həftədə 2–3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu [[həftə]]-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
[[Şəkil:Dental_fluorosis.jpg|thumb|100px]]
⚫
*Artıq çəkilərə diqqət. Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni [[kiloqram]] insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
*[[Diş]]lərinizi qoruyun
⚫
*[[İdman]]la məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.
[[Böyürtkən]] [[bakteriya]]ların dişə yapışmasının qarşısını alır və dişəti xəstəliyi ehtimalını azaldır.Alma,portağal,yerkökü,ispanaq kimi lifli qidalar da dişləri qoruyur.

*[[Su]] içməyi unutmayın
* Stresə qarşı mübarizə aparın.
Gündə 5 stəkan su içən adamlarda bağırsaq xərçəngi ehtimalı 50%azalır
⚫
* Sosial fəaliyyətlər, [[hobbi]]lər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
⚫
[[Şəkil:Doctor Icon.png|thumb|100px]]
⚫
*[[Siqaret]]ə yox. Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn [[nikotin]] lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
*Sağlamlığınız üçün "DOST OLUN?"
⚫
* [[Yuxu]]suz qalmayın. Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
Mütəxəssislər dostluq münasibətlərinin yaddaşı möhkəmləndirdiyini söyləyirlər.
⚫
* Hər gün vitamin qəbul edin. Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.
*Ən təhlükəsiz [[peşə]]
⚫
[[Şəkil:Doctor Icon.png|thumb|100px|Xəstəliyi vaxtında aşkar edin! ]]
Mütəxəssislərə görə ticarət işi ilə məşğul olanlar peşə xəstəliklərinə daha az tutulurlar.
⚫
* Profilaktika. Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın!<ref>http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
*Profilaktika
⚫
Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın!<ref>http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html</ref>


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
Sətir 64: Sətir 31:
#[[Səhiyyə]]
#[[Səhiyyə]]
#[[Reproduktiv sağlamlıq]]
#[[Reproduktiv sağlamlıq]]
#Беляев, И.А. [http://vestnik.osu.ru/2014_7/15.pdf Здоровье человека как целостного природно-социально-духовного существа] / И.А. Беляев // Вестник Оренбургского государственного университета. — 2014. — № 7 (168), июль. — С. 86–92.
⚫
== İstinadlar ==


⚫
== İstinadlar ==
[[Kateqoriya:Sağlamlıq| ]]
[[Kateqoriya:Sağlamlıq| ]]
[[Kateqoriya:Əsas mövzuların təsnifatı]]

Səhifəsinin 12:14, 1 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının emblemi.

Sağlamlıq — istənilən canlı orqanizmin bədən üzvlərinin hamısının öz funksiyasını tam yerinə yetirdiyi hal; istənilən ağrının və xəstəliyin olmadığı vəziyyəti. Sağlamlıq insanın təkcə xəstə olmaması ilə ölçülmür, həm də onun fiziki, psixoloji və sosial rifahının öz qaydasında olması ilə müəyyən olunur.

Sağlamlığı öyrənən elmlərə dietologiya, psixologiya, psixatriya, tibbi sosilogiya, gigiena, defektologiya və.s. aiddir.

Sağlam olmaq üçün tövsiyələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • İdmanla məşğul olun. Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.
Təmiz havada çay.
  • Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur. Həftədə 4 dəfə kəpəkli çörək, makaron və ya qabıqlı düyü yemək xərçəng ehtimalını 40% azaldır.
  • Meyvə tərəvəzi süfrənizdən əskik etməyin. Meyvə-tərəvəz xüsusilə də pomidor,qırmızı üzüm yeyənlərdə infarkt ,xərçəng və şəkər ehtimalı daha az olur.
  • Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun. Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan hamburger, kartof qızartması və s kimi qidalardır.
Gündə azı 1 saat aktiv idmanla məşğul olun!
  • Bel ağrısına qarşı hərəkət edin. Araşdırmalar göstərir ki, bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
  • Yeməyinizə nəzarət edin. Balıq yemək infarkt ehtimalını azaldır. Bundan başqa,balıqda olan yağlar immun sistemini də möhkəmləndirir.

Duzu azaldın[1] Həddindən artıq duz iflicə və ürək damar xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir. Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin bağırsaq xərçəngi ehtimalını 25%, öd kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur. Mütəxəssislər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin — kəklikotu, senna, mixək və s.

  • Hər pəhrizə aldanmayın. Həftədə 2–3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu həftə-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
  • Artıq çəkilərə diqqət. Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni kiloqram insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
  • İdmanla məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.
  • Stresə qarşı mübarizə aparın.
  • Sosial fəaliyyətlər, hobbilər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
  • Siqaretə yox. Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn nikotin lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
  • Yuxusuz qalmayın. Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
  • Hər gün vitamin qəbul edin. Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.
Xəstəliyi vaxtında aşkar edin!
  • Profilaktika. Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın![2]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi
  2. İdman
  3. Səhiyyə
  4. Reproduktiv sağlamlıq
  5. Беляев, И.А. Здоровье человека как целостного природно-социально-духовного существа / И.А. Беляев // Вестник Оренбургского государственного университета. — 2014. — № 7 (168), июль. — С. 86–92.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-01.
  2. ↑ http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html[ölü keçid]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Sağlamlıq&oldid=6914231"